ԱՂՓ
137
ԱՂՔ
մարդկութիւնս
իջեալ շրջեալ». ուր
ա ղ խ ք
«
կա֊
րասիք»
պէտք է կարդալ
ա ղ ց ք
«
կարիք,
պէտք»
(
տե՛ս
իմ Զեռագր. սրբագր, հալ մա֊
տենագիրների
մէջ 1926, էջ 8 — 9)։ Պիտ. Փիլ.
նիւս,
որից
ա ղ ց ա ւ ո ր
«
կարօտ,
թշուառ. 2,
պիտանի,
կարևոր. 3. անհրաժեշտ»
Եղիշ. ե.
էջ 86. Պիտ. Փիլ. նար. կուս. 412.
ա ղ ց ա ւ ո ր ա ­
գ ո յ ն
«
աւելի
կարևոր»,
Փիլ.
ա ղ ց ա ւ ո ր ո ւ թ ի ւ ն
«
կարօտութիւն,
բնութեան
պահանջ»
Լմբ. սղ.
Շ. յկ. ծ.
ա ղ ց ա ւ ո ր ա ւ ւ լ է ս
Իրեն. հերձ. 103։
֊
Ասոր.
Ք 1 Ձ Տ
«
ճնշել,
նեղել,
ստի֊
պել, հարկադրել,
բռնադատել»,
֊
^ – ՚ 61§3&
«
պէտք
եղաւ»,
1
^.1 ^
Ո1611 Յ . Տ Յ
Հ&Հ
՜01&
Հ–
*
գ, ի Հարկէ ստիպեալ»,
ք լ ^ ք Յ 1 Տ Տ Յ
Ց
Յ
«
անհրաժեշտ
կարիք»,
\
յ^.\
Յ 1 Տ 3 7 3
«
կարե֊
մոր, ստիպողական,
անհրաժեշտ»,
^1©–յ^\.ւ՝
Յ 1 Տ 3 7 Ա 0 Յ
«
պէտք,
կարիք» ևն
(&00
՝
ձՇ
\
Ո1.
Լ֊ճ.
Տ^ք,
էշ 12
բ)։–Աճ.
ՆՀԲ թուի
հ անել
ա խ տ
բառից, ըստ
որում
նաև
տ ղ ց
բառին
սխալմամբ
տալիս է
«
ցաւ, վիշտ»
նշանակութիւնը։
Հիւնք.
աղ֊ից։
Աղցան տես Աղ։
Աղցմի
տե՛ս Աղ։
Աղփ, Աղփաբետ
տե՛ս Ալփ,
Ալփաբետ։
Աղփուն,
Աղփուցանել
տե՛ս
Աղիփ։
ԱՂՓՐԹՈԻԹԻԻՆ
(
կամ
ա խ փ ր թ ո ւ թ ի ւ ն ) .
նո֊
րագիւտ
բառ՝ որ երկու անգամ
ունի Ամբ.
դատ, 208 — 9. յաղփրթոլթենէ
լինի, ընդ ախ֊
փրրթոլթենէ
լինի (անասունն
սատկելու հա­
մար է ասում). լՀտււտէ թարգմանում
Է
«
Ի\սէ֊
Ա՚ւ116,
անզուսպ
լինելր,
ստահակութիւն»։
+ ԱՂՔԱՏ, ի - ա
հլ.(Ս. Գրքում
երկու տեղ
Ո
հլ.) «տնանկ,
անինչ, մուրացիկ»
ՍԳր. «կա­
րօտ, զուրկ»
Ղևտ. իէ. 8. Ոսկ. Ես. Սերեր,
«
յե­
տին, նուաստ» Պիտ. «տկար,
խեղճ» Լմբ.
թղթ.
որից
ա ղ ք ա տ ա ց ո ւ ց ա ն ե լ
«
աղքատաց­
նել» ՍԳր. «նուաս՛տացնել,
պակասեցնել»
Ոսկ. բ. Կոր,
ա ղ ք ա տ ա բ ա ր
Եւս. պտմ.
ա ղ ք ա ­
տ ա ն ա լ
ՍԳր.
ա ղ ք ա տ ո ւ թ ի ւ ն
ՍԳր. Եզն,
ա ղ ­
ք ա տ ա կ ե ր ո ւ թ ի ւ ն
«
հարստահարութիւն»
Բուղ.
ա ղ ք ա տ ա ս ի ր ո ւ թ ի ւ ն
Բոլզ. կամ առանց
յօդա­
կապի՝
աղքատսիրութիւն
Փարպ, Մանդ,
աղ­
քա տ ախնամ
(
նոր բառ) ևն։
= Հնխ. օ\\գօ֊
ձևից՝
֊
ա տ .
մասնիկով
(
ինչ.
հ ա ս տ - ա տ
).
հմմտ.
հիռլ.
1
ւ30հ
(
<ՀՀնխ.
ւ61–
զ Օ ֊ ) «թշուառութիւն»,
հին պրուս.
1
ւ Օ Ա է Տ
«
փոքր»,
լիթ.
1
§ է – Ո Յ – Տ
«
ճղճիմ»,
բաղա֊
ձայնի
աստիճանը
վախելով՝
յն,
օ)սքՕ$
«
փոքր,
քիէ$>
եճ-՜ւ՚կ՜տճտա
«
տկարանալ»,
/.01՝
քՕ^
«
Հիւանդութիւն,
ախտ, մաՀ»,
ալբան.
1՚11
<
«
չար,
նիՀար»,
Ո
§– Տ Ո
«
նիՀարացնել»,
լիթ.
11
§Ձ
«
Հիվանդութիւն»,
1
ւ
§0Ո1Տ
«
Հի­
ւանդ, տկար»,
լեթթ,
1
ւ§3
«
ծանր
Հիւանգու֊
թիւն» ևն։ Համեմատութիւները
տե՛ս
Բօ–
Աօայք &
398,
ՑօւՏՅՇգ
697, 586,
Մեր ամե–
նամօտիկ
ձևն է լոյնը.
Հայերէնի
մէջ
1
կըր՛
ճատոլած
է ըստ
օրինի;
Հներից
Տաթև. ամ. 360 մեկնում է. «Աղ­
քատք
կոչին,
այսինքն ի յաղխեաց
և ի
յընչից հատեալ, և կամ աղքատ,
այսֆն֊
քըն իյաղեաց և ի գթոց հատեալ,
զի սո­
քա մարդկան
ատելիք են եղեալ»։
Նոյն
ոճով՝ Աւետիքեան, Քերակ, 1815, էջ 311
ա ղ խ
կամ
ա ղ
բառից, որ
ա ղ խ
(
կարա­
սիք ) կամ ուտելու
ա ղ
անգամ
չունի։ ՀՀԲ,
ՆՀԲ և ՋԲ
ա ղ խ ա տ ,
զարկ
յաղխից կամ
յաղցից։
Հիւնք,
գ ա ղ թ ե լ
բայից կամ նաև
ա ղ
և պրս. \ ^
§ Յ Ճ Յ
«
մուրացկան»
բառերից։
ԲՅէաեՅՈ^ Տ ճ
1,197
լ ք ա ն ե մ
բայից
ա տ
մասնիկով։
Սանտալճեան,
Բազմ. 1904, 500 իբր
ա ղ ք –ատ
լծ.
ա ղ ­
կ ա ղ կ ։
Ուղիղ
մեկնութիւնը
տուաւ
Լւ–
ձ-Ո,
Ճա1.
Տէսճ.
97։
Թիրեաքեան.
Արի–
ահայ բառ, 40 պհլ.
3
֊
հ ս ֊ 1 օ է
«
ոչ–
գեղե­
ցիկ տուն (ունեցող)»։
Պատահական
նը֊
մանոլթիւն
ունին
լիթ. Տւ\\<±\, լեթթ.
Յ ւ է է ,
հպրուս.
Յւ1սՈՏ,
հսլ.
31
՜
հեՅէւ
«
քաղցնուլ»
(9
Ժ&ՕՈ\յ
1, 159)։
ԳԻՌ.֊Ախց.
Մշ. Սլմ.
ա խ ք ա տ ,
Երև. Մրղ.
Տփ.
ախկ ա տ.
Ագլ.
ա ՚ խ կ ա թ ,
Մկ. Ոզմ. Վն.
ա խ ք ՛ ա տ .
Ննխ. Ռ. Սչ.
ա խ ք տ դ
Գոր. Ղրբ. Շմ.
Ջղ.
ա խ կ ա դ ,
Ակն. Խրբ. Կր, Պլ,
ախ գ ա դ.
Ալշ.
Սեբ,
ա խ գ ՛ ՛ ա դ .
Զթ.
ա խ ք օ դ , ա խ ք ո դ .
Հճ.
ա խ –
քօդ.
Ասլ.
ա խ գ ա * ,
Տիգ.
ախքադ«
ՓՈԽ. — Վրաց. –տչձ~ֆ°
ա լ ք ա տ ի
«
փխրուն,
դիւրաբեկ,
դժգոյն,
աղքատ,
մուրացկան»,
–
Օչձ–ձըձ*
ա լ ք ա տ ե բ ա
«
փխրուն՝
դիւրաբեկ
դարձնել, աղքատացնել»։
Չութինովի
մօտ էլ
բառս
համ արլոլմ է հայերէնից
փոխառեալ։
Fonds A.R.A.M