171
ԱՅՍ
նր սահմանական
ներկայ և անկատար
հար­
ցականի
դէմ. երկրորղր
ապառնիի,
ինչ. Կի
բերե՞ս,-Կի.
Պիտի
բերե՞ս.-Պի
(
տե՛ս իմ
Գաւառական
բառարան, էջ
569)։
Տ ս § § 6 8\^Տ
1, 153
ալբան.
31,
Գ"Լ՛
3.0*
ձևերի
հետ։
Հիւնք. լտ.
ՅյՕ
«
ասեմ»։
3.
Գ. Մ. Պատմ. գրակ. 16 ճապոն,
֊
ա յ ի ։
Ր
^ՅՐՏէ,
Յուշարձ. 417 թրք.յՏւ «ի հարկէ»
և 421 թրք.
6776
է
«
այո՚»=հյ,
հաւատ։
Պ ատահական
նմանութիւն
ունի խպտ.
հ 3 1 0
«
այո»։
*
ԱՅՊ
«
պակ ասութիւն»
(
նորագիւտ
բառ),
երկու անգամ
ունի Վստկ. 97, 103
«
Այնու
զգինւոյն
այպն
իմանան, ել այս ճշմարտա­
պէս
զամենայն՝
այպ ի գինւոյն
հանէ»։
֊
Արաբ.
Հ
^^.~՝ճյն.
«
ամօթ,
2.
թերութիւն,
պաՏկասոլթիւն»։
—
Աճ.
ԱՅՊՆ
«
ամօթ,
ծաղր» ՍԳր, անհոլով է, սո­
վորաբար
գործածւում
է ոճերով, ինչ,
այպն
կատականաց
ՍԳր.
այպն աււնել
«
ծաղրեր»
ՍԳր.
այպն
և
կատակ աււնել
Ոսկ. յհ. ա. 36.
բառի
բունն է
այպան–,
որ յետնաբար
նաև
իբր
առանձին բառ գործածուած
է մէկ ան­
գամ
Յս. որդի, որից
այպանել
«
ծաղրել» ՍԳր,
այպանալից
Ոսկ. մ. ա.9.
այպանութիւն
Ե֊
րեմ. խթ. 16. Ագաթ,
այպանումն
Խոր. նար.
բուն
այպն
ձևից
ունինք
այպնակատակ
«
մի­
մոս» Ոսկ.յհ,
ա. / , այպնել
«
ծաղրել» Եփր.
աւետ,
այպնկա տ ակ լինել
«
ծաղրել»
Բ. մկ.
ժ. 34.
այպնարարութիւն
Լմբ. ամովս.
—
ԱԲ
ունի նաև
այպնիլ
«
զարմանալ»։
ՆՀԲ
արաբ.,Լ,^տ,
՚
Յ
^ Ե
«
ամօթ»։
ԳԻՌ, — Կարևոր
ձև է Արտանուշի
Էպնել
«
այպառել,
եպերել»
(
Մշակ 1884, Ք 25)։
ք ԱՅՌԻՔ ՊԱՅԹԻՔ,
մէկ անգամ
գործա­
ծուած է Ոսկ. պօղ. ա. 733 «Հանապազ այ­
ռիք
պայթիք,
երգք,
արբեցութիւնք»։
—
նՀԲ
գնում է իբր յն.
՚.
^Ս.^ւձ)հ1օ.
«
եղերերգութիւն».
ՋԲ, որից և ԱԲ, մեկնում են «ճաթելով
պոռա­
լը կամ ուտելը»։
Վարդանեան
ՀԱ 1921, 112
ցոյց է տալիս որ հասարակ
սխալագրութիւն
է՝ փոխանակ
գայոիք պ այթիք
(
գայռ
բառից),
ինչպէս՝
ունին Ոսկեբերանի
յիշեալ
մեկնու­
թեան
երկու
լաւագոյն
ձեռագրերը։
Ե. Գեանջեցեան
2
ՃԲ Ո
1,%48
ս անս.
1.
ճյ<մ\ «շարժել»,
լն. ւ&ՃԼս.
«
ուղարկել,
նետել», Գգ.
11
էՈ, 1116Ո
«
շտապել»։)
+ ԱՅՍ
«
էս, սա» ՍԳր. ևն. որից
ա յ ս ա–
նուն, ա յ ս ն ի շ , ա յ ս ինչ, ա յ ս ի ն ք ն է, ը ս տ ա յ –
ս ը մ , ա յ ս ո ւ հ ե տ և , յ ա յ ս մ հ ե տ է , ա յ ս պ է ս , յ ա յ ս ­
կ ո յ ս , ա յ ս չ ա փ , ա յ ս պ ի ս ի , ա յ ս օ ր , ա յ ս ր , ա յ ս ­
րէն, ց ա յ ս օ ր ,
բոլորն
էլ հին և ընտիր,
յետնա­
բար
ա յ ս ա ն ա կ
Յհ. իմ.
ա յ ս բ ա ր
Մագ.
ա յ ս ­
գ ո յ ն
Յհ. իմ.
այս գ ո ւնա կ.
Պիտ.
այսկերպ.
Լաստ.
Յայսմ.։
֊
Մեկնութիւնը
տե՛ս
Ս,
ս ա »—
Հիւ բշ ՛
487։
ԳԻՌ.֊Ակն,
Ասլ. Պլ. Ռ. Սչ.
աս,
ննխ.
լաս,
սա,
Կր.
աս,
իսի,
Ախց՛
աս, ի ս ի կ ,
Հճ՛
աս, էս,
իսօ,
Մ շ.
էս,
Զթ՛ Շմ.
աս,
Հմշ.
ի ս ա
(
չկայ
էս), Տիգ.
էս,
ըսի,
Խրբ.
աս, ասի,
Ալշ՛ Գոր.
Երև. Ղրբ՛ Մրղ՛ Ջղ՛ Սլմ. Տփ.
էս,
Վն.
է ս ա ։
Մոկաց բարբառում
ջնջուած է
ա յ ս
բառը։ Հե­
տաքրքրական
ենՄրղ.
էշ
քիշիւ՛
«
այս
գիշեր»,
էշ
շ ա պ տ ի լ
«
այս
շաբթու»,
օ ս օ ր
«
այսօր»։
—
նոր ձևեր են
տւսի, ա սիկ , ա սիկ ա կ , ա սիկ ա , ա–
ս անկ , ա ս ա ն կ ո լ կ , ա ս անկ ո վ , ա ս դ ին , ի ս ի կ ,
է ս է ն ց , ը ս է ն ց , է սմ ա լ , է ս մ լ ա , է ս մ ա ն , ը ս տ ի
«
այսպէս»,
է ս տ ի
«
այստեղ»,
ա ս տ ի
կամ
ը ֊ կ –
նայ.
«
այսպէս»,
ա ս պ է ս ն ա կ
ևն, որոնցից ո֊
մանք անցել եննաև գրականին։
Կրճատ
ձևեր
են Ջղ.
ը ս օ ր , ԱՕՐ,
Ղրբ՛
ԱՕՐ,
ԱՕՐի
«
այսօր»։
ԱՅՍ,
ո
հլ. (Իրեն, էջ 9
ո ւ
հլ.) «քամի, փը֊
չիլն» Սղ. ժ. 7. Եզն, փոխաբերաբար
«
այս
չար, դև, սատանայ»
ՍԳր. Եզն. որից
ա յ ս ա ­
հար
ՍԳր.
ա յ ս ա հ ա ր ի լ
ՍԳր, Ագաթ. Եւս. պտմ,
ա յ ս ա կ ի ր
ՍԳր,
ա յ ս ա մ ո ւ տ
Բուղ,
ա յ ս ո տ
Խոսր.
պտրգ.
Կնիք
հաւ. 174.
ա յ ս ա հ ա լ ա ծ ե ւ
«
սատանան
քշել»
Ուխտ. բ. 19 —20 (նո­
րագիւտ
բառ),
ա յ ս ա յ ա ր ա ն
«
թատրոն»
(
իբր
դիւաց հանդիսարան)
Կիւրղ. ի
կոյսն։
Այս
բոլորի մէջ
ա յ ս
բառր
«
դև» իմաստն
ու­
նի։ Շատ հազուագիւտ
է
ա յ ս
«
քամի», որ մէկ
անգամ
գործածուած
է Աղ. ժ.7 (Այս մրրիկ
բաժին
բաժակի
նոցա = յն,
71՝
^տ5ս.Օ։
%
Ղ–
ՀՕԱքւ՚ՏօՀ
՛
ղ
ս-տքս; –սօս 71օոքւօւ՚օս օէ-հա^).
և
ինչ­
պէս
Եղնիկն է ցոյց տալիս, Ե գարուն
Հիւսի­
սային
Հայաստանի
մէջ մարած մի ձև էր և
գործածւում
էր միայն
Հայաստանի
հարաւա­
յին գալառներոլմ՝
«
Յորժամ
մե ք
(
կողբացիք և
այլ
հիւսիսային
Հայք)
ասեմք թէ սիք շնչէ,
ստորնեայք
(
այն է՝ հարաւային
Հայք)
ասեն՝
այս
շնչէ» (տե՛ս մեր Քննութ,
Եղնկայ
նորա–
Fonds A.R.A.M