ԱՂՄ
134
ԱՂՈԻ
557, 600
և
801
ՏՁՇ գ
744, 762, 802
),
Պա­
տահական
նմանութիւն
ունի վրաց.
ա ղ–
մ ր ո լ լ ի
«
ժխոր,
աղմուկ»։
ԳԻՌ.—
ա ղ մ ո ւ ն ք
ձևի հին
վկայութիւներն
են՝ Շատ աղմունք
լինի
«
շատ
կռիւ
լինի» (էւ~
ֆիմ. էջ
120).
Շատ
կոիւ և աղմունք
եղաւ
(
Յիշատ. յէ դարից՝
Դիւան
ժ. էջ
102)
,
Մխի­
թար աբբայի
Դուռն քերականութեան
մէջ, էջ
92՝
իբրև աշխարհիկ
ձև կայ
ա ղ մ ո ւ ն ք
«
կռիւ»,
իսկ րստ Պէտէլեան,
Արևելք
1888,
նոյ"
8 — 9
թրքախօս
հայերից կայ
ա ղմ ո ւ կ
Ատն,։ Առա­
ջին ձևով պէտք է հասկանալ
անշուշտ Սեբ,
ա ղ մ ո ւ ն ք
«
ծանրատաղտուկ
կնճռօտ
գործեր,
զբաղմունք,
կռիւ, վէճ», բայց այս բառր ծա­
գում է
ա ղ ա լ
բայից,
որովհետև
ասում են՝
ա ղ մ ո լ ն ք ը ա ղ ա լ
«
իր գործերր
տեսնել
վեր­
ջացնել»։
*
ԱՂՄՈԻՐ
«
աղաջրով
համեմանք»,
նորա­
գիւտ բառ՝ որ աղաւաղեալ
ձևով գտնում
եմ
գործածուած
Բառ. երեմ, երկու անգամ,
առա֊
ջինբ՝ էջ
209,
մ ա նա ո
բառի
բացատրութեան
մէջ. այսպէս՝ Մաճառս
աղածին կամ
ա մ ո ւ ր
(
I
)
կամ մոռի
(
իմա՛
մորէ), և երկրորդը՝ էջ
215,
յգ. մոռիս
«
ամուրք»
ձևով։
-
Յն.
Օւ).Ս.՚յն1կ
նոյն նչ. կազմուած
է
՚
Ա
Ճ
Հ,
ծով,
«
աղաշուր»
բառից; Աճ.
Ազշբանկ
տե՛ս
Բանգ։
ԱՂՇԿՈՐԵԼ
«
ստիպել,
բռնադատել»,
մէկ
անգամ գործածուած
է Եւագր. ժ.
«՛
Կեղեն
նա­
խատանօք և դարձ առնել անդրէն
աղշկորեն»։
Հին բռ. գրում է
ա ղշ կ ո ր ե լ
կամ
աղշ կ ո ր ե լ ,
իսկ
Բառ. երեմ, էջ
12
դրելով
ա ղ շ կ ո ր ե լ ՝
մեկնում
է «ստիպել կամ սակաւ սակաւ ի ներս
ածել
կամ խաբխաբել կամշողոքորթել»,
բայց
նոյ­
նի տակ դնում է նաև իբրև տարբեր
բառ՝
ա–
ղ ո ր կ ո ր ե լ
«
ստիպել», որ անշուշտ
նոյնն է. ՓԲ
ունի
աղջ ո կ ո ր ե լ ,
սակայն
յայտնի չէ թէ որ­
տեղի՞ց է առած
այս ընթերցուածը։
Ըստ Սար֊
գիսեանի՝
հրտր. Եւագր. էջ
66
յոյնը
համա­
պատասխան
տեղում
ունի
/.
Օ/^՚/էՏԱՕԱօւ,
որ է
«՜
քւցէէշւ՜,
Տւձս\շէ, շողոքորթել,
քծնիլ».սրանով
էլ ճշտվում է հայերէն
թառի իմաստը՝
որին
համաձայն
է գալիս Բառ. երեմ.
12
«
շողոքոր­
թել»։
Այս պարագային,
արմատը
դնելով
լ շ կ –
(
ա
յաւելուած՝
ղ-ի պատճառով և
–
որ
մաս­
նիկ)՝
կարելի է մտածել
հսլ.
13
տ1օէ1,
ռուս.
յ1ՁՇ1(Ձ1ե
«
փայփայել,
շողոմել»
բառերի մա­
սին, որոնց համար
ՋշՈՂՇճՇՀ
691—2
տալիս
է մի քանի
մեկնութիւններ,
բայց
բոլորն
էլ
մերժում է։
նՀԲ
համեմատում
է յն. ձճաԼա
«
ոյժ
իմն տալով
կռուել» և
Տ/՜ՀՏԱ)
«
քարշել»։
Աղու տե՛ս Աղ։
Ր^ՅքՏէ,
Յոլշարձ.
417.
բաժանում է իրա­
րից
ա ղ ո ւ
«
քաղցր» և
ա ղ ո ւ
«
նենգաւոր»,
վերջինր
դնում է ույղուր.
Յ
1 ՚
խաբէու­
թիւն, խորամանկութիւն,
իսկ
աղ, ա ղ ո ւ
(
իմա՛
ա ղ ի յ =
թթր.
31
«
թոյն»։
Աղուաշ տե՛ս Աղ։
Աղոլէշբան գ տե՛ս
Բանգ։
+ ԱՂՈԻԷՍ,
ո ւ
հլ, (հոլովման
ժամանակ՝
հակառակ
սովորական
օրէնքին՝
Է
չի դառ­
նում
ի,
այլ լինում է
ե աղո ւ ե ս ո ւ ,
յգ,
ա ղ ո ւ ե –
ս ո ւ ն ք
ևն) «աղուէս
անասունը»
ՍԳր,
ածանց­
ման և բարդութեան
մէջ մտնում է
ա ղ ո լ ե ս –
ձևով, ինչ,
ա ղ ո ւ ե ս ա ք ո ւ ն
«
սուտ կամ
թեթև
քուն» Ոսկ, ա, տիմ, ժդ.
ա ղ ո ւ ե ս ե ն ի
«
աղուէսի
մորթ»
Բուղ,
ա ղ ո ւ ե ս ա դ ր ո շ մ
«
յանցաւորի
ճակտին
դրուած մի տեսակ
խարան»
Կանոն,
էջ
80,
որև
ա ղ ո ւ ե ս ա կ ե ր պ դ ր ո շ մ
Մագ. կամ
ա ղ ո ւ ե ս ա խ ա ր ա ն
ԱԲ.
ա ղ ո ւ ե ս ո ւ կ
«
փոքր ա–
ղոլէս»
Ոսկիփ.
ա ղ ո լ ե ս ա ց ո լ
«
մազ
թափող
մի
հիւանդութիւն»
Վստկ.
ա ղ ո ւ ե ս ա ձ ո ւ ք
«
սալէպ
բոյսր,
է ս ե Օ է Յ
Տ Յ ւ 6 Ր
(
հմմտ. թրք.
ւ\\\ճ
է Յ
§ 3 ՚ ( 3
կոչուած
արմատր՝
Կամուս,
թրք, թրգմ. Ա.
617),
գ ի շ ե ր ա ղ ո ւ է ս
«
մի տեսակ
անապատային
մեծ աղուէս»
Պտմ. աղէքս. յե­
տին
սխալ
գրչութիւն է
ա ղ ո ւ է ս ա դ ր ո շ մ
(\–
ով՝
փոխանակ
ե
) ։
Ինչպէս
տեսնւում է, թէ՛ հո­
լովման և թէ՛ ածանցման
մէջ բառի
բունն է
աղո ւ ե ս ,
որյետոյ
բառավերջի
\ 1 ֊
ի պատճա­
ռաւ դարձել է
ա ղո ւ է ս ,
հմմտ. մեր
յօդուածը՝
Բազմ.
1898,
էջ
226։
Վրդ.առ.յաճախ
գրում
է
ա ղ ո լ վ է ս ։
= Բնիկ Հայ բառ. ցեղակիցներ
են սանս.
16
թՅՇՅ,
Հինդուստանի
^ " յ ^ Հ
1
օա Ո ,
զնդ.
ա Ա թ ւ - ՚ յ ,
պՀլ.
ա թՅ Տ ,
պրս. օկօ,)
քԱեՅՈ,
փար­
սի
ա^Յտ,
րելուճ,
ա թ ՚ Յ տ է ,
օսս.
աեՅտ, ա–
ԵՅՏ, ա՚^Յտ,
քրգ.
ա ա ,
ւշ\ւ, յն,
ձճԽ^Փ
(
սեռ.
0
X0)715X0^,
ռուս. աՇՏւ, լա.
\
Ա1թ6Տ,
Հլտ.
՚\/01
բ6Տ
(
թերևս
ունենալ
ուրիշ
ծագում),
կապագովկ.
լն.
ձ ք Ա ) * ^ , 91710; (1ՀՅք011ճ6Տ,
Fonds A.R.A.M