ԱՄԷ
156
ԱՄԻ
«
հաստատ՝
իրական
լինել»
արմատից։
Հրէից
մէջ
սովորութիւն
էր՝ որ ամէն
հասարա՛կա­
կան
աղօթքից,
մաղթանքից
ու անէծքից
յե­
տոյ
ամբողջ
ժողովուրդը
միաբերան
գոչում
էր
ամէն,
այսինքն թէ «այո՛,
ճշմարիտ է,
թո՛ղ
այդպես
լինի»։ Եւ այնքան մեծ նշա­
նակութիւն
էին տալիս այս բառին, որ բուն
աղօթքից
աւելի
զօրաւոր
էին համարում, և
ասում
էին՝ որ եթէ մէկր
աւմբողշ
սրտով
«
ամէն»
գոչէր,
երկնքի
դռներր
կբացուէին։
Այս
սովորութիւնը
հրեաներից
անցաւ
քրիս֊
տոնեաներին.
եկեղեցիներում
մինչև
անգամ
կար
մի առանձին
պաշտօնեայ՝ որ պարտա­
կանութիւն
ուներ «ամէն»
ասելու համար
ժո­
ղովուրդին
նշան
տալու։ Երբ աղօթքր
վեր­
ջանում էր, նա թաշկինակը
շարժում էր և
ամբողշ
ժողովուրդը
«
ամէն» էր
կանչում։
Այս
սովորութիւնր
տևեց
մինչև Ե դար։ Հե֊
րոնիմոս
պատմում է թէ երբ
ժողո՚վուրդր
միաբերան
«
ամէն» էր գոչում,
որոտման
ձայնի
նման
դղրդում էր եկեղեցին։
Անկար­
գութեան
տեղիք
չտալու
համար՝
հետզհետէ
վերա ցոլեց այս սովորութիւնը
և որոշուեց որ
սարկաւագր
միայն
«
ամէն»
ասի։ (Տե՛ս Աւե–
տիքեան,
Մեկն. թղթ. Պօղոսի, Ա. էջ 961 )։
Եր բ ա լա կան բա ռբ փոխա ո ո լթե ամ բ
տարա֊
ծուեց Բ
Ո
Է
Ո
Ր քրիստոնէական,
ինչպէս
ևմաՀ֊
մետական
Կողովուրդների
մէջ, ի
ս
ի արաբ,
Հչ֊-֊ձ
Ձ1Ո11Ն
էե. ևը-տ, լա, ֆրանս՛ ևն
Ձ1Ո61Ն
ռուս. ԶԱ՜ււԱհ, վրաց.
օՅօ6
ա մ ի ն
են։ Մեր
բառը ա ա ո ագ արճ ուա & է
չուն արէնիռ
;
Հիւբշ. էջ
340։
Հներից
Խոսր. 10 մեկնում
է.
«
Ամէնն
եբրայեցի
բարբառով
այո՛ և արդարև»,
դարձեալ էջ 115 «Յեբրայականէն
ի մերս
ամէնն
եղիցի
թարգմանի,
ասի և
է
և
ստոյգ և ճշմարիտ»։
էամբրոնացին,
Մատ. էշ 182 դնում է յոյնից
(
տե՛ս վա­
րը՝
Պււօսխումէյ.
բայց
բուն
նշանակու­
թեան
ծանօթ
է. «Ամէն,
այսինքն
թարգ֊
մանեալ և է, թէ զոր ինչ ասացեր
օրհ­
նութիւն... այդպէս է ճշմարիտ և է միշտ
օրհնութեան
արժանի»
(
անդ՝ էջ
268)։
Նորերից
ուղիղ մեկնեց նախ
Ալետիքեան
(
տե՛ս
վերը),
յետոյ
ՆՀԲ։ Բառիս
վրայ
երկար
գրում է Մ սերեան,
ճռաքաղ
1859,
էջ
79 — 82,
ԳԻՌ.— Առհասարակ
գործածւում
է
ա մ ֊
մէն
ձևով. Մշ. և Տփ.
ամէն
(
մէկ մ֊ով).
ու­
նինք նաև նոր փոխառոլթեամ
բ Հմշ.
ամին
(
տաճկերէնից)
և Տփ.
ամին
(
վրա ցերէն
ի ց )։
*
ԱՄԻԱՍ
«
մի տեսակ
խաղող»
(
նորագիւտ
բառի
Ամիաս
տունկն
լալ հաստատուն
մնայ
յա յլափոխմ
ունս
օղից և գաւառաց։ Վստկ.
49.
Եւ է ազգ մի ևս զոր ամինատին
անուա­
նեն, էջ50. նոյն էջ՝ երկու անգամ
էլ դրուած
է
մենիսա։
= 3ն.
ա մի՚նի ո ս ,
ինչպէս
ունի
բնագիրը,
«
յանուն
տեղւոյ ի Սիկիլիա»
(
հմմտ.
յն.
՚
ճըտա։
֊
լտ.
Ճ Մ 1 6 Ո Յ Ո Ա Տ
գետ
Սի՚կիլիոյ).
այս
բառը
հասել է մեզ արաբերէնի
միջոցով,
որովհետև
Վաստակոց
գիրքր
արաբերէնից
ենք
թարգմանել։
Այսպէս
մեկնեց Վաստակոց
գրոց
հրա­
տարակիչը, էջ 49 ծան։
+ ԱՄԻԿ
«
մի տարեկան
արու
ուլ» ՍԳր. (5
անգամ), Եփբ.օրին, էջ 287. ուրիշ տեղ
չկայ։
–
Կազմուած
է
ամ
«
տարի»
բառից,
իբրև
տարևոր
ուլ. կազմութեան
կողմից
բոլորո­
վին
նման է վրաց,
(
ՏյՕ^օյօ տարիգի
«
գառ­
նուկ», որշինուած է հյ.
տարի
բառից,
հմմտ.
նաև Ղրբ.
տ րէ ՚ կ ան <<
տարեկան
«
խոճկոր»։
—
ԱՀ.
ՆՀԲ
կցում է յն
0.\1՝)՚)
Հ
«
գառնուկ» բա­
ռին։ Այսպէս նաև Հիւնք։
Բայց այս յն.
բառը
կցւում է լտ.
3
§ Ո Ա Տ ,
հսլ,
Ձ § Ո 6 ՛
յ Ձ ՚ յ Ո Շ
ևն Հոմանիշների
Հետ և
*7.8
տ<;
ձևի վրայով
Հասնում է Հնխ.
Ձ ^ ր Ո Օ Տ
բառին,
որից չի կարող
ծագիլ
Հյ.
ա ֊
միկ
(
Հմմտ.
Ց օ ւ Տ Ձ Շզ ,
էջ 5 4 ) ։
ԳԻՌ
Կայ Ղրբ՛
ա ՚ մ լ ի գ ՛
«
նորածին
փոք­
րիկ գառն»,
բայց
թւում է թէ այս բառը փո­
խառեալ է թրք.
^ յ յ , ^ \
օա1ւ1<;
«
կաթնկեր
գառնուկ»
հոմանիշից։
Այս թառր
չունին Ա֊
բիկեան և հյյւաՕՃ՚հ
(
վերշինս,
էշ 210 գիտէ
միայնՀ\\յ–.\՚\ՈՂ\–ԿՀ
«
ՇՕգՈ՚հ
կաթնկեր»),
բայց
յիշոլած է Կամ ուսի թրք. թրգմ. Գ. 185։
*
ԱՄԻՃ, ո
հլ. «խորտիկ ի մսոյ կամ յ ո ր ֊
սոյ,
ծուծ կենդանեաց»
(
ՆՀԲ),
«
փափուկ
մասն
ինչ երէոց
կազմեալ
համ
եմ իւք՝ իբր
ուտեստ
ազնիւ»
(
ՋԲ),
«
ուլ,
վայրի
որսերու
Fonds A.R.A.M