Page 1 - ARM_19-1946_01
P. 1
Յսա Ե գ ի պ տ ս ս խ Հ ա փ դ եւ Հ ա ք ա ա ա Ա
ալ աեզեկութիւնբ կբ Հ ագոր–
17, 8ս6 0»ատտա6 - Բձ1ԱՏ (13՛) զէ » առանց յիշեէու աղբիւրը» Եգիատոսի Հա
քշԼ; 008. 15-70 - Շ. 0. Բ. Րյոտ 1678-63
յերուն 50 առ Հար իւր բ բնգունեցալ • Հայաս
Օ^ԵԳԻՆ— Տար. 160, 6ամս. 400, Յաւքս. 200 ֆրանք.
տանի ա ուս քարկր իրենց Հայրենիքս վերագառնա–
ԱևոԱ 1էք յ*աս6ք 1946 Երեքշաբթի 1 Յունուար
լու մասին։ Եգիպտոսի եւ Աուտանի Հայ գազու–
թր կր Հաշուէ մօտ 35.Ս00 Հոգի ւ
Ի ռարկիԱ պիտի կււոնիԱ
ԺԸ • ՏԱՐԻ - 18" ձոո& 4498-Նոր շրշան թ ի ւ 227 Խմբագիր* Շ– ՄԻՍԱՔԵԱՆ • ԳԻՆ* 3 Ֆթ
ԱնղարայԷՓ կը հեռագրեն—- Վարչապետ Աա–
բասօղլո ւ յա յտարարեց թէ <լքծ՝ուբքիա ի Հ ա ր կին
Ս՛ԵՐ Խ 0 Ս * Ը ՆՈՐ ՏԱՐԻ, ՆՈՐ ԲԱՐհ պիտի շարունակէ ա յն ճամ բան ոբ ան կա խո ւթ ի ւն
ՄեՐ ԸՆԹհՐՑՈԴ-ՆեՐՈՒՆ ԵՏ ՐԱՐեԿԱՄՆեՐՈհՆ
պտրգեւեց երկրին ։ Այն ճամբան որուն Հետեւե–
ցանք մեր արտաքին քաղաքականութեան մէշ ,
49Ա - Գ. Ֆ Ր Ա Ն Ս Ա միշտ այն է որուն կը Հ ետեւինք մեր անկախու
թեան պատերազմէն ի վեր, մեր ժողովուրդին
ան կա խո •թեան եւ ազատութեան ճամբանֆ :
Երկրին ազատագրութեան փոթորիկներէն Կը Հաստատուի թէ արտ * նախարար Պ • Հասան
վեր 1^ , ուր մենք աչ կսկծալի զոՀեբ ունեցանք , հլՄԲ— Ամերիկայի Հայկ. Դատի Յանձնա– Աաքա , որ նոյնււլէս յայտարարեց թէ քՒուրքիա
մասնաւ-որասլկս Մ ի2ին եւ. Հալւաւային Ձ) բան սայի ի ա ֊ մ յ ւ ը , պաւ.Թ կ ե դ ր ո ն Է ՛Նիւ Եպւք եւ. որ սւււա– պատրաստ է կռուելու քան իր սաՀմ աններ էն մէկ
մԷ2 , գաղութը կբ բոլորէ բաղգատա բա բ խագագ ջի(ւ ա1ւ<յամ դիմոՆԱ՛ կաաարեց Սաև Ֆրանչիսկոյի թիզ Հ Ո է Լ ձգելու, Լոնաոն պիտի երթայ , ներկա (
չբչան մը։ 1 իորերդաժալովին, եեսւեՆեալ հեււագիրը ուղղած լՀ11ալու Համար Ա՝ իացեալ Աղգերու կազմակեր
Տակաւին ժ ամանակը եկած չէ խօսելու կարգ Է Մ ՛ ՚ՍահսւճգԱերոլ ւպաււսքլւ(ւ ^ործեշաւ էւա|սա– պութեան մէկ էէ՜ ո զո վին :
մ Ա ախուր երեւո յթներու մասին ^ որ կը սպառնա յւար Պ– ^ Թ Ր ^ ի յ ատեԱապեա Տ ^ ք թ ՛ Ա* ԱլիխաէԱ /Հ^ ԱլԷքԱերոլ պատերազմ ը կյը շար ունակս լի
յին պղտորել մթնոլորաըւ եաէձի սսւորագրոն-թ-եամո * — Ա՝ ոսկու ա ւի եւ Անգար ա յի միշեւ : ինչպէս կը յի–
կարճ պիտի կապենք նաեւ Ազգ* ՀՏակաաի Հայ յ–ոզովուրգ՝ը ամէն տեղ է*ոք* անձկու շեն ըե թ եր ց ո զներ ը ^ ա յս վեր2ինբ յա յ ա ար արած
(Ազգ* Միութիւն) մասին, որուն լայնօրէն վարկ թեամբ կարգաց ա յս առաւօտեան թ եր թեր ո լ ա յն էր ՝՝թէ ՀամԲոզ2 Թուրքիան կրակէՀ պիտի նետուի ,
բառ ինք , այն ՚ ւէստաՀ ութևամբ թէ սլիաի մնայ իր տեղեկութիւնը^ որուն Համաձայն մեր կառավա թիզ մը Հող չտալու Համարէ : Ա՝ոսկուայի անթելբ
բարձրութեան վրայ , իբրեւ օղակ մբ ներդաշնա րութիւնը իր գես պանին միշոցաւ֊, ապաՀովու– պասւ աս խան ելով , էլ բսէ թէ Հաւելի լալ պիտ ի ր լ–
կութեան եւ սերտ գործակցութեան : կը բաւէ ըոե/ թիւն տուած է Թուբքիոյ թէ՝ Մ՛էացեալ Ն՚սՀանզ– լաբ որ թուբքիոյ պատերազմի շանթեըր ուղ
"1՚1 I՛ Վ^։Ր^ոյ Հ&ակաք"Հ/» դարձաւ ոչ թէ կորիզ մր ՚^՚^ՐԸ աիտի մեբօէ-են ղօբաւէիգ Հանգիսանալ ապա ղուէին նաց իականութեան գէս* սլար քարե լու՛ֆ ւ
իսկապէս ազգային $ ի ութեան , ա յլ տեսակ մ ր գա յ ոեւէ քա յլի յ որ կրնա յ վտանգել քՒուբքիո յ ե ւո ււյ ոչաբզելով Թուրքիս յ անտեսական տագնա
պաաուանգան՝ արծւսրծե լու Հ ամար Հին ու նոր անկախութիւնը կամ անոր Հողային ա մ բ ո ՚լ2՚ս 1լ ա - պը , գիաել կուտայ թէ անկարելի չէ որ խռովու
ԿԻՐՔԵ՛Ր ^լ նախապաշարումներ : նութիւնը , առանց վերապաՀութիւն ընելու Հայ– թիւնն եր ծագին մօտեբս : Անգաբայի անթելը կը
Ա ի ա մ ւո ո ւթ ի ւն պիտի ըլլար ուրիշ ելք սպասեք կական իրաւունքներու նկատմամբ ւ յայտարարէ , Իրրեւ պաաասխան • ՀԵ թէ Մ ո ս–
են ինչ ոբ
յատկապէս ծրագրուած֊ Համագումարէ մը *1ռր2. 0 ուս ալի է յ որ մ եր կառավար ութիւնբ իր քա կուայի սպասած խռովո ւթ իւննեբ ր այն մէշ, Թուր
ուր արուեստական մ եհ՝ ամ ասն ութ իւն մբ կր Հա~ ղաքականութիւնը որոշելու ատեն , եթէ տրուած պատաՀեցան պալքանեան երկիրներու գէպքեբու
վերաշինու–
ւակ\նէր նոր կարգուսարք Հաստատել , իբրեւ, գեկոյցը ճիշգ էէ անտես առած չէ Հայկական քիս յ կլ1,ս°ան նպաստաւոր չէ այգաիսի
«վերին իշխանութիւն» ; խնգրին վեր շն ական լուծումը, ինչպէս իրականա Հ ամ ար ։ Թուրքիա կբ շարունակէ իբ
Փաստբ այն է ո ր , Հ&ՀՀա կաա՝ֆին ամէնէն խան՛ ցած էր Հ ամ ա շխաբՀա յին առա շէն պատերազմի թԼան ել տպաՀովութեան ճամբան , բոլորովին
դ աւէառ Հ ի մն ա դ֊ի րն ե ր ր եւ ուղեկիցներն անգամ վ ե բ2աւո ր ո ւթե ան 1 սա եղծելով անկախ Հ այ կա կան տարբեր այն ծրագրէն զոր կը շտտագովէ Աոս–
զզուած՜ են, այսօր ւ Ոչ միայն Փարիզի, այէ ո՜ւ V ա ՜ պետութիւն մը, որուն ս ա Հ մ աննե բ ը գծուեցան կուա ։ Թուրքիա գլուխ պիտի Հ անէ իր գոր&ը յա–
ւաոի մէշ; Եւ , ամէնէն սա աՓ գաւառ ա կան այն մեր ՜ՀյախագաՀ ին կողմ է եւ ո բուն գո յ ութիւնբ ի– ոաշ խազալով ազատ եւ իրեն յատուկ ճամբովմբ^ :
քաղաքնեբուն մ էշ ուր մերձեցում Հ աստ ատուած բաւապէս ճանչցուեցաւ մ եր կառավարութեան ել Անզ՛արայի քաղաքական շր2անակներուն
էր գեռ գրաւման օրերէն ։ ^երճախօտ իրողութիւն *ք՝աշնակիցնեբոլ կողմ է ։ մէշ մ եծ վ ե ր ա պա Հ ո ւթ ի ւե կբ ա իրէ Ա՝ ոսկուա յի
մր եւս շէֆերէն տոտ շ շարքերն են որ կր տբր– Զենք կրնար ենթագբե լ որ այգ զեկո յցին մ էշ խորՀ րգաժ ոգովի արդիւնքներու մաս ին ։ Թուրք
ան շան , Հակառակ Համբերութեան յորդորներու* նպատակ չկար Հայերու ի բաւունքբ մ՜խտելու կամ մամուլբ լայնօրէն կբ զբաղի <ձՈւլուսՖ թերթի դի
Զեբմ ապէս գնաՀ ատելի էր գաղափար բ ո ել է կերպով աւլգելու այն Հողերուն վբայ , ո– ւան ագի տա կան բաժնի խմբա գբին՝ &իւքրի էսմէ–
\Լղգ • Ս ի ութ իւն որուն Հ ամ ար 15 տաբի մ ելա՛ւ րոնք կը գտնուին թրքական Հակակշիռի տակ ; ր (ւ մէկ յօդուածով,ո բուն Համաձայն խոբՀբգային
–*ՀՍգափ%Հհ՝ է ւ**յս թերթը : Մ իա թիւն մր՝ (.լազմ ու ւ՚յՀ Հ " յ էէ՚Լղ ք" յէն Կոմիտ Լ ին նպատակը չէ Հ ս*ր– ղ.՝ձ*,Հաաէայյրոէ.թիւնը \^4ւՀ,ին առաշաբկած է Թ*՝ւբ–
բոլոր ներկայացուց չակտն տարբերէն եւ չորս Հ ո– ցապնգել մեր կառավարութեան քաղաքականու– քիոյ ձգել $1 ուր կա զի պո ւլկա բ ա կան նաւաՀ ան զիս
սանքներէն , ոչ թէ Հատբնտիբ անՀատներէ ՚, իրա թիւնբ Հանգէպ թուրքիս յ կամ ուրիշ 11 ել է սք ^~ տը, ինչւզէս եւ այդ քաղաքին եւ թրքական սաՀ–
կանին մէ9 մ են ատ ի ր ութի լ Ն մըն էր որ Հաստատ տ ութ հան։ Բայց կը փափաքի յիշ0*քնել մեր կառա մ անին մ իշեւ Հաստատուած Հողեր բ ։ Թուրք խրմ–
ուեցաւ , բազմածախս մեքենայով մբ որուն զսպա վարութեան պատասխանատուս ւթիւն ը Հայ մ ո– բագի ր ը Ս թալին ի այս առաշաբկլւ իմ ացեր է Անգ–
նակները կը գանուին միեւնոյն խմբակին ձեռքբ ; ղովուբգին Հանգէպ, որ ղոՀն եղած է թրքական լիոյ նախարարներէն Սթաֆոբտ ՝Բբիփսի կողմէ X
Եւ ի՛նչ մենատիրութիւն : Առանց Հաշուելու, վա յ բ ա գո ւթե ան ց ՀամաշխարՀա յին առաշխն պա ինչպէս կ՛՛երեւայ , թրքական շր2անակներբ
իր մտաւոր ել բաբո յա կան ուժերը , Հ^ակատ^ր տերազմի ժամ տնակ եւ անկէ յետո յ : ա յս անցուգարձբ յի՚շե՛էով , 1լ ուզեն ապացուցանել
մխըճուե ցաւ բազմ ազան գոբծերու մէ2 : Փորձեց Հարկ շկայ ըսելու ոբ մեր կառավար ո ւթիւն բ , թէ պատերազմի շր2անին հ) * Լիութիւնը ոչ միայն
իր աւազանին մէշ լուծել եղած-չեղած Մ ի ութի ւն– իր խոբՀրգարանին եւ նախագաՀի միշոզուլ, միաս որ եւ է մեղադրանք չունէր Թուբքիոյ դէմ, այլեւ
նեբբ եւ կազմակերպութիւնն երբ , զո ր ծ ակց ու նաբար Ե ւ ր ո պայի մ եծ պետութ իւննե բուն նա իւ 1լ ո ւզէ բ անոր ձգել պո ւլկա ր ա կան ամ էն էն կա րե
թիւնբ Հ*իոթհլոէ1 ձուլման Հետ ; ՄեծնԲրիտանիոյ ,3>րանսայի եւ ք*տալիոյ եւ յետոյ ւո ր նա լա Հան գի սաներէն մէկը ։ կբ թու ի թէ ա լս
Այս՜ եւ ուրիշ վբգովիչ երեւոյթներու կարգին , Դաշնակիցներուն , մ է կ կուլմէն , անորոշ բացա յա յտնութեանց Հետեւանքով է ոբ կարգ մ ը սլուլ–
չենք մոռնար մ խիթ արական պարագաներն ալ : տրութիւնն ե բ ո վ չէ ո ր յա յտնած է իր Հ ամ ակր ու կարական թ երթեր կը պաՀանշեն Պուլկարիս յ կցել
Հ/նորՀ իւ Հաստատուած Հ ամ ե բ ա շիւ ո ւթե ան , թիւնբ Հայերու վտ ա գա ւո բ կա ց ո ւթե ան մ ասին եւ թրքական Թրակիոյ կարգ մր մասերը։
զո բծի ասպարէզ նետ ո ւե ցան բազմ աթիւ Հ ա յրենա– միւս կողմէ իր ա բՀամ ա բՀանքը Հանգէպ թուրք Լոնաոն ի « է՚քոն ոմիստֆ շտրա թաթ եր թ ր
կիցնեբ , որոնք Հտունը մնացած էին» , կամ պա– կառավարութեան, ոբ տարիներով ձգձգած է գոր վերլուծելով ռուսական սլաՀ անջներբ Իրանէն հւ
աուՀանէն կր գիտէին Հանբային կեանքը : խառ ծադրել բա բեն ո բոգումնե րբ , կրկնակի խոստում Թուրքիա յէն , կր բացատրէ թէ անոնց նպատակն
նուելով բացասական տարրերուն , անոնք ան ներ ըրած , սա կա յն երբեք չէ գո րծնականա ցու է 1. ^ ա շտ պան ե լ ք՝ագուն , 2. Անգլեւսաքսռննհր բ
շուշտ Հ աս կցան շաւո մբ վէճերոլ եւ թիւրիմացոլ– ցած : Ան Լմեր կառավար ութիւնբ^ ճանչցած է Հա– Հեռացնել Մի2ին Արեւելքէն եւ Պալքաննհբէն ։ Այս
թհանց ինչն ու ինչը : I եր ու ան կա իւ ո ւթե ան ի ր ա ւ ո ւնք բ , անոնց բ ր ւս ծ առթիւ կբ ւք՚շէ թէ էԻուսիա ռնշսւմ կը բանեցնէ ա–
Ուրիշ կա զգա ր ի Հ ե րեւո յթ մր՝ գպ րոցն եր ո լ Շ՛առա յու. թե անց եւ. զոՀ սղութեանց Համ ար : ջակցոլ-թեաւքբ Հ ա յ * եկեղեցւոյ, որ ասքաարէզ
ցանց Ա ; Երբեք ա յսքան ծաղկոցներ եւ գասրն– Կը Հաւատ անք թէ ծանր պատասխանատուու քաշուած է այնքան, վարպեաօրէն.» : Եզրակացու
թացքնեբ չէինք ունեցած , որքան վ եր2ին ւոասր թիւն մը 1լ ի յ ն ա յ մեր կառավարութեան վրայ, որ թիւն, Հ.Այս րոլոր խնդիրները եւ ուրիշներ կբր–
ամիսներու ըէւթացքին : եւրոպական պետութիւնն եր եւ ՛հա շԳւա կիցնեբ , մէ– նան լուծուիլ պայմանաւ որ երեք մեծ պետու
ԳնաՀ ատելի է , նոյնպէս , Հայկ . Ղ՛ատի Հ ե տա 2Ր Հաշուելով նաեւ Ա*իացեալ \,աՀանգներբ , անց թեանց դի լան ա գի ա ա^կան յա ր ա բե ր ո ւթ ի ւննե ր ը ա–
պնդում ին Հ ամ ար Հ աստատու ած գոբծակցութ իւ– եալի չեն յ ա շո զ ա ՀՀ– պարտագրել իրենց կամքը* ռոզ2 ըլլան % Այլապէս , եթէ անՀ ամաձա յն ութիւն բ
նբ : Մ աասնաւա Այս պատճառով կբ Հաւատանք ոբ ներկայիս , Հա տիրապետէ , անլուծելի են^> :
Այս առթիւ
• դ ՛կէա՛րելի** էր Հարցնել թէ ի՛նչ ւորա– մաձայն Հաւաքական յանձնառութեանց ել դաշնա
մաբանութեամր. որոչսւծ են՝ կատարուած Հանգա գրային պարտականութիւննեբու , անոնք պիտի ԿԱԶԻ սպառումը պիտի կրճատուի յունուար
նակութեան 10 առ Հա ր իւր բ վար գնել : Ազգ • Ս /՚" միանան գործադրելու նախագաՀՈւիլսընի իրաւա Յէն ՚-կսեալ, ժամր \3էն 17.30։
ութիւնբ ունի իր սեփական ե կամ ա~տները , է՚։հ. րարական վճիռին եզբակւսցութիւնները։ Ասիկա
այս Հ ան գանակ ո ւ թի ւն ր գուբս կբ մնա յ սովորա Հրամայական դարձած է Հետեւեալ պատճառ
կան ձեռնարկնեբու սաՀմանէն ։ ներով * ՆՈՐ ՏԱՐՈՒԱՆ ԱՐՋԱԿՈՒՐԳԻՆ աոթի <8ա–,
ո ա2՝Հ> ի յա2ո ՐԳ ** "՛մ
Ւնչ կբ ւի ե բաբն րի գա ւլ ո ւթ ի բնգՀ ան ո Լ ր զ ո ր - Առաջին Զճանչնալ Հա յաս տան ի իրաւուն թի օր ։ արբ լ ո յս կբ տեսնէ Հ ինգշա բ–
ծ ունէ ութեան ^ուշազ բաւ Լն նոր սե րունգէւ կազմսւ– քէ1 Է՛ք ա,0՛ Հոզամւսսերուն վբայ, որոնք այժմ կբ
կեբպոլթեան Համ ար կատ աբ ո Լ սւծ աշխււլւոանք– գտնուիս թրքական Հակակշիռի ւոակ , բալց որոնք
ներբ : Հ/արք մր ւսնա անաւիոխութիւններէ ՚ի&ր2 ) մ ասն են ււաՀմ անագծուսէծ Հտ յ ա ս ւո ան ի պեւոու– ներ , ո լանք այժմ կբ գտնուին զանազան եւբուզտ–
Ազգ* Ա՚իութիւնբ կբ Հովանաւորէ ՖրանսաՀա Հ թհան , Հ ամ արժ Էք պիտի բլյա յ բնզ ունելու ւսյն կան եւ ասիակա՛ն երկիրներու մէշ, եըբեք պիտի
Երի՛" . Մ իութիւն մբ՛. Հ . 0 * Գաշնակցութեան սկզբունքը թէ՝ Հով որ դաւաճանութեամբ կը շա– չունենան ազգային ապաՀովուձթիւն Հ
ՀՆոԲ Ա երանգեր օրէ օր կ՛՛աճի : կբ գործէ նաեւ Հի , կրնայ պաՀել իր յափշտակութիւննեբըֆ ւ Եթէ տեղեկութիւնը ճիշդ է, անկարելի է Հաշ
Հայ Ուսումնարանը։ Ղ՝աս րնթաց քներն ո լ զա– Երկլարդ Ատիկա ո՛չ միայն անՀաշտելի , տեցնել մեր կառավարութեան այս քաղաքականս» -
սախօսութիւններր իրար կբ Հրմշտկեն : Ղ՚մբախ՛ ոքյլեւ Հակառակ է մեր կառավարութեան եւ մեր թիւնբ Հայերու եւ անոնց արդար դատին Հանգէպ
տարար Հայեբէնր տակաւին գոց գիրք մ՚ըն է շա ՛Ի ա շն ա կ ի ցն ե ր ո ւ կառավարութեանց անցեալ պա մեր կառավարութեան եւ ամ երիկեան ժողովրդի
ւո ե բ ո ւն Համ ար , բացի \,ո ր Աե ր ո լնգէն որ նշանա տերազմին եւ ներկայ պատերազմին յայտարարած այնքան Ժամանակ ցոյց տուած շաՀագըգռ֊ռւթեան
բան բնաբած է ամէն բանէ աոա^ Հայերէն խօսիլ։ իւրաքանչիւր սկզբունքին ։ եւ Համակրութեան Հետ։
Եկեղեցական վարչութիւններն աչ բարգաւաճ Երրորդ * Հա յերու իրաւունքներ ր մ ոռնաք Այս Հեռագիրը կը ղրկենք , նախարար , այն
շ ր2ան մ բ բո չորեցին : Ւսկ իմ ացական շարժումբ կամ մեբժել գործնա կանացն ել անոնց ի րաւունք– կատարեալ Համոզումով, որ ամ եր իկեան մոզո–
կբ կարօտի լաւագոյն օրեբւ է ելի ծաղկելու ներբ Հայ պետութեան մէշ, ինչպէս որ սաՀմանա– վուրդը եւ կառավար ութիւնբ երբեք պիտի չլքեն
Համար։ Երկու֊ Խաչերը^ կապոյտ եւ կարմիր, կր գծոլած , բնզ ունուած եւ նուիրագոբծուած է անց
գործեն իրենց յատուկ ծրագիրներով։ եալ պատերազմի ժամանակ եւ անկէ յետոյ , պիտի Հայ ժոզովուբգբ կամ Հրաժարին անոր արդար
նշանակէ, որ 1.000.000* աւելի Հ այ գագթական– դատէն :
*
Fonds A.R.A.M
ալ աեզեկութիւնբ կբ Հ ագոր–
17, 8ս6 0»ատտա6 - Բձ1ԱՏ (13՛) զէ » առանց յիշեէու աղբիւրը» Եգիատոսի Հա
քշԼ; 008. 15-70 - Շ. 0. Բ. Րյոտ 1678-63
յերուն 50 առ Հար իւր բ բնգունեցալ • Հայաս
Օ^ԵԳԻՆ— Տար. 160, 6ամս. 400, Յաւքս. 200 ֆրանք.
տանի ա ուս քարկր իրենց Հայրենիքս վերագառնա–
ԱևոԱ 1էք յ*աս6ք 1946 Երեքշաբթի 1 Յունուար
լու մասին։ Եգիպտոսի եւ Աուտանի Հայ գազու–
թր կր Հաշուէ մօտ 35.Ս00 Հոգի ւ
Ի ռարկիԱ պիտի կււոնիԱ
ԺԸ • ՏԱՐԻ - 18" ձոո& 4498-Նոր շրշան թ ի ւ 227 Խմբագիր* Շ– ՄԻՍԱՔԵԱՆ • ԳԻՆ* 3 Ֆթ
ԱնղարայԷՓ կը հեռագրեն—- Վարչապետ Աա–
բասօղլո ւ յա յտարարեց թէ <լքծ՝ուբքիա ի Հ ա ր կին
Ս՛ԵՐ Խ 0 Ս * Ը ՆՈՐ ՏԱՐԻ, ՆՈՐ ԲԱՐհ պիտի շարունակէ ա յն ճամ բան ոբ ան կա խո ւթ ի ւն
ՄեՐ ԸՆԹհՐՑՈԴ-ՆեՐՈՒՆ ԵՏ ՐԱՐեԿԱՄՆեՐՈհՆ
պտրգեւեց երկրին ։ Այն ճամբան որուն Հետեւե–
ցանք մեր արտաքին քաղաքականութեան մէշ ,
49Ա - Գ. Ֆ Ր Ա Ն Ս Ա միշտ այն է որուն կը Հ ետեւինք մեր անկախու
թեան պատերազմէն ի վեր, մեր ժողովուրդին
ան կա խո •թեան եւ ազատութեան ճամբանֆ :
Երկրին ազատագրութեան փոթորիկներէն Կը Հաստատուի թէ արտ * նախարար Պ • Հասան
վեր 1^ , ուր մենք աչ կսկծալի զոՀեբ ունեցանք , հլՄԲ— Ամերիկայի Հայկ. Դատի Յանձնա– Աաքա , որ նոյնււլէս յայտարարեց թէ քՒուրքիա
մասնաւ-որասլկս Մ ի2ին եւ. Հալւաւային Ձ) բան սայի ի ա ֊ մ յ ւ ը , պաւ.Թ կ ե դ ր ո ն Է ՛Նիւ Եպւք եւ. որ սւււա– պատրաստ է կռուելու քան իր սաՀմ աններ էն մէկ
մԷ2 , գաղութը կբ բոլորէ բաղգատա բա բ խագագ ջի(ւ ա1ւ<յամ դիմոՆԱ՛ կաաարեց Սաև Ֆրանչիսկոյի թիզ Հ Ո է Լ ձգելու, Լոնաոն պիտի երթայ , ներկա (
չբչան մը։ 1 իորերդաժալովին, եեսւեՆեալ հեււագիրը ուղղած լՀ11ալու Համար Ա՝ իացեալ Աղգերու կազմակեր
Տակաւին ժ ամանակը եկած չէ խօսելու կարգ Է Մ ՛ ՚ՍահսւճգԱերոլ ւպաււսքլւ(ւ ^ործեշաւ էւա|սա– պութեան մէկ էէ՜ ո զո վին :
մ Ա ախուր երեւո յթներու մասին ^ որ կը սպառնա յւար Պ– ^ Թ Ր ^ ի յ ատեԱապեա Տ ^ ք թ ՛ Ա* ԱլիխաէԱ /Հ^ ԱլԷքԱերոլ պատերազմ ը կյը շար ունակս լի
յին պղտորել մթնոլորաըւ եաէձի սսւորագրոն-թ-եամո * — Ա՝ ոսկու ա ւի եւ Անգար ա յի միշեւ : ինչպէս կը յի–
կարճ պիտի կապենք նաեւ Ազգ* ՀՏակաաի Հայ յ–ոզովուրգ՝ը ամէն տեղ է*ոք* անձկու շեն ըե թ եր ց ո զներ ը ^ ա յս վեր2ինբ յա յ ա ար արած
(Ազգ* Միութիւն) մասին, որուն լայնօրէն վարկ թեամբ կարգաց ա յս առաւօտեան թ եր թեր ո լ ա յն էր ՝՝թէ ՀամԲոզ2 Թուրքիան կրակէՀ պիտի նետուի ,
բառ ինք , այն ՚ ւէստաՀ ութևամբ թէ սլիաի մնայ իր տեղեկութիւնը^ որուն Համաձայն մեր կառավա թիզ մը Հող չտալու Համարէ : Ա՝ոսկուայի անթելբ
բարձրութեան վրայ , իբրեւ օղակ մբ ներդաշնա րութիւնը իր գես պանին միշոցաւ֊, ապաՀովու– պասւ աս խան ելով , էլ բսէ թէ Հաւելի լալ պիտ ի ր լ–
կութեան եւ սերտ գործակցութեան : կը բաւէ ըոե/ թիւն տուած է Թուբքիոյ թէ՝ Մ՛էացեալ Ն՚սՀանզ– լաբ որ թուբքիոյ պատերազմի շանթեըր ուղ
"1՚1 I՛ Վ^։Ր^ոյ Հ&ակաք"Հ/» դարձաւ ոչ թէ կորիզ մր ՚^՚^ՐԸ աիտի մեբօէ-են ղօբաւէիգ Հանգիսանալ ապա ղուէին նաց իականութեան գէս* սլար քարե լու՛ֆ ւ
իսկապէս ազգային $ ի ութեան , ա յլ տեսակ մ ր գա յ ոեւէ քա յլի յ որ կրնա յ վտանգել քՒուբքիո յ ե ւո ււյ ոչաբզելով Թուրքիս յ անտեսական տագնա
պաաուանգան՝ արծւսրծե լու Հ ամար Հին ու նոր անկախութիւնը կամ անոր Հողային ա մ բ ո ՚լ2՚ս 1լ ա - պը , գիաել կուտայ թէ անկարելի չէ որ խռովու
ԿԻՐՔԵ՛Ր ^լ նախապաշարումներ : նութիւնը , առանց վերապաՀութիւն ընելու Հայ– թիւնն եր ծագին մօտեբս : Անգաբայի անթելը կը
Ա ի ա մ ւո ո ւթ ի ւն պիտի ըլլար ուրիշ ելք սպասեք կական իրաւունքներու նկատմամբ ւ յայտարարէ , Իրրեւ պաաասխան • ՀԵ թէ Մ ո ս–
են ինչ ոբ
յատկապէս ծրագրուած֊ Համագումարէ մը *1ռր2. 0 ուս ալի է յ որ մ եր կառավար ութիւնբ իր քա կուայի սպասած խռովո ւթ իւննեբ ր այն մէշ, Թուր
ուր արուեստական մ եհ՝ ամ ասն ութ իւն մբ կր Հա~ ղաքականութիւնը որոշելու ատեն , եթէ տրուած պատաՀեցան պալքանեան երկիրներու գէպքեբու
վերաշինու–
ւակ\նէր նոր կարգուսարք Հաստատել , իբրեւ, գեկոյցը ճիշգ էէ անտես առած չէ Հայկական քիս յ կլ1,ս°ան նպաստաւոր չէ այգաիսի
«վերին իշխանութիւն» ; խնգրին վեր շն ական լուծումը, ինչպէս իրականա Հ ամ ար ։ Թուրքիա կբ շարունակէ իբ
Փաստբ այն է ո ր , Հ&ՀՀա կաա՝ֆին ամէնէն խան՛ ցած էր Հ ամ ա շխաբՀա յին առա շէն պատերազմի թԼան ել տպաՀովութեան ճամբան , բոլորովին
դ աւէառ Հ ի մն ա դ֊ի րն ե ր ր եւ ուղեկիցներն անգամ վ ե բ2աւո ր ո ւթե ան 1 սա եղծելով անկախ Հ այ կա կան տարբեր այն ծրագրէն զոր կը շտտագովէ Աոս–
զզուած՜ են, այսօր ւ Ոչ միայն Փարիզի, այէ ո՜ւ V ա ՜ պետութիւն մը, որուն ս ա Հ մ աննե բ ը գծուեցան կուա ։ Թուրքիա գլուխ պիտի Հ անէ իր գոր&ը յա–
ւաոի մէշ; Եւ , ամէնէն սա աՓ գաւառ ա կան այն մեր ՜ՀյախագաՀ ին կողմ է եւ ո բուն գո յ ութիւնբ ի– ոաշ խազալով ազատ եւ իրեն յատուկ ճամբովմբ^ :
քաղաքնեբուն մ էշ ուր մերձեցում Հ աստ ատուած բաւապէս ճանչցուեցաւ մ եր կառավարութեան ել Անզ՛արայի քաղաքական շր2անակներուն
էր գեռ գրաւման օրերէն ։ ^երճախօտ իրողութիւն *ք՝աշնակիցնեբոլ կողմ է ։ մէշ մ եծ վ ե ր ա պա Հ ո ւթ ի ւե կբ ա իրէ Ա՝ ոսկուա յի
մր եւս շէֆերէն տոտ շ շարքերն են որ կր տբր– Զենք կրնար ենթագբե լ որ այգ զեկո յցին մ էշ խորՀ րգաժ ոգովի արդիւնքներու մաս ին ։ Թուրք
ան շան , Հակառակ Համբերութեան յորդորներու* նպատակ չկար Հայերու ի բաւունքբ մ՜խտելու կամ մամուլբ լայնօրէն կբ զբաղի <ձՈւլուսՖ թերթի դի
Զեբմ ապէս գնաՀ ատելի էր գաղափար բ ո ել է կերպով աւլգելու այն Հողերուն վբայ , ո– ւան ագի տա կան բաժնի խմբա գբին՝ &իւքրի էսմէ–
\Լղգ • Ս ի ութ իւն որուն Հ ամ ար 15 տաբի մ ելա՛ւ րոնք կը գտնուին թրքական Հակակշիռի տակ ; ր (ւ մէկ յօդուածով,ո բուն Համաձայն խոբՀբգային
–*ՀՍգափ%Հհ՝ է ւ**յս թերթը : Մ իա թիւն մր՝ (.լազմ ու ւ՚յՀ Հ " յ էէ՚Լղ ք" յէն Կոմիտ Լ ին նպատակը չէ Հ ս*ր– ղ.՝ձ*,Հաաէայյրոէ.թիւնը \^4ւՀ,ին առաշաբկած է Թ*՝ւբ–
բոլոր ներկայացուց չակտն տարբերէն եւ չորս Հ ո– ցապնգել մեր կառավարութեան քաղաքականու– քիոյ ձգել $1 ուր կա զի պո ւլկա բ ա կան նաւաՀ ան զիս
սանքներէն , ոչ թէ Հատբնտիբ անՀատներէ ՚, իրա թիւնբ Հանգէպ թուրքիս յ կամ ուրիշ 11 ել է սք ^~ տը, ինչւզէս եւ այդ քաղաքին եւ թրքական սաՀ–
կանին մէ9 մ են ատ ի ր ութի լ Ն մըն էր որ Հաստատ տ ութ հան։ Բայց կը փափաքի յիշ0*քնել մեր կառա մ անին մ իշեւ Հաստատուած Հողեր բ ։ Թուրք խրմ–
ուեցաւ , բազմածախս մեքենայով մբ որուն զսպա վարութեան պատասխանատուս ւթիւն ը Հայ մ ո– բագի ր ը Ս թալին ի այս առաշաբկլւ իմ ացեր է Անգ–
նակները կը գանուին միեւնոյն խմբակին ձեռքբ ; ղովուբգին Հանգէպ, որ ղոՀն եղած է թրքական լիոյ նախարարներէն Սթաֆոբտ ՝Բբիփսի կողմէ X
Եւ ի՛նչ մենատիրութիւն : Առանց Հաշուելու, վա յ բ ա գո ւթե ան ց ՀամաշխարՀա յին առաշխն պա ինչպէս կ՛՛երեւայ , թրքական շր2անակներբ
իր մտաւոր ել բաբո յա կան ուժերը , Հ^ակատ^ր տերազմի ժամ տնակ եւ անկէ յետո յ : ա յս անցուգարձբ յի՚շե՛էով , 1լ ուզեն ապացուցանել
մխըճուե ցաւ բազմ ազան գոբծերու մէ2 : Փորձեց Հարկ շկայ ըսելու ոբ մեր կառավար ո ւթիւն բ , թէ պատերազմի շր2անին հ) * Լիութիւնը ոչ միայն
իր աւազանին մէշ լուծել եղած-չեղած Մ ի ութի ւն– իր խոբՀրգարանին եւ նախագաՀի միշոզուլ, միաս որ եւ է մեղադրանք չունէր Թուբքիոյ դէմ, այլեւ
նեբբ եւ կազմակերպութիւնն երբ , զո ր ծ ակց ու նաբար Ե ւ ր ո պայի մ եծ պետութ իւննե բուն նա իւ 1լ ո ւզէ բ անոր ձգել պո ւլկա ր ա կան ամ էն էն կա րե
թիւնբ Հ*իոթհլոէ1 ձուլման Հետ ; ՄեծնԲրիտանիոյ ,3>րանսայի եւ ք*տալիոյ եւ յետոյ ւո ր նա լա Հան գի սաներէն մէկը ։ կբ թու ի թէ ա լս
Այս՜ եւ ուրիշ վբգովիչ երեւոյթներու կարգին , Դաշնակիցներուն , մ է կ կուլմէն , անորոշ բացա յա յտնութեանց Հետեւանքով է ոբ կարգ մ ը սլուլ–
չենք մոռնար մ խիթ արական պարագաներն ալ : տրութիւնն ե բ ո վ չէ ո ր յա յտնած է իր Հ ամ ակր ու կարական թ երթեր կը պաՀանշեն Պուլկարիս յ կցել
Հ/նորՀ իւ Հաստատուած Հ ամ ե բ ա շիւ ո ւթե ան , թիւնբ Հայերու վտ ա գա ւո բ կա ց ո ւթե ան մ ասին եւ թրքական Թրակիոյ կարգ մր մասերը։
զո բծի ասպարէզ նետ ո ւե ցան բազմ աթիւ Հ ա յրենա– միւս կողմէ իր ա բՀամ ա բՀանքը Հանգէպ թուրք Լոնաոն ի « է՚քոն ոմիստֆ շտրա թաթ եր թ ր
կիցնեբ , որոնք Հտունը մնացած էին» , կամ պա– կառավարութեան, ոբ տարիներով ձգձգած է գոր վերլուծելով ռուսական սլաՀ անջներբ Իրանէն հւ
աուՀանէն կր գիտէին Հանբային կեանքը : խառ ծադրել բա բեն ո բոգումնե րբ , կրկնակի խոստում Թուրքիա յէն , կր բացատրէ թէ անոնց նպատակն
նուելով բացասական տարրերուն , անոնք ան ներ ըրած , սա կա յն երբեք չէ գո րծնականա ցու է 1. ^ ա շտ պան ե լ ք՝ագուն , 2. Անգլեւսաքսռննհր բ
շուշտ Հ աս կցան շաւո մբ վէճերոլ եւ թիւրիմացոլ– ցած : Ան Լմեր կառավար ութիւնբ^ ճանչցած է Հա– Հեռացնել Մի2ին Արեւելքէն եւ Պալքաննհբէն ։ Այս
թհանց ինչն ու ինչը : I եր ու ան կա իւ ո ւթե ան ի ր ա ւ ո ւնք բ , անոնց բ ր ւս ծ առթիւ կբ ւք՚շէ թէ էԻուսիա ռնշսւմ կը բանեցնէ ա–
Ուրիշ կա զգա ր ի Հ ե րեւո յթ մր՝ գպ րոցն եր ո լ Շ՛առա յու. թե անց եւ. զոՀ սղութեանց Համ ար : ջակցոլ-թեաւքբ Հ ա յ * եկեղեցւոյ, որ ասքաարէզ
ցանց Ա ; Երբեք ա յսքան ծաղկոցներ եւ գասրն– Կը Հաւատ անք թէ ծանր պատասխանատուու քաշուած է այնքան, վարպեաօրէն.» : Եզրակացու
թացքնեբ չէինք ունեցած , որքան վ եր2ին ւոասր թիւն մը 1լ ի յ ն ա յ մեր կառավարութեան վրայ, որ թիւն, Հ.Այս րոլոր խնդիրները եւ ուրիշներ կբր–
ամիսներու ըէւթացքին : եւրոպական պետութիւնն եր եւ ՛հա շԳւա կիցնեբ , մէ– նան լուծուիլ պայմանաւ որ երեք մեծ պետու
ԳնաՀ ատելի է , նոյնպէս , Հայկ . Ղ՛ատի Հ ե տա 2Ր Հաշուելով նաեւ Ա*իացեալ \,աՀանգներբ , անց թեանց դի լան ա գի ա ա^կան յա ր ա բե ր ո ւթ ի ւննե ր ը ա–
պնդում ին Հ ամ ար Հ աստատու ած գոբծակցութ իւ– եալի չեն յ ա շո զ ա ՀՀ– պարտագրել իրենց կամքը* ռոզ2 ըլլան % Այլապէս , եթէ անՀ ամաձա յն ութիւն բ
նբ : Մ աասնաւա Այս պատճառով կբ Հաւատանք ոբ ներկայիս , Հա տիրապետէ , անլուծելի են^> :
Այս առթիւ
• դ ՛կէա՛րելի** էր Հարցնել թէ ի՛նչ ւորա– մաձայն Հաւաքական յանձնառութեանց ել դաշնա
մաբանութեամր. որոչսւծ են՝ կատարուած Հանգա գրային պարտականութիւննեբու , անոնք պիտի ԿԱԶԻ սպառումը պիտի կրճատուի յունուար
նակութեան 10 առ Հա ր իւր բ վար գնել : Ազգ • Ս /՚" միանան գործադրելու նախագաՀՈւիլսընի իրաւա Յէն ՚-կսեալ, ժամր \3էն 17.30։
ութիւնբ ունի իր սեփական ե կամ ա~տները , է՚։հ. րարական վճիռին եզբակւսցութիւնները։ Ասիկա
այս Հ ան գանակ ո ւ թի ւն ր գուբս կբ մնա յ սովորա Հրամայական դարձած է Հետեւեալ պատճառ
կան ձեռնարկնեբու սաՀմանէն ։ ներով * ՆՈՐ ՏԱՐՈՒԱՆ ԱՐՋԱԿՈՒՐԳԻՆ աոթի <8ա–,
ո ա2՝Հ> ի յա2ո ՐԳ ** "՛մ
Ւնչ կբ ւի ե բաբն րի գա ւլ ո ւթ ի բնգՀ ան ո Լ ր զ ո ր - Առաջին Զճանչնալ Հա յաս տան ի իրաւուն թի օր ։ արբ լ ո յս կբ տեսնէ Հ ինգշա բ–
ծ ունէ ութեան ^ուշազ բաւ Լն նոր սե րունգէւ կազմսւ– քէ1 Է՛ք ա,0՛ Հոզամւսսերուն վբայ, որոնք այժմ կբ
կեբպոլթեան Համ ար կատ աբ ո Լ սւծ աշխււլւոանք– գտնուիս թրքական Հակակշիռի ւոակ , բալց որոնք
ներբ : Հ/արք մր ւսնա անաւիոխութիւններէ ՚ի&ր2 ) մ ասն են ււաՀմ անագծուսէծ Հտ յ ա ս ւո ան ի պեւոու– ներ , ո լանք այժմ կբ գտնուին զանազան եւբուզտ–
Ազգ* Ա՚իութիւնբ կբ Հովանաւորէ ՖրանսաՀա Հ թհան , Հ ամ արժ Էք պիտի բլյա յ բնզ ունելու ւսյն կան եւ ասիակա՛ն երկիրներու մէշ, եըբեք պիտի
Երի՛" . Մ իութիւն մբ՛. Հ . 0 * Գաշնակցութեան սկզբունքը թէ՝ Հով որ դաւաճանութեամբ կը շա– չունենան ազգային ապաՀովուձթիւն Հ
ՀՆոԲ Ա երանգեր օրէ օր կ՛՛աճի : կբ գործէ նաեւ Հի , կրնայ պաՀել իր յափշտակութիւննեբըֆ ւ Եթէ տեղեկութիւնը ճիշդ է, անկարելի է Հաշ
Հայ Ուսումնարանը։ Ղ՝աս րնթաց քներն ո լ զա– Երկլարդ Ատիկա ո՛չ միայն անՀաշտելի , տեցնել մեր կառավարութեան այս քաղաքականս» -
սախօսութիւններր իրար կբ Հրմշտկեն : Ղ՚մբախ՛ ոքյլեւ Հակառակ է մեր կառավարութեան եւ մեր թիւնբ Հայերու եւ անոնց արդար դատին Հանգէպ
տարար Հայեբէնր տակաւին գոց գիրք մ՚ըն է շա ՛Ի ա շն ա կ ի ցն ե ր ո ւ կառավարութեանց անցեալ պա մեր կառավարութեան եւ ամ երիկեան ժողովրդի
ւո ե բ ո ւն Համ ար , բացի \,ո ր Աե ր ո լնգէն որ նշանա տերազմին եւ ներկայ պատերազմին յայտարարած այնքան Ժամանակ ցոյց տուած շաՀագըգռ֊ռւթեան
բան բնաբած է ամէն բանէ աոա^ Հայերէն խօսիլ։ իւրաքանչիւր սկզբունքին ։ եւ Համակրութեան Հետ։
Եկեղեցական վարչութիւններն աչ բարգաւաճ Երրորդ * Հա յերու իրաւունքներ ր մ ոռնաք Այս Հեռագիրը կը ղրկենք , նախարար , այն
շ ր2ան մ բ բո չորեցին : Ւսկ իմ ացական շարժումբ կամ մեբժել գործնա կանացն ել անոնց ի րաւունք– կատարեալ Համոզումով, որ ամ եր իկեան մոզո–
կբ կարօտի լաւագոյն օրեբւ է ելի ծաղկելու ներբ Հայ պետութեան մէշ, ինչպէս որ սաՀմանա– վուրդը եւ կառավար ութիւնբ երբեք պիտի չլքեն
Համար։ Երկու֊ Խաչերը^ կապոյտ եւ կարմիր, կր գծոլած , բնզ ունուած եւ նուիրագոբծուած է անց
գործեն իրենց յատուկ ծրագիրներով։ եալ պատերազմի ժամանակ եւ անկէ յետոյ , պիտի Հայ ժոզովուբգբ կամ Հրաժարին անոր արդար
նշանակէ, որ 1.000.000* աւելի Հ այ գագթական– դատէն :
*
Fonds A.R.A.M