ո տ
կամ
լ
ձայնով՝
անալի
«
առանց
աղի»
Ոսկիվս
Առաք, լծ. սահմ. 234. շրջմամբ՝
ալւսնահամ
«
անլի»
անդ՝ 28Տ.
աղունակ
«
աղի
վւայլուն
կտոր» Ոսկ, ես,
աղկեր
«
աղած
ձուկ» Եպիփ.
յղ. ակ,
յաղել
«
աղով
համեմել»
ՍԳր. Ա–
գաթ.
Եվւր, ծն.
աղահար
«
աղած»
(
չունի
ԱԲ)
Տարօն, էջ 278 (Զիմս
աղահար
օրհ­
նել և ուտել),
աղահաա
«
աղի,
շօռ»
նուշր.
81 (
չունի
ԱԲ). «Ե յաղահատ
տեղիք
սերմ մի
ցանէք»։
—
2.
աղի
նշանակում
է նաև «կծու»,
որից
աղութիւն
«
կծութիւն»
Վեցօր, փխբ,
«
սրտառուչ»,
ինչ. «Աղի ողբով
զաղէտսն
նու­
աղէին» Ոսկ, ես, «Ելաց աղի ողբովք»
Լմբ.
առկ.
«
Զաղի աղէտս
ողբոցն»
Անան. նին.ո֊
րից
աղի
և
ողորմ
Ոսկ. մ. բ, 8. Եբր. իգ. կամ
միացեալ
աղիողորմ
«
սրտառուչ»
Մամբր.
Նար. Սրգ.–
—
3,
կրկնութեամբ
աղաղ
«
մորթ
աղելը»
Կանոն,
ւսղաղել
«
մորթ
աղել, դա­
բաղել»
Կանոն,
աղաղոց
«
մորթ
աղելու ա֊
ման»
Կանոն.
—
4.
աղ իբր նշան
բարեկա­
մութեան՝
Բուզ. ղ. 53, որից
աղուխտի, ուխտ
աղի
ՍԳր. Եփր, մն,
աղ առնուլ
«
բարեկամա­
նալ»
Ոսկ. մ, բ. 7.
աղ Լ
ո ա
< ք ուտել
«
բա­
րեկամանալ
սեղանի
վրայ»
Եղիշ. Ոսկ.
աղուփոխ
«
բարեկամ՝
ութիւն բ նենգող»
Եփր.
ել. էջ 185
5.
իբր նշան
խեղճուկ կե­
րակուրի,
որից
աղիկ
Ոսկ. ա. տիմ. (Ի
չորաբեկ
սեղան
մատչին,
ոմն հացիկ և
աղիկ, և ոմանք
իւղիկ ևս յաւելուն).
աղոլհաց
«
սակաւապէտ
կերակուր»
Ոսկիփ.
աղուհացք
«
մեծ պահք», որ և
աղհացք, աղցք
Արշ. ճշ.
Տօնաց.
ժմ. 170. Սամ. անեց. շար. 168.
ճառբնտ,
(
հմմտ. Ննխ.
ախացք).
նաև
աղու­
հացք
«
բաղարջակերք»
Եփր. վկ. արև.
աղ–
ցըմի
(«
յաղոլհացսն
մի՛ ասեր»
ձևից
համա֊
ռօտուած)
Շար. Տօնաց.
աղապէտ «–ճ16է6–»
Խոսր. Լծ. նար. Բժշ. կամ
աղպէտ
Վստկ.
—
6.
իբր
նշան
ապականութեան,
որից
աղարտ
վարել՝
իբր թէ արտը աղ վարելով՝
«
քանդել,
կործանել,
փճացնել»
Դատ. թ, 45.
աղարտել
«
նախատել,
այպանել,
փճացնել»
ՍԳր.
Ոսկ.
Եփր. ա. կոր. 69.
աղարտութիւն
Սերեր,
ա–
նաղարտաբար
(
նորագիւտ բառ) Պրպմ. 81.-
7.
իբր նշան համի կամ քաղցրութեան,
փափ­
կութեան,
սիրունութեան,
որից
աղու
«
քաղցր,
անոյշ»
Խոր. Պիտ. Նար. կամ
փոխաբերաբար՝
«
կեղծաւոր,
քծնող, նենգամիտ»
Ոսկ. մ. ա. 4,
Պիտ.
ք-ու
մասնիկի
համար
հմմտ.
կծու, թ ը –
թու, հատու), աղուամազ
«
բարակ և նուրբ
մազ» Ղևտ, ժգ. 30.
աղուանալ
«
նենգաւորիր
Եզն.
աղուաշ
(
սխալ
գրչութեամբ
կամ
յետին՝
աղաւաշ, աղվաշ, ադա շ, աւաղաշ^
«
յիմար,
խենթուկ»
Մանդ. Վրք.
հց. ա։ 394. Մաշկ.
(–
ռւսԼւշ մասնիկի
համար
հմմտ.
թթուաշէ, ա–
ղուշ-մաղոլշ
«
սիրունիկ»
Քուչ. 59.
աղուոր
Շնորհ, առակ. Սմբ. պտմ. տպ. 1856, էջ 50,
51.
աղուորութիւն
Տաթև.
հրց, 250.
աղէկ
ք<*աղու–եակ;.
Անկ. գիրք հին կտ. Ա. 174.
Տաթև. հրց. 239. Մտթ. ևագր. 124.
(–
ՈՐ
մաս­
նիկի համար
հմմտ. ե\աա^,
բեկոր, արուո­
րագոյն
«
կտրիճ,
զօրաւոր»),
աղածրի
կամ
աղարծի
«
փափուկ,
մատղաշ»
Գ. մակ.
զ. 12
(
մասնիկի
համար
հմմտ,
թաւարծի, թաւած–
րի, խաւարծի). աղեբար
«
անուշոլթեամբ,
հանդարտ կերպով»
Ոսկ. ճառք 480.
աղալեզու
կամ
աղաւալեզու
«
կեղծաւոր
քաղցրախօս»
Մ անդ. 121 (ճառբնտ. սրա տեղ գրում է
ա՜­
ղուաշ լեզուէ
և էջ 123 (մի քիչ յետոյ
ինքը
մեկնում է թէ՝ «ցովւոգեացն
և
աղաւալեզոլա–
ցըն... ոչ ոք հաւատայ,
զի ամենայն
ոք ի
մտացն
հաստատութիւն
և
յառաքինոլթիւն
հայի, և ոչ յընգվայրած
լեզուին
աղո ւթիւն դ ,
ալախօսիկ՝
իբր «ազոլախօս,
քաղցրախօս»
Ուռհ, 216,
^աղ
բառի այս առումը
ունի նաև
արաբ.
աՅ,1ւէ1
«
աղի. 2. գեղեցիկ»,
որի
համար
էլ Այտնեան,
Քնն. քեր. 335 կարծած
է թէ
աղուոր
բառը
թարգմանութիւն
է արա­
բականից՝
իբր յաղեալ,
աղիւ համեմեալ).
—
8.
ոչխարների՝
աղբ շատ
սիրելուց՝
նմանու­
թեամբ
առնուած է նաև երկնաւոր
հօտի հա­
մար,
իբր «փարախ,
մակաղատեղ»
նշանա­
կութեամբ,
ինչ. «Դիմեցին
ի մահ իբրև խա­
շինք սուրբքյաղն
երկնաւոր»
Եղիշ.
«
Ձայնեալ
կոչեաց
յաղն երկնաւոր»
ճառբնտ.
«
Այլ
որպէս
հօտ հովուապետին՝
յաղն
երկնային
գրոհ
տայր»
Շնորհ, եղես, «Ի քրովբէից
աղի
հան-
գոլցար»
Նար. կոլս, 416, ոճով՝
աղաձայն առ­
նել
«
ոչխարներր
աղի կապել»
ճառբնտ.—
9.
աղ գործածուած
կայ նաև ուրիշ
իմաստնե­
րով,
այսպէս՝
աղաթաթաւ
«
մեղքի
մէջ թա.
թախուած»
Ագաթ. § 149.
աղութիւն
«
խօսքի
պղծութիւն»,
աղեզանել
«
աղէկ
մը
ծեծել»,
Fonds A.R.A.M