ԱՅԻ
168
ԱՅԼ
արմ ատ ից+ծամ.
տե՛ս և
Բօ1
<ՕւՈ7
1,
100,
ԳԻՌ.— Պահուած
չէ, այլ ամէն տեղ փոխա­
նակուած
հիմայ, հիմի, հիմակ, հիմիկ, մկա
ձևով, արևմ տեան
գրականի
մէջ էլ
րնդոլ֊
նոլած է
հիմա,
իսկ արևելեանր
գործածում է
ա յ ժ մ ։
Կարելի է նաև յիշել Տփ.
իժում,
Սչ.
անժամը, անժըմը
«
յետոյ,
այնուհետև)),
*
ԱՅԻԶՈՆ,
որ և
ա յեզոմն , ա յ գ ո յն
«
լուա­
դեղ խոտը»
Գաղիան. (ըստ ՀԲուս, § 927 և
§ 3118).
որ և
այե գ տ ոն
Բառ, երեմ,
յաւել.
565,
֊
Յ ն .
0
է
~ւԼ
–)6
՝
ք, որ բուն
նշանակում
է
«
յալիտ են ակե ա ց» և գործածւում
է երկրորդա­
բար
նշանակելու
զանազան
անթառամ
թ ո յ ֊
սեր, յատկապէս
«
խսհձւ՚հ֊–
,
որ է րստ Նո­
րայր «գառնադմակիկ,
փերփեր
քարի,
վայրի
ազոխ)),
Նոյն է և լտ. փոխառեալ
3 1 2 0 0
Ո *
Ուղիղ
մեկնեց
ՀԲուս. անդ,
–)–
ԱՅ(Լ, ո
հլ. (սեռ.
ա յ լ ո յ ,
ար.
այլումդ
«
ուրիշ)),
զան ազան
դարձուածներով՝
ինչ.
ընդ
սւյլ, այլ ա յ լ ո յ , այլ աո այլո վ
«
իրարու)),
այլ ընդ ա յ լ ո յ , այլո վ քն հանդերձ
«
և
այլն»,
այլ Լ այլ, այլ ևս,
բոլորն
էլ հին և
րնտիր։
Այլ
նշանակում է նաև «ևս, էլ, այլ ևս, մէկ էլ.
2.
բայց, սակայն,
3,
հապա,
նոյն իսկ.
4.
արդ,
արդ ևս)) ՍԳր. Ագաթ. Ոսկ. ևն։ Որից
ա յլ ազ գ
«
ուրիշ կերպ» ՍԳր. Եզն.
այլ ազգ ի
ՍԳր.
այլ ա ­
կերպ
ՍԳր. Ոսկ. Եւս. քր.
այլա բ ա րբ ա ռ
Ոսկ.
այլ ա գ ոյն
Ագաթ. Ոսկ.
այլալեզու
ՍԳր. Ոսկ.
այլայլ
Եւս. Սերեր. Ոսկ. Երր.
այլայլութիւն
Ագաթ,
այլանդակ
Ագաթ,
այլուստ
Եսթ. գ.
14.
Եզն.
այլուր
Իմ. ժբ.
18.
Կոչ. Վեցօր.
յ ա յ ­
լակարծուց
Բուզ.
այլաբերաբար
էծ. պրպմ.
(
նորագիւտ
բառ, տե՛ս իմ Հայ. նոր բառեր,
բ.
83)։
Նոյն թառը
ունինք նաև
այլակ
ձևով,
որից կազմուած
են
այլակաբանել
Փիլ.
ել. թ.
13.
այլակդեն
Եղիշ.
այլակութիւն
Փիլ.
ել. թ.
33.
Եղիշ. խր.
այլայլակ
Պորփ. Արծր. Նար.
անայլայլակ
Նար. ևն. Տե՛ս
նաև
աղաւաղ։
Նոր բառեր են
այլաոանօրէն, այլադաւան,
այլասերում
ևն։
֊
Բնիկ
հայ բառ. հնդևթոպական
նախաձևն
էր
*
Յ 1 ^ ՚ 0 ֊ ,
"
րից ծագում է յն. ՏհճօՀ
«
այլ, ու­
րիշ֊, սրա մօտ կար՝ իբր երկրորդ
ձև՝ հնխ.
3 1 1
Օ – ,
"
րից ծագում
են կիսլր,
0
.
ւճօՀ, լտ.
ՅԱՍՏ,
քուչ. ճկշԿ., գոթ.
ճ\\\Տ,
Հիռլ.
Յ Ա Ք ,
ն. կիմր.
ՅԱ.
վերջապէս
կար Հնդևրոպակ
ան
մի երրորդ
նախաձև
* 3
է 1 ^ 0 ~ յ
ո
(՛
Ի
ժառանգ­
ներն են սանս.
֊
Ա
Յ Ո ^ Յ ֊ ,
զնդ.
3 1 7
^ 3 – ,
3171
^3 ( Ա ^ շ ) ,
պՀլ.
Ո 3 1 Ն
փարս,
3 1
Ո Ձ ,
օսս,
աՈ6,
սլ.
աԱ
ևն։ Հիւբշ.
417
Հայերէնը
դնում է հնխ. առաջին
ձևից՝
տեղափոխու­
թեամբ.
*
Յ
1 7 0
–
> * 3 ^ 1 Օ – > այլ.
իսկ
ք^6ւ116է
յ\ՃՏԼ
8,
237
համարելով
թէ
*&
կօ–
պիտի
տար
*
աղջ,
հայերէնր
բաժանում է
միւսներից
և գնում է հնխ.
*
Յւ1օ–
ձևից։
Վերջին
անգամ
Հիւբշ.
1
Ւ
7
19,
հյ. թրգմ. ՀԱ
1907, 251
թոյլ,
նշոյլ
ևն թառերի
համեմատութեամբ
պնդում
է թէ հնխ.
ՏւհյՕ– կարող էր տալ
հյ.
ա յ լ ։
Հա­
յերէն
բառը
հին ձեռագիրներում
գրուած է
հաւասարապէս
այլ,
այղ,
ա յղ ՛
ձևերով,
որոնց
մէջ
հնագոյնն
է
այղ.
այսպէս
օր.՝ Կրկնագիր
Ագաթանգեղոսի
մէջ
30
անգամ
գործածուած
է
ա յղ
և ո՛չ մի անգամ
այլ
կամ
այղ՛
(
տե՛ս
Աճառ. ՀԱ
1913,
էջ
12)։
Կոկորդական
(
կատ­
կային)
լ
(
ղ)՝ հետևելով
յ
ձայնին՝ վերածվել է
յետոյ
լեզուային
լ,
որով ձևացել է
այլ.
(
տե ս
այս
մասին Աճառ. Բազմ.
1897,170)։
—
Մեր
բառի
երկրորդ
«
բայց,
սակայն))
նշանակու­
թեան զարգացման
համար
հմմտ.
յն.
«
բայց»,
գոթ.
31
յՅ
«
բացի»։
—
Հիւբշ.
417։
Տե՛ս
նաև
Բ օ 1 ա ւ Ո 7
1,
85֊86;–
^վ&ա
27,
8 0 7 –
Տ ՁՇ պ
46,
Թ ո Օ Ա է - ^ & ա & է
34։
Առաջին
մեկնիչն է ՏշԽօձշք,
որ
7
Ււ6Տ֊
ՅէՄ.
19
և
47
յն.
«
ճճօՀ, ձճճս
ձևերից
փոխառութիւն
է համարում՛
Աւետիքեան,
Քերակ.
1815,
էջ
315
ցեղակից է
դնում
յն.
Աճճօգ
և լտ.
ՅԱՍՏ
բառերին։
ՆՀԲ
նաև
աւե լացն
ում է թրք.
իլ, Էլ
«
օտար»,
արաբ,
իլլա
«
հապա»։
Ս)րմագաշեան,
Արմէնիա
1899,
ձ> 64 — 65
սոլմ.
Յ Ո
հո­
մանիշի հետ, ինչպէս և
այլուր =
ֆրանս.
Յա Քե Ա Տ
և ռում. ճ՚աՇՏ։
8
ս
§ ^ 6 ,
Լ^ձ.
ՏէԱԺ.
2,
էչ 91 և 98 լիկ.
Յ
1
Յ
«
ուրիշը»
կամ «օտար»։
Սանաալճեան,
Լ ՚ 1 ճ 1 0 Ո 1
16
ուրար տ*
31
ւՅ/ք
1
<ՅքՏէ.
Յուշարձ. 417
թրք՛
61 «՜
օաս/^յօյԱյլամոյ &
բառի
վրա
Շ Յ Ո
1
Ո
1
տե՛ս
Մոյն»
ԳԻՌ.–Ագլ. Ակն. Ննխ. Ռ. Սչ. Տղ.
ալ,
Կր.
Պլ.
ալ, ա
(
Ակն և Պլ. կայ նաև հին ձևով
աՐ),
Fonds A.R.A.M