ԱՅԳ
166
ԱՅԳ
լոլմ «վաղը»
նշանակութեամբ,
հմմտ. Աո կը.
էչ 365՝ «Ես և այսօր և այգուց
նոյնս եմ», մ ի ֊
չին
հյ.
յ ե գ ո ւ ց ն , յ ե գ ց ե ն է
«
վաղր,
վաղուանիցճ
Անսիզք
13.
ե գ ց ե ն ն
«
վաղուանր»
Տաթև. ամ.
379.
ժողովրդական
ե ց ո ւ ց , յ ե ց ո ւ ց
ձևը
յիշում
է Համամ. քեր. 271, այսպէս՝
«
Ի վաղիւն տե­
սանէ զՅիսուս
զի գայ, զոր գռեհիկքն
յեգուց
ասեն, եգուց դառնամք»
(
նոյնր նաև
քանիցս
Վրք. հց՛)՛ «առաւօտ»
և «վաղը»
նշանակու­
թեանց
զարգացման
համար
հմմտ. գերմ.
Մ 1 0 ք § 6 0
«
առաւօտ և վաղը»,
ռուս.
3 3 8 1
թ Յ
«
վաղր»<ՀՅՁ.֊յդՕ
«
առաւօտ»։
է գ ո ւ ց
ձևից է
է ք ս ի
(
այսինքն
է գ ո ւ ց ի ) ,
որից
է ք ս ի օ ր ը , է ք –
ս ա ն ՕՐՈ, մ է կ է լ է ք ս ը
և րնղհանրացմ
ամ ր
է ք ս ի տ ա ր ի ն ։ —
Ազգագրական
նշանակութիւն
ունի
է ք պ ա ր է վ
(
էգրարև,
այգրարև)
Վն.
«
պսակի
հետևեալ
առաւօտր
նորապսակ
Ղ
Ո
1
ԳԸ նուագածոլների
հետ կտուր
բարձրա­
նալով)
արևի
ծագումը
երգելն ու
ողչունելը»
(
Ազգ. հանդ, իե 52)։ Կայ վերչապէս
Ղրբ՛
ի ք –
նա Րօտ
«
նախ քան լոլսաբացր
նախիրն
արօտ
տանելը»։
ՓՈԽ.—Չուբինով
(
ա. տպ.) հյ.
*
զ ա յ գ
ձե–
՚
ԼՒՏ է հանում վրաց.
%
շ յ
(
լեց.
«
վազանդ,
վաղր չէ միւս օրր». հմմտ. վերր
գ ա յ գ ո յ
ՍԳր.
+ ԱՅԳԻ
(
սե ռ, –ւոյ, ֊եաց)
«
խաղողի
պար­
տէզ. 2. խաղողի
որթ» ՍԳր. Կոչ. Վեցօր. ա֊
ծանցմա
ն մէչ մտնում է չորս ձևով. 1.
այգե–.
ամենից
սովորական
ձևն է.ինչ.
ա յ գ ե գ ո ր ծ
ՍԳր.
ա յ գ ե ս տ ա ն
ՍԳր. Ագաթ,
ա յ գ ե կ ո ւ թ
Ոսկ.
ա յ գ ե պ ա ն
(
նոր բառ). 2.
այ գ է – ,
այսպէս
գրուած են նաև նախորղներր՝
սխալ
գրչու­
թեամբ,
ինչ.
ա յ գ է գ ո ր ծ , ա յ գ է կ ո ւ թ
ևն. 3.
ա յ ­
գս»–,
որի համար
ունինք
հնից
միայն մէկ 0–
րինակ՝
ա յ գ ա ւ է տ
Ես. լղ. 17 (այլուր
ա յ գ ե է տ
Արծր.) և յետնաբար
այ գ ա ծ աղիկ.
4.
այ գ – ,
ինչ.
ա յ գ ո ր դ
«
այգեպան»
Բ՛ուղ. Զեն. Յետնա–
ձև հոլովման
արդիւնք են
ս պ գ ո յ
Գ
ա
3
ք "^ԳՊ
ծ աղի կ , ա յ գ ո ւ մ ա տ ն ի
ևն բուսանուններր։
Ար­
դի հայերէնի
մէչ արևմտեան
գրականում
ա յ ­
գի
պահել է իր բուն նշանակութիւնը,
իսկ ա–
րևելեան
գրականում
նշանակում
է
ընդհան­
րապես «պարտէզ»,
ինչպէս՝
ք ա ղ ա ք ա յ ի ն ա յ ­
գի,
ր ո լսարան
ակ
ան
ա յ գ ի
ևն։
= Բնիկ հայբառ. հիմնական
նշանակու­
թիւնն է «որթ»,
ի
գնելով իբր բուսական
մաս­
նիկ (հմմտ. կաղնի, ծիրանի),
արմատր
կլինի
*
այգ
«
խաղող», որ յետոյ
կորել է։ Այս բառի
Հետ Հմմտ. լտ.
Ա\^3
«
խաղող»,
յն.
ԴԱ, Օ՜ղ,
ՕՀ-ղ,
000
«
սինի ծառ»
Խ
՝
Տ, ՕԴ., օա,
(
ՕՕ
«
սին,
ՏՕէ՚ԵսՏ.».
ի մ աստի
փոքր
տարբերութեամբ՝
չեխ,
Հբգ.
1
^3, 1 § 3 ,
Հանգլ.
՜
ա,
6 0
Ո ,
Հիսլ. յէ) իռլ.
6 0 ,
կիմր.
յԳ/ՀՈ,
Հոլլ. 1\1,
անգլ.
գՇ
՝
ձք, գերմ.
Թ Ե Ք
և
գերմանականից
փո խառռւթ
լամ բ ֆրանս.
ւք,
որոնք
բոլոր
նշանակում
են «դեղձի»
(
Ր օ ^ Օ ա ^
է։
165,
Ց օ ւ Տ Յ Օզ
682,
ԳՎ&ա
864,
Թո0Աէ–^6ւ11տէ
1099,
438,
1
<1ս§6
110),
Այս բո­
լորի
նախաձևն
Է Հնխ.
* 0 1
Ա Յ
«
լեռնային
մանր պտուղ՝
մոշի, ե լակի պէ ս . քո
լապտուղ»
ընդՀանուր
նշանակութեամբ,
Հայերէնում
01
տալիս է
այ
(
Հմմտ,
ալտ^>01ճ՜)
և
V
Ր
ստ
օրինի
դառնում է գ՛. Նոլն
բառերին
ցեղա­
կից են թւում նաև լիթ.
\
<է
\՝3
ւ,
<է\՝3ւ,
լեթթ,
1\՚
ձ «դժնիկ»,
Հսլ,
հ ՚ Յ –
սերբ.
1՝\
քՅ,
ռուս,
« 8 3 ,
լեՀ.
ւ
՚
Դ/Զ
«
ուռի»,
որոնք
ծագում
են Հնխ.
61
ԱՅ
ձևից։
Ընդունելով
բառիս
արմատը
*
այգ
«
խաղող»,
առանձին
կար ևո բութիւն
է
ստանում
Ես. լգ.
17
այգ աւե տ
բառը
(
երկիր
Հացաւէտ
և ա լգաւէտ, իբր կազմ ուած
բուն
*
այգ
արմատից,
բալց
սրան
Հակառակ
է
դուրս
զալիս
Հունարեն
բնագիրը՝
որը
ունի
Օւճէս)*;
7.
Օ.՝.
Օ յ ւ ՜ Տ / ֊ ս ա օ ՝ /
«
ալգեստան»։
ձիւնք,
ագի
բառից։
3.
Արշէզ ՀԱ 1896,
268
գինի
բառի
հետ։
Ուղիղ
մեկնութիւնը
տուաւ
ԼւՕ՚6Ո 1 ք
18, 500—503,
որ
ընղու֊
նել են նաև
\\/31(16
864,
801
ՏՅՇ§
682,
Մառ
3 8 0
25, 307
նոյնպէս
գինի
բա֊
ռից,
ԳԻՌ. — Ակն.
Էգ՛ի
«
պարտէզ»,
Ագլ.
Է ՚ գ փ ,
1
Գ՚
ԸԳ՚՚Ընա՛նի, ը գ - ՚ըն ա ՚ նի ք ,
Ասլ. Խրբ. Ռ. Տիգ.
Յղ.
էքի,
Հճ.
է գ ՚ գ ՚ ի ,
Մրղ. Սլմ.
էք
Գ, Զթ.
էգ՛է,
Մշ.
յ է գ ՚ ի ,
Ոզմ.
հէ՜գէ,
Տփ.
իգի,
Ջղ.
իգ՛ի,
Վն.
ի կ ՚ ՚ ի ,
Երև.
իքի։
Նոր բառեր են
այգեբան, ա յ ­
գեթաղ, այգեոուպ, այգեսւէր
ևն։
ՓՈԽ.—Հայերէնից
փոխառեալ
պէտք է
դնել արաբ,
Ձ \ ՚ 1 <
«
անտառ,
ծառաստան,
պտղատ՛ու
ծառերի
պարտէզ,
արմաւենիների
պարտէզ»
(
Կամուս,
թրք. թրգմ. Գ. 72)։
Այգորել
տե՛ս
Այգ՛
Fonds A.R.A.M