ԱՂԱ
123
ԱՂԲ
Ինճիճեան,
Հնախօս. Գ 21
աղու ունի։
Բ6է6ՈՈ.
29, 42
ասոր– ՝
էյկպէ
^ Յ Ա Ո Յ ,
եբր.
ՈյV.
յ&ԱՈՇ
«
աղաւնի»
բառից
Փոխա­
ռեալ։
աՅթւ-օէե,
-&
Տ13
թ01.
105
գոթ.
ՅհՅ ե տ . 8օէէ1<±61–, Ճ Ո Շ Յ
67, 405
օսս.
նճ\ՕՈ։
Լ Յ
^ . Ս ւ
–
§ 6 Տ Ըհ.
ԽՈՂ. 768 հա­
մարում
Էթէ
բառը կազմուած
է
\
ձհ՚\
ար­
մատից՝
3
մասնիկով,
ինչպես
որ նո(ն
արմատից
դնում կ օսս.
ԵՅ
1
ՕՈ,
լատ.
բշ1–
ԱՄ16Տ. Ը օ Խ ա ե Յ –
հսլ.
§01
ՅԵ1
հոմանիշ֊
ները՝ կազմուած
Յ V Յ - Ա թ Յ – ՇէՄՈ
մաս­
նիկներով։
Լ Յ § .
ՃՈ Ո.
Տէսճ– §
53
մեր­
ժում է աչս. և ասորի ու եբրայական
ձե–
վերին
աւելացնում
է պրս.
Սյ
\
ք
Յ Ո Յ
«
վայրի
աղաւնի»,
ասելով թկ այս բա­
ռերի մէշ անշուշտ
մի կապ կայ. և թկ
ա՛յն
ժողովրդին
է վերաբերում
բառը՝
որ ընտելացրել
է աղաւնին։
8
ս § § 6
-
Լ7.
32, 1
աղա ւնի
բառի
առաջին
նշանակու֊
կութիւնը
դնում է «սպիտակ»
և ըստ
այսմ
մեկնում
է լտ.
31
եստ,
օսկ.
շ13քօ,
յն.
ձճգկձ
01/.
ափնս;
«
սպիտակ»
ձևերով,
ինչպես որ սլալ և գերման
լեզուներոլմն
էլ «կարապ»
ծագում է նոյն
31
Եհօ—
«
սպիտակ»
բառից,
հմմտ.
հսլ.
1
օԷ
)6
ճ1,
հբգ.
տձն՚ււ,
հիսլ.
31
քք
ևն։
Ի\ս\\Շ7
Տ Գ / ա
84 (1877), 226
օսս. նձԱո,
ինչ.
լիթ.
Ն2ւ\2ւ\ւձ\Տ =
հսլ.
\
ճՆ&ձ\։
9
օԽէպ
1,
93
մերժում է լտ.
Յ
1
Է Ս Տ
ևն ձևերի հետ
գնել
հնխ.
31
եհ0—
«
սպիտակ»
բառից։
Հիւնք. յն. հ).Խ՜ղ
(
Հեղինէ)
յատուկ
ա–
նունից։ Հալաճեան,
Արևելք 1893 նոյ" 10
աղու հալ.
Մառ
Բ1ՃՒ1
1915, 940
սվան.
մոլղլ
«
աղաւնի»
ևն։ Պ ատ ահ ական
նմա­
նութիւն
ունին լազ. ալիոնի
«
Ո\ՕԱՇէէ&»
և
կազանի
թթր.
Հյյ°,*\
Յ ՜ ք Ա ՚ ^ Ա Ո
«
կաքաւ»։
ԳԻՌ.— Պլ.
ա ղ ա վ նի - խ ա շ
(
միայն
կրօնա­
կան պատմութեանց
մէշ. վերշին
մասն է
թրք.
0
Ա §
«
թռչուն»).
Հճ.
աղվ անի,
Ակն. Ռ.
աղվընի,
Զթ–
աղվրհը, աղվընր,
Սեր.
աղվր–
նիզ,
Խրբ.
աղվընիղ՛,
Ննխ.
աղվէնիք, աղա–
նիք,
Տիգ.
ա ղ վ ընիք ,
Ալշ.
յէղվրնեգ,
Մկ. Մշ.
էղվընիկ,
Ագլ.
ըղօ՚նի,
Երև. Հղ.
աղունիկ,
ՏՓ.
աղունակ,
Գոր. Վն.
յեղ ա նի կ ,
Սլմ.
յ է –
ղ ո ւ նի կ ՛ ,
Ոգմ
^հղոՆ
&
Խկ,
Ղրբ.
^ ղ օ ՚ ֊ Ն ՚ դ ՛ ,
ղ օ ՚ –
նե
<5՛
Պրտ.
էղ վ ըն ա գ ։ —
Աղաւնի
բառը
միակ
բացառութիւնն
կ, որ արդի
լեզուի
մկջչկ
վե–
րածուած
*
ա ղօնի
ձևին,
մինչդեռ
ուրիշ ա֊
մէն տեղ
աւ
երկբարբառը
բաղաձայնից
առաջ
դառնում
է
օ։
Այս պատճառաւ
Հիլբշման
(
անձնական)
կարծում է թե հին հայոց
աղա ւ ­
նի
բառր
հնչւում էր
"
աղա ւոնի։
Այս ենթա­
դրութիւնը
հաստատւում
է գլռ.
աղվոնի,
աղվրնիկ,
աղ վ ընր
ևն ձևերով,
որոնք
ենթադրում
են հնագոյն
*
սւղուանի
կամ
*
ա -
ղալընի.
բայց
սրանց հետ
միաժամանակ
անհրաժեշտ
է ընդունել
նաև ճիշտ
աղա ւնի
հնչուած
մի ձև, որից կանոնաւորապէս
յա­
ռաջ է եկել
*
ա ղօնի
և սրանից էլ ՏՓ֊
Վն.
Ոզմ. Ղրբ. գալառականների
0,
ու
պարունա­
կող
ձևերը։
ԱՂԱՓ
«
ամորձիքների
պարկր, փոշտ,
ՏՇ1՜0–
էԱքՈ.».
ունին
միայն
նորայր,
Բառ. ֆր. 426
ա և ԳԲ նորագիւտ
բառ, որ մէկ անգամ
գոր­
ծածուած
եմ գտնում Տաթև. ամ. 178
«
Միոր­
ձին
Փ
ո
շտանկն
է, որ աղիքն յաղափն
իջանէ,
ծանրանա
յ և ոչ կարէ
քայլել»։
ԱՂԱՓԱՐԻ1.
անստոյգ
բառ. մէկ
անգամ
գործածուած
է
Մ անդ. զ կամ
ժզ.
«
Երկնչի
յամօթոյն,
աչքն
պատրուակին,
իբրև
շուն
րմբռնեալ
ի տեղիս
(
շնութեան)՝
ամօթովն
աղափարի»։
նՀԲ մեկնում
է
«
շառագունիլ
կամ
մթագնիլ
աչօք», ՋԲ «ամօթէն
պահվը–
տոլիլ», ԱԲ «խպնիլ»
(
ամաչել)։
ՆՀԲ կցում է յն.
ձ/.ՕէՕ)7ս6;
բառի հետ, որ
բարդ բառ է և նշանակում
է «կոյր»,
ար­
մատն է
«
կուրանալ,
չտեսնել»,
ոմանք այս յոյն
ձևը համ արում են
ԼԱ–>
«
տեսնել»
բառից՝
0.
բացասականով,
ուրիշներ
ձ/.Տ(նս.Գ՚.
«
վարանիլ,
ղեղեւիլ»
բառից,
երկու
պարագային
էլ անյար­
մար է կցել
հայերէն
բառին։
"
ԱՂք, ո
հլ. (յետնաբար
ի
հլ–)
«
աղտեղու­
թիւն,
կրղկրղանք»
ՍԳր. Ագաթ,
որից
ա ղ ­
բ անոց
Ոսկ.
ա ղբ ա բ ոյն ո ր ո վ ա յն
«
քաղիրթ
կամ
աղիք»
Մանդ,
ա ղբիք
«
աղբ
թափելու
տեղ» Եփբ. յոր (ներգ.
յ ա ղբ ի ս ն
ձևով. հրտր.
ՀԱ 1912, էջ 669) և
աղբևք
«
աղբանոց»
ՍԳր.
(
երկուսն
էլ գործածուած
միայն
անեզաբար,
յետնաբար
ունինք
նաև
աղբիւս, աղբիւսք,
աղբիս, աղբևս, ա ղբիս ք
ձևերը՝
որոնք
յառաջ
եկած են
աղբԱք
կամ
ա ղբ ի ք
բառերի
հայցա–
Fonds A.R.A.M