ԱՆԴ
191
ԱՆԴ
Հներից Նիւս. բն. գրում է. «Յայտնէ և
անուն անղնգոց զնիւթոյն
անբաւութիւն)),
որով բառը Համարում է կազմուած
ան
ժխտականով՛
ԼՅ§31՜(Խ
,
Ս ւ
՚
§ 6 Տ Ժ ւ .
213
համեմատում է լտ.
քսոճստ
«
յատակ»
բառի հետ, րնդոլնելռվ
որ լտ.
ք =
ս՛անս.
ձ\\։ Բայց այս մեկնութիւնը չի ընդունում
Լ Յ § .
Խտ.
Տէսճ. §
123,
համարելովըստ
Բօէէ,
1
Հ2
19, 28
թէ լտ.
աձստ
= յն.
ֆե&ՕՀ։
8
ս
§ § 6 , 5էքԱՏ^. Ա.
ճաւտո.
96
սնս.
ՅՃՒ)ՅՏ
«
տակը»
բառին է
կցում։
Հիւնք.
ան
-
ընդՈՆԱՈւլ։
Ուղիղ
մեկնու֊
թիւնը տուաւ նախ իձ&1\\շէ իհՏԼ 12,
430,
ք>6ճ6քՏ61Ն
Հար դր. լեզ. Էլ 35
կցում
ԷՀսլ.
ՃԱՈՕ
«
գետին»,
լիթ.
ճ ս §–
ՈՅՏ
«
գետին»,
իոլ.
ԺՅՈ1ԱՈ
«
աշխարՀ»,
քսԺ0Ո131Ո
«
խորունկ», կիմր.
ձ* ք Ո
«
խոր»
բառերին ,
ԳԻՌ.-Երե.
ա՛նդունդ,
Զթ. Հճ. Ջղ.
ան­
դ ՛ ո ւնդ ՛ ,
Շմ.
անտունդ,
Ախց.
անդ
՚՚
ՈՆնթ,
Խրբ.
Կր. Սեբ. Սչ.
անթունթ,
Նբ.
ոանդունդ,
Ագլ.
ա ՚նդ ունտ ք, ա ՚նդ իւն տ ք ,
Մշ.
յանդ՚^ունտ,
Ալշ.
յանտուտ,
Տփ.
անդոլթկ,
Սլմ.
անդիսոկ–՛,
Մկ.
հանդիւտք.
թրքախօս հայերից՝ էնկ.
անթունթ
«
նեղ ու մութ տեղ» (Բիւր.
1898, 789),
Ատն.
ոճով ասւոլմ է
ՅՈէսՈէՅ §ւէճւ
«
յաղթուեցաւ,
տարուեց
(
խաղի
մէջ)»
(
Արևելք
1888
նոյ.
8 —
9),
ԱՆԴՐԻՆՔ
«
ամբարտաւանութիւնք»,
ունի
միայն Բառ. երեմ, էջ
19,
ԱՆԴՈՒՍԱՅ
«
անարգ»,
ունի
միայն
Բառ.
երեմ, էջ 19,
Ան դուստ, Անդստին, Անդր տե՛ս Անդ,
ԱՆԴՐԱԼ
կամ
ԱՆԴՐԱՆԱԼ
«
գրգռուիլ»,
որից
անդրացուցիչ
«
գրգռող», մէկ անդամ գտնում
եմ գործածուած
Վեցօր.
190.
«
Չև ևս երևեալ
են բնաւ ամենևին կորեան մատաղոյն ատա­
մունք ևոր գրգռիցէ ոք գնա՝ այնու տեղեաւ
ընդ որ ատւամւունքն գալոց են՝ յարձակի առ­
նու զանդրացուցիչն
իւր»։ ԱԲ մեկնում է
«
ձանձրացնող», ըստ իս պէտք է հասկանալ
«
գրգռող», որովհետև
անդրացուցիչ
կրկնու­
թիւնն է նախորդ «՛որ գրգռիցէ))
ձեւի։ ԱԲ ունի
նաև
անդրալի
«
ձանձրալի»։
ԱԲ անշուշտ կապում է
անդրանալ
«
հա­
նապազորդել»
բային։ Վերի
մեկնութիւնս
տե՛ս իմ Հայ. նոր բառեր, հտ. Ա. էշ
156։
Անհրաժեշտ է յունարէն
բնագրի համե­
մատութիւնը։
Անդրակ տե՛ս
Անրակ։
ԱՆԴՐԱՆԻԿ,
ն
և
ի-ա
հլ. «առշինեկ, նախ­
կին, երիցագոյն»
ՍԳր. Կոչ. որից
անդրան­
կածին, անդրանկացուցանել, անդրանկու­
թիւն
ՍԳր.,
ՆՀԲ = լտ.
ՅՈէ6Ո0ք
«
առաջին, նախնա­
կան»։
Հիւնք.
ընտիր
բառից։
8
ս
§ § 6
1
^2
32,2
ան
և
իկ
մասնիկներով՝
*
ՁՈէ61՜0,
*
ՅՈէ1՜0–
ձևից, որին է պատկանում նաև
լտ.
ՅՈէ61–֊1–01">
ԳԻՌ.–— Երև.
անդրանիկ,
Զթ.
անդ՚րանիգ,
Սեբ.
անթրանիդ,
Կր.
անթրանիկ
«
միա­
մօր» (այս իմաստով
ունին հներից (յար. Նար.
Սկևռ. ես., որոնց օրինակներր տե՛ս
ՆՀԲ).
Մկ.
անդրանիկ,
Մշ.
անդըրնեդ,
Ասլ,
ը ն թ –
ասնի*,
Պլ.
անթառանիդ
(
միայն իբր յատուկ
անուն
)։
"
ԱՆԴՐԱՎԱՐՏԻՔ
(
սեռ.–Խաց, միշտ անե–
զարար գործածուած),
հին լեզւով
նշանակում
է «ներքնավարտիք»
(
մսի վրայից
հագածը),
այս
նշանակութիւնը
երևում է գործածուած
տեղերից և հաստատւում է բառի ծագումով,
հմմտ. «Արասցես նոցա անդրավարտիս կտա­
ւիս ծածկել զառականս
մարմնոց
իւրոց մի­
ջովք չափ և բարձիւք չափ» Ել. իը.
42.
«
Անդ­
րավարտիս կտաւիս զդեցցի ի վերայ
մարմնոյ
իւրոյ» Ղևտ, զ.
10։
Նոր գրականում բառի ի–
մաստը փոխուելով՝
դարձել է «դրսի վար­
տիք»։ Այստեղ էլ մեր երկու գրական
լեզու­
ները տարբերում
են իրարից նրանով՝ որ ա–
րևմտեան
գրականում
անդրավարտիք
նշա­
նակում է «ներքնավարտիքի
վրայից հագ­
նելու լայն ասիական տւափատ» (և ոչ երբեք
եւրոպական տ,ափատը), իսկ արևելեան գրա­
կանում «եւրոպական տափատ», ճիշտ
ինչ­
պէս որ տճկ.
շալվար
բառն էլ արևմտեան
բարբառներում
նշանակում է «ասիական
լայն
տափատ», իսկ արևելեան
բարբառներում
նշանակում է «եւրոպական
տափատ»։
= Բառիս ծագումը տե՛ս
վ արտիք։ —
Աճ.
ՆՀԲ
անդր
կամ պրս.
ՅՈ^Յք
«
ներքին» և
Fonds A.R.A.M