ԱԿԹ
106
ԱԿՆ
մահութեան
ժամանակ
յն.
^՝ՀտXՅ^().^
ձևից
է
տառադարձուած։
Ուղիղ
մեկնեց
ՆՀԲ։
ԱԿԹԵՆ
«
թերադարձ».
ունի
միայն Բառ.
երեմ, էշ
9,
որիհետ նոյն է
ադդեն
«
թիւրա֊
դարձ»՝ անդ, էշ
5։
Անստոյգ և անյայտ
բառ։
*
ԱԿԻԴԱՍ
«
ճճի
մանր»
Գաղիան. անիմի­
այն Բառ. երեմ,
յաւել.
573։
= յն.
0/1(07
^,7,;
«
մանր
որդ» բառից
այլա–
ւիոխեալ
տառադարձոլթեամբ.
պէտք է կար­
դալ
սկիփաս։—
Աճ.
*
ԱԿԻՇ, ի-ա
հլ. «կեռ,
երկաթի
ճանկ՝
կրակ
խառնելու
համար ևն» Վստկ.
213.
Յկ. գրիմ. Յայսմ. սեպտ.
25
(
գրծ.
աքշու|յ.
բոլորն էլ
յետին։
= պրս.
<
յ ~ – ^ \
3
§1§ ,
որ և
Հ
Հ
\
ձճԱ(
կամ
ՀլՀ\
Յ
ՃԱ)
«
ակիշ»,
որից փոխառեալ
է
նաև
թրք. ՝
Հ
Հկձ\
Շ§\
Նախ
Լտւ§.
(
Յօտ. ճեհճ.
204
պրս-ձ
^Ա),
Ձ է Ձ Ո յ
ձևերի հետ, որ
Ճա1. Տէսճ.
§ 6
սխալ է գտնում։
Ուղիղ մեկնեց
Թիրեա–
քեան, Պատկեր աշխ, գր. Ա.
192,
որից
նաև
Մէնէվիշ. ՀԱ
1896, 183
և
1897,
244։
Այս համեմատութիւնը
մերժում է
Հիւբշ. էշ XX ծան. չվստահելով
պարսիկ
ձևի ստուգութեան
վրայ։
Ս խալւում են
Գազանճեան,
Պալեան և Մ՝ խիթարեան,
երբ
ենթադրում
են թէ թրք.
6
^ . § ,
հոմանիշ
ձևերը հայերէնից
են փոխա­
ռեալ
(
տե՛ս
Բիւրակն
1898,
էշ
450, 712,
789
և Յոլշարձ,
328
).
այս ձևերը ծա­
գում են ուղղակի
պարսկերէնից,
նոյն֊
իսկ
թերևս մեր բառը
թոլրքերէնից
լի­
նի։ Սագրզեան
ՀԱ
1909, 335
(՛
օղակ
բառի հետ) և
ր^Յքտէ,
Յաշարձ.
402
(
ա–
դ ոյց ք
բառի հետ) կցում են սումեր.
3
§ ՚ , Յ է
«
օղակ, կեռ»
բառին։
ԳԻՌ
Ախց. Երև. Ղրբ.
ակիշ,
Ալշ. Ասլ. Զթ.
Խրբ. Կր. Հճ.
Մշ. Ռ. Սեբ.
ադիշ,
Ակն.
ադիշ,
Ագլ.
ա՚կուշ,
Նբ.
ակիչ,
Ատն.
Էղիշ։
Նոր բա­
ռեր են
ակիշթաթ
կամ
ակշաթաթ, թաթակիշ
(
Ջղ.
թաթակիշ, թաթակիժ), կեոակիշ, ա–
կիշնոց, ակիշօոնիչ, ակիշերես։
*
ԱԿԻՐ
«
բաղշտակ
խոտը»
Բժշ. ունին
մ ի ֊
այն ՀՀԲ և ՀԲուս. § 41. կայ նաև
Էդիր, էկիր
ՀԲուս. §
733։
= պ ր ս .
6
^ 1 Ր
կամ
3
^ 1 Ո
տճկ.
6
§1Ր «՜ՅՕՕ֊
աա,
ՕՅ1ՅՈ1ԱՏ ՅՐօաՅէւօստյ>
(
Տ ^ ^ Ձ Ր Օ Տ Ն ,
Շթ38,
Օ108.
I.
է ջ 74)։
Ուղիղ
մեկնեց
ՀԲ
ուս։
Ակիր տե՛ս
Սակուր։
ԱԿԻԻՐՐԱՓՕՌ.
նորագիւտ
անստոյգ
բառ,
որ մէկ անգամ
գտնում եմ գործածուած
Մագ.
թղ. 204 «Որք
զկնի նառեանն
լիգոնի
(
պսակ)
ակիլրրափաւռեացն
սփողեն»։
Այս
մասին տե՛ս իմ Հայ. նոր բառեր,
հտ. Բ։ Թուի
յն. բառ ...
ՕՕՕՕ;
«...
կրող»
ձևով։
ԱԿՂԹԵԼ,
անստոյգ
բառ՝ առանց
վկայու­
թեան. ՀՀԲ մեկնում է «սկրդել,
սահիլ», ՆՀԲ,
ՋԲ և ԱԲ «կրթել» ըստ Հին բռ. նոյնպէս և
Բառ. երեմ, էջ9 «կրթել»։
Բոլորի
աղբիւրն էլ
նոյն է և տարբերութիւնր
յառաջացած
էնա­
խաձայն
ս
աւելացնելովկամ
պա՛կասեցնելով։
ԱԿՃԻՌ
տե՛ս
ԱՅԹԻՌ։
+ ԱԿՆ, ն
հլ. սեռ.
ական,
գրծ.
ա կ ամբն
յետնաբար
նաև
ակին,
հոլովուած
է
յակին
Մանգ, էջ 191. «Ծբարս
բժժանաց
ի ձեռին և ի
յակին և ի պարանոցի
կապել». — «աչք» ի–
մաստով
հների մօտ գործաւծւում է միայն ե֊
զակի. յոգնակին
է աչք. երկրորդական
նշա­
նակութիւներով
յոգնակին
լինում է
ակունք
(
յետնաբար
նաև
ականք), ականց, ակունս,
(–
ականս, յականց, ա կ ամբք) »
Առաջին և հիմ­
նական
նշանակութիւնն
է 1. «աչք»
ՍԳր. Ա֊
գաթ. Եղն, մտնում է բազմաթիւ
ոճերի մէշ,
ինչ.
յակն անկանել
«
երևալ»
Սերեր. Ոսկ.
մտթ.
յակն արկանել
«
ցոյց տար,Ս. մակ. է.
3.
զակն արկանել
«
երես
դարձնել»
Ես, ծը.
7.
յակն աոնուլ
«
սիրել»
Սեթեր. Ադաթ. Բուղ.
ակն ածել
«
պատկառի
լ» ՍԳր. Ոսկ. մտթ. «հոգ
տանիլ»
ՍԳր.
ակն աոնուլ
«
աչառել»
ՍԳր.
ակն դնել
«
աչք տնկել, ցանկանալ»
ՍԳր. Բոլզ.
յակն դալ
«
երևալ»
Բուղ. դ.
58.
ակն տալ
«
նայիլ,
դիտել»
Եղիշ. յես. Լմբ.
սղ.
ոնդ ակն
խոցել
«
սիրտը կոտրել»
Ոսկ. եփես,
ըստ ակն
անկանել
«
աչքից
անտես
լինել»
Բուղ,
դա–
կամբ դալ
«
աչքը
մթնել» Ագաթ. Բուղ,
աո ա–
կան դիպել
«
աչքին
զարնել»
Ագաթ,
ընդ
Fonds A.R.A.M