ԱԿԱ
104
ԱԿԱ
կ ամայաբար
Ոսկ.
ակամայութիւն
«
բռնա–
բարութիւն»
Կանոն. Սարգ.։
= սիլ.
տճճԱճճճ
«
անվճռական»,
պաղ.
ճճձա
«
ակամայ»,
սանս.
ԱՃՃ
ԼՆՀԱ
«
ակամայ,
չուզելով»,
հայ բառը
անշուշտ
իրանեան փո
խառոլթիւն է՝
ա
բա ցա ս ա կան ի պատճառով,
բնիկ
հայ կերպարանքի
տակ
պիտի
լինէր
անկ ամ։
Տե՛ս և
կամք»—
Հիւբշ.
1 6 4 ։
ՆՀԲ–
(՛
կամայ
բառի տակ) սանս,
աքա–
մա ։
Ուղիղ
մեկնեցին
Տթ16§61, 0ւՅՈ1.
ՏԱ2\՚.
էշ 187ևՆձ%. Խա.
Տէսճ. §
39։
ԳԻՈ, — Սեբ. Սչ.
ա գ ամա
«
ակամայ», իսկ
Մկ.
հա կ ամա կ ա
«
անակնկալ
կերպով»։
Ական
տե՛ս
Ակն։
Ականատ
տե՛ս Ակն,
ԱԿԱՆԴՈԻԿ
«
ատամ
հանելու
մի տեսակ
խոտ»
Բժշ. գիտէ
միայն
ՀԲուս. § 38, որ և
յաւել, էջ
6 7 5
ասում էթէ «գրրուած
է ևս
ա–
կրնդան,
որ գուցէ
սխալ
բլլայ.
բայց
գրողն
կ՝իմացնէ՝ որկաղնչան է»։ նորայր,
Բանաս,
1901,
էջ
9 9
կարծում է թէ գւսցէ
լինի ֆրան,ս.
ՅՇՅՈէՈՑ։
1
Շթայնշնայդէրի
հաւաքածս
յում
կայ արաբ
^ՀԼ*Տ\
ՅՇՅՈէՒսԱա
(՝
Գ1211,
274)։
Բայց
թերևս
ուղղելի է
ականջուկ,
որ
տե՛ս
ականջ
բառի
տակ։
+ ԱԿԱՆՋ
«
լսելիք»
ՍԳր. հների մօտ գոր֊
ծածում է մի՛միայն
իբրև յոգնակի
ունկն
բա֊
ռի (հմմտ.
ակն —
աչք),
ի-ա
հլ.
յետնաբար
նաև եզակի և
ի
հլ. (ըստ այս մ Եզեկ. Գ.
1 0
Լո՛ւր ականջովք քովք՝
ուղղելի է
ականջօք,
սխալը յառաջացած
է յաջորդ բառի
ազդեցու֊
թեամբ)։
Այս բառից
են կազմուած
ականջա­
լուր
«
ականջովր
լսած»
Բ. պետ. բ.
8.
Կիւրղ.
Ոսկ.
ականջատ
«
ականջը կտրած»
Ղևտ. իա.
18,
իր.
23.
ականջամուտ
«
մի տեսակ
միջատ»
Կանոն.
ականջթոո
«
ականջի
բլթակ»
Մխ.
բժշ.
ականջկրկիր
«
ականջ
խառնելու
գործիք»
Վստկ.
մեծականջ
Խոր. աշխ.
մկնականջ
Գա֊
զիան,
ականջել
«
լսել, ականջ
դնել»
Խոր. Գ.
65.
էծ. կոչ. որ և
շականջել
Փիլ. տես.
2 8 ,
շականջանել
Փիլ. ժ բան.
2 3 4 .
Խոսր. պտրգ.
ջականջանալ
Տօն ակ.
սկանջնել
կամ
սկանջել
Արշ. Հին բռ. (Բառ.
երեմ, էջ
2 4 2
ունի շա–
կանանչել, շալականանչել
ձևերով). ըստ
էամբրո-ացլոյ
ձեռագրին ևըստ կրկին տպա­
գրութեանց՝
Խոր. Գ. կե ունի
սականջել.
այս­
պէս նաև տպ, Տփղիսի
1 9 1 3 .
ուրիշներ
դնում
են
ականջել։
(
Տե՛ս նաև Քննասէր
նորայրի,
Բ. էջ
53)։
—
Բոյսի
անուններ
են
ականջախոտ
ե. ականջուկ
(
ՀԲուս.
§ 3 9 , 4 0 ) .
վերջինը
գը֊
րուած է նաև
ակնտակ, ակնևտուկ՝
Սալաձո֊
րեցոլ մի քանի ձեռագրերում,
որՀԲուս. §
4 5
տարբեր բառ է կարծում, իսկ նորայր, Բա­
նաս.
1 9 0 1 ,
էջ
9 9
աւելի հարազատ
մի ձեռա–
գրրով
ուղղելով
ականջուկ՝
համապատաս­
խան է դնում տճկ.
գԱւՁ§ Օէս
ձևի։
= ունկն, ունկան
բառի
երկակին է, ճիշտ
ինչպէս
աչք
երկակին է
ակն
բառի,
երկուսն
էլ հին հայերէնի
մէջ կորած
երկակի
թոլի
վերջին
հետքերն
են. սրա համար է որ թէ՛
աչք
և թէ՛
ականջք
չունին
եզակի,
եզակիներն
են
ակն
և
ունկն։
Զևապէս շատ
այլափոխուած
է
ականջք
և ստուգաբանօրէն
դժուար
բացա­
տրելի, ազդուելով
աչք
բառից սա էլ ստացել
է
չք
յալելոլածը,
որ յետոյ
դարձել է
ջ՝
նա­
խորդ ռնգականի
պատճառաւ։
1
ՀեՂբւ՝0էհ, Ճ.Տտ բ01.
1 0 3 ,
Հյ,
ունկն,
լեզդ.
ՅՈ, 6611, հ&ՈեՏ
Հոմանիշների
Հետ.
Գ1ւոձւՏՇհ.
8
դնում է յն,
տնասօ)
«
լսել»,
բառի հետ, որ մերժում է Նճ§.
ճոՈ.
Տէս6
.
§41,
Տէրվ. նախալ.
59
ունկն, ան­
գեղ
բառերի հետ հնխ.
Յ1<, ՅՈե
«
ծռիլ,
կորանալ»
արմատից,
հմմտ. սանս.
ՅՈՇ
«
ծռիլ»,
յն.
«
կոր, ճանկ», լտ.
ԱՈ֊
ԸՍՏ, ՅՈ§Ա1ԱՏ(
Հիւնք.
կանչել
բառից։
ԲՅէւԱեՅՈ^ Տ ճ
1, 1 8 8
յն.
ձ/օ6էՕ,
իսկ
ան
և
ջ
մասնիկ,
ինչ.
վիպասա՛ն
և
ա–
նոլր՚ջ։
Ուղիղ
մեկնեց
^6ւ11շէ 2ՃԲՈ.
հա.
1,
էջ
1 4 7 ։
՚
Հափանցեան,
Տեղեկ.
ինստիտ.
2, 8 5 ,
ըստ Ս՛առ մինգր.
ձՀՅՀե
0
կոլջի,
վրաց.
յ յ ՚ շ ծ օ ւլ՚ոլրի
հոմանիշնե֊
րի
հետ։
ԳԻՌ.–Մկ. Վն.
ականջ,
Ոզմ.
ա՜գանջ,
Ակն.
ագօնջ
(
յգ.
ագըժվիդ,
Երև. Խրբ. Կր. ննխ. Պլ.
Ո. Սեբ. Սչ.
անգաջ,
Ախց.
անկան,
Մշ.
ան–
գանջ,
Տփ.
անգան,
Ասլ.
ա՜գաչ,
Ալշ.
յանգաջ,
Նբ.
հանգաջ,
Զթ՛
անգէջ,
Ագլ.
ան՛գան,
հին
Գղ. Հօ.՚&գ՚ո\.ճ՚Տիգ. Հճ.
անդաջ.
Սլմ.
անգ՛աջ,
Մրղ.
ա&գ՚աճ,
Ղրբ.
անգան, անջագ,
Ջղ.
անգոն,
Հլր, Շմ,
անգօջ,
Հմշ.
օնգօջ,
կան նաև
Fonds A.R.A.M