ԱՂԱ
117
ԱՂԱ
ախցիմա (աղցմի
ձևից)
«
զատիկ»,
քալա
ախցիմա
«
մեծ
պաս»։
ԱՂԱքԱՍԱՐ
«
բազմաստեղք,
բոյլք հա­
մաստեղութիւնը»,
գիտէ
միայն
ՓԲ։
*
ԱՂԱԲՈՂՈՆ, ի-ա
հլ. «վերարկսւ,
կրօ­
նաւորի կարճ փիլոն»
Ոսկ. ես.
Բոլզ, ե. ր.
Եղիշ. Խր, Վրք. հց. Պիտ. գրուած նաև
աղէ­
բողոն, աղաբաղովն, աղաբանոս, աղաբղոն,
ղաբողոն
Պտմ. մծբ.,
ղաբողոնիկ, ղաբոնիկ
Պտմ, մծբ. 18.
անաղափ, անաբող, անա­
փաղ
Վրք. հց. ճառրնտ,
Մ աշտ,
բողոն
կամ
բուղոն
ճառրնտ. = Անկ.
գիրք առաք. 26,
այս
բոլորի
մէշ ամէնից
աւելի
գործածական
և կենդանի
ձևն է
աղաբողոն,
հոլովման
համար
հմմտ,
աղաբողոնօք
Ոսկ, տիտ,
ա–
ղաբողոնամբ.
Վրք. հց. ա, 205. բարդու­
թեամբ կայ
մերկաղաբաղ
«
հնդիկ
քաֆիր»
Ոսկ, բ. կոր։
=
Յն.
Խ
օ .
ւօ^,
օ.աճօ.ֆօՀ, «մի
տեսակ
վերարկու».
բաղկանում
է
երկու
կտոր կերպասից, որ ձգում են ուսի
վրայ,
մէկը դէպի աջ և միւսր դէպի կռնակը,
ստու­
գաբանօրէն
նշանակում է բուն
«
վրան
ձը–
ղած»
(«
Ո.
«
վրայ»
–\–
Ցօէ^Հա
«
նետեր
ձգել»,
բառերից),
կամ որ
նոյն է՝
«
վերարկու»։
Յոյնից է փոխառնոլած
նաև ասոր.
^ – . \ \ ) .1
Յ Ո 3 1 Յ Ե 0 1 1
«
կրօնաւորի
վերարկու»։
—
Հիւբշ.
339։
Ուղէղ
մեկնեց նախ
ՆՀՔ։
ԱՂԱԲՈՎԴ
«
դաշտ»,
ունի
միայն
Ի առ. ե֊
րեմ. 10,
ԱՂԱԳ, ի -ա
հլ. «ճանապարհ»,
մէկ ան­
գամ
ունի Ոսկ, փիլիպ. 411,
«
Արատիցի
որմ,
խրամատիցի
և ամենեցուն
աղագ
լի­
նի»
(
այգու
պատի
համար է ասում, որ
քանդուելով՝
ամէնքի
ազատ
անցուդարձի
ճանապարհ
է դառնում),
երկրորդաբար
նր֊
շանա կում է «հնարք,
կերպ,
միջոց» Պիտ,
Յհ. կթ. Մ ագ. Երզն. քեր. բոլորն
էլ յետին,
սակայն
հին և րնտիր ենսրա հոլովեալ
ձե֊
վերր. գրծ.
աղագաւ
«
պատճառով»
Ոսկ. յհ.
և Գղ. «համար,
վասն» Ոսկ, մ. Եւս. քր.
յ ա ­
ղագս
(
նխ. հյց. կամ
ներդ.)
«
համար,
վասն»
ՍԳր.
(
յետնաբար
գրուած
յաղակս
Անկ. գիրք նոր կտ. էջ 360, 364, 367, 371,
375).
երկուսն էլ գործածուած
իբր նախա­
դրութիւն,
Աղագ
բառի մէկ ուրիշ ձևն է
ե–
ղագ
«
ճամբայ»
Ոսկ. Եփես. 808 և ես.
«
մի­
ջոց, հնար» Ագաթ, կայ նաև
եղանգ
ձեւր՝
որ դիտէ
միայն
ԱԲ. բոլորի
նախնական
նր–
շանակոլթիւնն
է «ճամբայ»,
հմմտ. տճկ.
^յ^՝
3
՚
օ1
«
ճամբայ»
և երկրորդաբար
«
հնար,
միջոց, կերպ, եղանակ», կամ նաև աշխար­
հաբարի
մէջ
ն ամբ այ
«
հնար,
միջոց», ինչ.
«
Ստակ
վաստկելու
ճամբան
չգիտէ, րսէ՛ որ
ճամբայ
մր մտմտանք և բերել
տանք»։
ՆՀԲ
գնում է լծ. հյ.
ուղի
և արաբ,
ի –
լւսն
«
դեղ,
դարման»։
Հիւնք.
յն.
Տ/^Տք–
/
նտ,
–
ճտղզ՚.Հ
։
1 «
պատճառ,
ապացոյց»։
Մառ,
քբտւա.
,
զբ.
Ձ
Բ^–
էէ
3 1
Հյ՛
ա ւ լ
աջ
բառից
աղաւաղուած,
այնպէս,
ինչպէս
քարադր—քաղադր;
Թիրեաքեան,
Բազմ.
1913, 339
թրք. յ օ \ , յօ\2ւզ
«
ճամբայ,
միջոց»։
ԳԻՌ,
—
Աղագ
բառր շատ
գաւառականնե­
րով կայ
աղաք
ձևով (ինչ. Երև. է. էհ. Ղզ՛
Ղրբ՛ Ղրդ՛ Սր. Տփ.) և նշանակում է «առջևը».
Աղագս մի՛ կանգնիր Նրա աղագիցը փախչում
էր.
նշանակում է նաև «առաջ,
նախապէս».
Աղագ այստեղ մեծ քաղաք է եղել։
Սրանից
են
աղագանալ
«
մեծ
պաշտօնի
հասնիլ».
ա–
ղագկարուկի տալ
«
մէկի
առաջը
կտրելով
անցնիլ»,
աղագուց
«
կանխաւ»
և
զանազան
ոճեր՝
աղագ
բառով
կազմ
ուած։
ՓՈԽ.—Վրաց.
ալագի
«
տեղ»,
երբեմն նաև
«
ճամբայ,
շաւիղ».
Գանմ զաղենիթ
գզանի
ուփլի ս անի, գա ծրփել—Հղ
Լ
ո^ ւէնիթ ա
լագանի
միսնի
«
պատրաստ
արարէք
զճանապարհ
տեառն և ուղիղ արարէք
զշաւիղս
նորա».
Մրկ. ա. 3. ափխազ.
ալագօ
«
ճամբայ»։
—
Կայ
նաև չէրքէզ.
0
^ 0 § Ա
«
ճամբայ», որ անշուշտ
պատահական
նմանութիւն
ունի։
"
ԱՂԱԼ
«
ոչխարի
փարախ»
Առաք. լծ.
սահմ. 380 (գործածուած
երեք
անգամ)։
֊ ֊
Թրք–
^ձ–1\ օ\,՝ր\*՝«փտրախ». այս բառը
զուտ թուրքական
է. Հմմտ,
ույղուր,
3,-
^91
«
փարախ»,
չաղաթայ.
յ ֊ ^ » 1
Ա՝Հ31
«
բակ, փարախ», որ և
կովկասեան
Յ.Ա1
«
աուլ»,
թրքականից
է
փոխառեալ
պրս.
0
1–*\ 3"
ք11
«
ոչխարի փարախ»,
ո րի
Հետ պատաՀական
նմանութիւն
ունին յն.
Fonds A.R.A.M