ԱՆԱ
180
ԱՆԱ
"
ԱՆԱՆՕԻԽ,
Ո
հլ. «նանու,
դաղձի
ընտա­
նին)) Մտթ. իգ. 23. Ղուկ. ժա. 42. յետին
ձե֊
վերով)
անուխ, աննուխ, անանեխ
(
ՀԲուս.
§96),
որից
քարաննուխ
«
վայրի
անանուխ»
Վստկ. 191.
հոռոմ աննուխ, սարի աննուխ
Բժշ.։
= Թուք, լիոքս առեալ
իրանականից.
Հմմտ.
պրս.
օ\^ՏԼ>
ՈՅՈՃՁՈ
կամ
^ ^ ձ Ս
ՈՅՈ է ^ՇՈ
«
ՀացՀամեմ,
արջնդեղ, սԱ սոնիճ, մի տե­
սակ
II
ե սերմ՝ որ Հացի
վրայ
ցանելով ու­
տում են», կազմուած
է
.
յ
Լ>
ՈՅՈ
«
Հաց»–\–
X
V
^ հ
«
Համեղ»
բառերից,
ճիշտ
ինչպէս
Հյ.
Ճաց1ւամեմ։
Ւրանեանից
փոխառեալ
են նաև
ասոր. \\,.
Ո Յ Ո ՚ Յ
(
փոխանակ
Ո Յ ՚ Ո 9 3
7
՛
«
ա֊
նանուխ»,
^քւ<–~,
Ո Յ Ո ճ ս հ §
«
անանուխ»,
լն.
ա՝էս–գՕ. «ՀացՀամեմ»
Օս
Օ
Յ Ո § 6 ,
արաբ.
–
յ.տւ–
Ո Յ ՚ Ո Յ ՛
«
անանուխ»,
թրք.ձձէ–
ՈՅՈէ
«
անանուխ»։
Այս երկու
բոյսեբի
(
ՀացՀամե֊
մի և անանուխի)
յարաբերութեան
վրայ
տե՛ս
Լ6^,
ԽՁ
Լ
ՈՂ.
Բք13Ո7
.6
ՈՈ31Ո6Ո,
Էչ259ևն.
Հմմտ. նաև պՀլ.
ՈՅՈՅ ՈՅՈԱեՏթքՅւՈ
«
անանուխ
իբր ՀացՀամեմ» (ըստ ձ
\\
Տ\\))։
—
Հի
Լ
Բշ՛ 06;
Ուղիղ
մեկնեց նախ
Բօէէ, ՒԱՄճւՏՇՈՇ
Տէսճ16Ո 2 ա
7, 1850,
էշ 143,
յետոյ
Լձ
§3.էձՇ,
Ս^ՏՕ-հ.
Խտ. 1854, 833,
ճւ-ա. ՏէսԺ. §
106
և էշ 166, Հիւնք.
մա–
նանեխ֊/717»
ԳԻՌ.-Երև. Ջղ.
անանուխ,
Կբ. Ռ. Սեբ.
աննուխ,
Ասլ.
աննիւխ,
Ակն. Զթ. երթ. Հճ.
անուխ,
Ալշ.
անուխ, անեխ,
Հմշ.
օնլուխք,
Ագլ.
նա՛նուն, ն ա ՚ նօհ , նա՛նու,
բարդութեամբ
ունինք Ոզմ.
աովանանօխ,
Մկ.
ք Ո ռ վ ւ ո ն ա ն ո լ խ
(
իբր
առուի
անանուխ),
բայց
նշանակում
են
«
անջրդի
տեղերում
բուսնող
վայրի
անա­
նուխ»։
Միւս բարբառներում
գործ է ածւում
թրք.
նանա, նանէ։
ՓՈԽ
Ռրք. գլռ. Տարէնտեի
ՅՈՈ^X
«
ա–
նանուխ» (րստ Բիւր. 1899, 798)։ Ո,տ.
նա–
նոլխ
«
անանուխ»։
*
ԱՆԱՇԱՀԻԿ
«
օտարական,
պանդուխտ,
նժդեհ», նորագիւտ բառ, որ մէկ անգամ
միայն
գտնում եմ գործածուած
կրկնագիր
Ագաթան
-
գեղոսի
մէջ, ուրմիւս ձեռագրերն
ունին
ա–
նաշխարհիկ
հոմանիշը։
Այս վերշինը
իբր նա­
խատական
ածական
գտնում ենք նաև Ոսկ.
եփես. 833, ուր սակայն միձեռ. ունի
անա–
շախիկ՝
որ վերի
անաշահիկ
ձևի հետ նոյն է։
= Ծագմամբ
նոյն է
անաշխարհիկ
բառի
հետ. սրանց
հին արշակունեան
ձևն է
ճ § 3 ա ՚ յ
որից
X^>^հ^
և հայերէնի
մէշ ձայնաւորի
յաւե­
լում ով
աշխարհ։
Միջին պարսկերէնոլմ
X^>3հ^
կրճատոլելով
դարձաւ
§Ձհք–
որից փոխ առնը–
ւեցան
հյ.
շահապ, շահապետ, շահաստան,
շահատակ
բառերը,
որոնց ժամանակակից
է
նաև
անաշահիկ։
Հայերէնի
մէջ
շահ
առանձին
գոյութիւն
չունենալով,
իբր արմատ
մնաց մի­
այն
աշխարհ
ձևը, իսկ
շսււհ
բառը մնաց
միայն
վերի բարդերի
մէջ, որով իր
ինքնուրոյնութիւ֊
նը կորցրեց,
հայերէնի
մէջ պէտք եղած
բարդ
ու ածանց
ձևերը սկսան
կազմուիլ
միայն
աշ­
խարհ
բառով, իսկ շւսւ\–;ով
ձևերը
հետզհետէ
կորան,
այսօր
բոլորն էլ անհետ են
եղած։
Այսպէս
կորալ նաև
անաշահիկ
հազուագիւտ
ձևր և նրա տեղ դրոլեց՝
հայերէնի
մէջ կազ֊
մո։ ած
անաշխարհիկ
նոր բառը։—
Աճ.
Վերոյիշեալ
մեկնութիւնս
հրատարակել
եմ նախ ՀԱ 1913, էշ 17։ Տե՛ս
նաևՎար–
դանեանի
նկատողութիլնները,
ՀԱ 1913,
է
9
558
և Բառաքնն. դիտ. հտ. բ. էշ 15։
Անապ տե՛ս
Ամպաճ։
*
ԱՆԱՊԱԿ, ի-ա
հլ. «անշուր,
անխառն
(
գի­
նի), լայնաբար՝
զուտ, մաքուր, անխառն
(
որ
և է բան)»
ՍԳր, «Եթէ
զշոլրն
(
հազարոյ)
քա–
մեալ անապակ
ըմպիցէ ոք» Եզն, 67. «Անա­
պակ
մատուցանէր
առնն»
Բուղ, էշ 222։
Հմմտ.
նաև Գիրք թղ. 478 «Մարղիկ
սովոր են
զգինի՝
որ անխառն են ի շրոյ՝
անապական
կոչել,
իսկ
զշբախառնն՝
ապականեալ
ասեն»։
Ամ­
պակ
ձևն ունի
Գիրք
մոլոլթ. 155 ա. «Ջեր­
մագոյն
թիրակէս
ամպակ
գինլով»։
= Պհլ.
*
Ձ Ո Յ թ Յ ե
ձևից, որ չէ աւանդուած,
հմմտ,
զնգ,
Յ Ո ՅթՅ
«
անշուր»,
սանս,
Յ Ո Յ թ Յ
«
անջուր»,
պրս.
ւ
^յ.
>Ս
Ո Յ Ե
«
զուտ,
անխառն»,
գործածուած
ամէն տեսակ
բանի
համար,
բայց յատկապէս
գինու համար,
կազմուած է
Յ Ո –
բացասական
մասնիկով՝
Յ թ Յ
«
ջուր»
բառից,֊Հիւբշ.
97։
Հիւբշ.
2 0 1
^ 0 .
35 (1881),
էշ 656 պրս
.
Հ
>Ս
Ո Յ Ե
և զնգ.
ՅՈ ՅթՁ
«
անշուր»
բառերի
հետ։
Ուղիղ
մեկնեց նախ ՆՀԲ, որ
համեմա­
տում է պրս.
ՈՅԵ.
Տէրվ.
Ճ Ա Յ Ո Ո .
94
սանս.
Յ Ո Յ թ Յ
«
անշուր»։
Պատկանեան,
Fonds A.R.A.M