ԱՂԱ
Ա՚ՓՃ-ղ «ոչխար՛ների
Հօտ» և լտ,
3
^օ1սՈ1
«
Հո֊
վու֊ի բիր 1լամ գաւազան»։
֊
Աճ.
–\–
ԱՂԱԼ
(
աղացի,
աղա՛)
«
ցորենը
ման֊
րել
ալիւր
շինել» ՍԳր. «որևէ
նիւթ
փշրել»։
ՍԳր. Եփր. Ել. Յհ. կթ.«որոճալ»
Փիլ. լին.
«
գիշատել»
Յհ, կթ. որից
աղա ցի կ
«
աղացած»
Ոսկ. ա. տիմ, բ.
իւնկաղաց
«
իալնկ
մանրե֊
լու սանդ» ՍԳր,
ա ղօ րի
«
ջաղացք»
Երեմ. ժբ>
12.
«
ատամ, ակռայ»
Նար. կգ.
160.
աղուն
կամ
ա ղօ ն
«
աղալու
տրուած
բան»
Ոսկիփ.
Մխ. դտ.
ջր աղա ցք
Լմր. բրս. մրկ. Երզ. ոտ.
որից
Ր
րնկած՝
ջ աղա ցք։
Նոր գրականում ու֊
նինք
աղօրեպ ան, ջաղացպան,
մլաղաց,
հողմ աղա ց, սրհաղաէց
ևն։
= Հնխ.
Ձ
1
(
ասիական
ՏւՀ)
արմատից,
հմմտ.
յն.
օԱտօյ
«
աղալ»,
ևճ&Ղ.՝ղ(,
«
երկան»,
«
ջաղացք»,
օճ
&
ՍթՕ՝)
«
ալիւր», զնդ.
9
,
§3
(*
Ձ.ւէՁ
.–
ից)
«
աղացեալ»,
սոգդ.
՚1՝8
«
ջա­
ղացք», պրս. >յ\
ՅքԺ»
բելուճ.
31
'
է,
աֆղան.
0
\՝
Դ>
քրդ.
ՅԼ–, Յ Ր Ճ ,
զազա.
Ձրճ1
և Հինդ.
Յյ՚Յ,
«
ալիւր»
նշանակութեամբ
և բոլորն
Էլ հնա­
գոյն
ՅՐէ–
ձևից.
սլՀլ.
ՅՐէՅՈ
«
աղալ»;
Այս­
տեղ Էպատկանում
նաև հյ.
ալ–
իւր,
ուր
ղ
ձայնի դէմ գտնում ենք
լ.
հմմտ.
ա ղ
և
անա ­
լի։ Աղօրի
բառի
հնագոյն
ձևն է ըստ
Հիւբշ.
*
Յ 1 3 1 Ո 0 – .
հմմտ.
յն.
օԱ
&
թէՕՀ.
մասնիկը
գտնում ենքնաև
աՐՕՐ
բառի
մէջ։ Նկատելի է
որ հնդևրոպացիք
«
աղալ»
գաղափարի
հա­
մար բարբառային
երկու
խմբի էին
բաժան֊
ւում.
հիլսիս
-
աբևելեան
խումբր
գործ էր ա֊
ծում
ա&\
արմատր
(
այսպէս
ունին
բալթիկ֊
սլաւոնական,
գերմանական,
կելտական, լա֊
տին և ալբանական
լեզուներբ),
իսկ
արևե֊
լեան
խումբր
գործ էր ածում
Ձ1
արմատը
(
այսպէս
են յոյնն ու արիականը),
հայերէնը
այս կէտոլմ
միանում
է յունարէնին,
մինչև
մանր
տարբերութեանց
մէջ անգամ
(
հմմտ.
ԲՏՃ
4, 4֊6
),–
Հիւբշ.
414,
Ուղիղ
մեկնեց
նախ Այվազովսքի,
Յղ.
հնչմ ան
(1852),
էջ
15,
համ եմ ատելով
յն.
Աճա
ձևի հետ։
Յետոյ
ԱճԱ^
Տ ^ ճ ^
հա. 35 (1860),
էջ
193
և հտ.
42,
էջ
329։
ԳԻՌ
Ալշ. Ախց. Ակն. Ասլ. Երև. Խրբ. Կր.
Հմշ. Մկ. Մշ. Մրզ. Ոզմ. Ջղ. Սեբ. Սլմ. Վն.
Տփ.
աղալ,
Ղրբ.
ա՚ղիլ,
Տմ.
աղիլ,
Զթ՛ Հծ.
ա–
118
ԱՂԱ
ղօլ,
Տիգ.
աղալ։
—
Աղել
«
աղ ցանել»
բայից
տարբերելու
համար տեղ-տեղ
բայբ նոր կեր­
պարանքի
տակ է մտած, այսպես՝ Գվ.
աղա–
նալ,
Ագլ.
ըղա՚նիլ,
Գղ.
րղա՚նալ,
Սչ.
աիւցել,
Ռ.
սփւցէլ
(
<Լ*աղացել).
իսկ Ղրբ՛
ընգհա֊
կառակը
աղել
բառն է, որ ձևաւիոխուել
է և
դարձել
ա՛ղադ՛ ա՚նիլ
«
աղ ցանել» և
աղո անիլ
«
աղել,
աղաջուրր
դնել»։
Հետաքրքրական
ձև
է Ղրբ՛
ա ՚ղո ւմնը
«
աղուն,
աղալիք
բան»,
հմմտ.
մր ջ իւ ն>մր ջ է ՚մն ո ։
Նոր
գաւառական
բառեր են
աղնաղաց, աղուլոս, աղունել, ա–
ղոլքս, աղցուկ
կամ
աղացուկ, ջ աղացա վ արդ
ևն,
ՓՈԽ.-Վրաց.
ալա, ալասսս
«
ջաղացքի
տուփը՝ ուր ալիւրն է թափլում»
հայերէնի՞ց
փոխառեալ
է, թէ պատահական
նմանութիւն
միայն
ունի։
ԱՂԱԼՈԻՃԻ
«
հալուէի
փայտ»
Բժշ.
ունի
միայն
ՀԲուս.
§
49,
իբր անստոյգ
բառ։
Շթայնշնայդէրի
հաւաքածսյում
կայ
^–.^ձ–\
3
^ւ1սՏ
ձևը՝
ա 2 1 ա
14,
267։
= Արաբ. ենթադրեալ
Հ
Հ
Օ
»
Հ
Յ
^ՅւԱՃ
Հո­
մանիշ
ձևից, որ տառադարձոլած
է յն.
&՚
Հ&Ճ–
Ճօ7
.0
^
«
հալուէի
փայտ»
բառից
(
դիոսկոր,)
այս վերջինն էլծագում է սանս.
3
§Ա1
՜
Ա
«
հա­
լուէ» բառից, որ նշանակում է բուն
«
ոչ-ծանր
=
3 ֊
§ Ա ա
(՚801
ՏՅՇ§,
էջ
5 ) ։
Արաբ.
՝
^ճ\
Յ՜ք֊ԱԱՃ
ձևի մեջ սխալմամբ
կետը
ներքև
դրուելով՝
կարղացոլել
է
-
Հ
.
Հ
.
Ճ
Յ^ՅւԱԼ —
Աճ.
ԱՂԱԽԻՆ
«
կին ծառայ»
ՍԳր. սովորաբար
Ո
հլ. բայց
ունինք նաև միքանի տարբեր
հո­
լովաձևեր,
այսպէս՝
ի- ա
հլ.
ա ղ ա խն ա ց
Բ.
եզր. բ.
65.
Յովէլ
բ.
29.
յ ա ղ ա խ ն ա ց
Տոբ. ը.
14.
ա ղ ա խն ա ն ց
Գծ. բ.
18.
ա ղ ա խ ն ա յ ց
ՍԳր.
ա ղ ա խն ե ա յս
Եղիշ.
ա ղ ա խ ն օ ք
Փարպ.
աղա խ–
նեաց
Եփր. ծն. որից
ա ղ ա խն ո ւ թիւ ն
Ել. իա.
7.
Եւս. քր.
ա ղ ա խնո ր դ ի
Կոչ,
ա ղ ա խնել
կամ
տարօրինակ
մի ձևով՝
ա ղ ա խն ա յե լ
«
ծառայել»
ճառընտ,։
Հիւնք,
աղա գ ին
բառից,
«
զ ի ի Թրակիա
ընդ ազի փոխանակէին
զգերիս»։
Մ առ
3 8 0
22, 67
իբրև
«
տնային»
կցում է
ա ղխ
բառին, որի նախնական
նշանակու­
թիւնը համարում է
«
տուն»։
Fonds A.R.A.M