50
Ա Ն Ա Հ Ի Տ
Հիլ
Տրովաղւսյի
սաստուածներու
Հաստատումը
Ի տա լ ի ո յ մէջ,
որոնք
Վ
ե
րն Է Վ
ե
Րւ\"մ
Հ՛՛ո։/՛ ի
ասաուածները
պիտի
ըլլան։
Եթէ
քերթուածը,
իր
ամբողջութեան
մ՛էջ, Հայրենասիրական
մեծ շա Հ եկան
ութիւն
ունի, պէաք
է նկատել
որ այս տղգային
նր–
կարագիրը
մա սնաւ
որ ա պէս
կր շեշտուի
վեր՛­
ջին
վեց
գրքերուն
մէջ^ որոնց
Վիրղիչիոս
ա֊
ւելի մեծ կարեւորութիւն
կուաար,
ըսելով՝
..
Կը օ
՜
ընի ւ / ՚ է ՚ չ ը ս
մհ՜օ
՜՜
ագոյն իլւհ՜րու կ արգ ,
կը
ս կ ը ս ի մ
գ ո ր ծ ՜
մ ե օ
՜
ա գ ո յն.
/
էնէակ.
է, 44—45/
Եօթերորղ
Գրքէն
սկսած
քերթուածին
բեմս է Իտալիա,
ուր Վիրգիլիոո
կը
ջանայ
Ի տ ա լ ի ո յ բոլոր
ժողովուրդներու
գլխաւոր
ներ֊
կայա ցուց ի չնե
ր ը ցոյց
տալ։
Ան կրցածին
չա։ի
ալ սաւ ե ր է լատինական
Հին աւանղութ
իւննե–
րէն,
որոնք բաւական
խեղճ
ու
ան շուք էին.
յաճախ
դիմած
է նաեւ
լատին
պա տ մութ
եան
ղանաղան
շրջաններուն։
Ենէոսի
Գժոխք
իջ­
նելը
բանաստեղծին
առիթ
կա տա
յ
աշքէ
անցրնելու
այդ պատմութեան
բոլոր մեծ
անձ–
նաւոբութիւննեբր
.
այս կարգի
Հնարամտու–
թիւններու
լաւագոյններէն
մէկն
է
Ենէոսի
Եվանդրոսին
տուած
այցելութեան
ղրուաղը,
զոր բանաստեղծը
սքանչելապէս
կը նկարա­
գրէ
երեսուն
երեք
տողով
^|;նէակ.
է. 331 —
369/՛
էնէ ա կ ս ւՆ / ւ ,
ինչպէս
անոր Հին
մեկնիչնե–
րր կը սիբէին
նկատել
ա ալ . գիտութեան
եւ
Հմտութեան
միացումէն
սիրած
երկ
մըն է,
Վիրգիլիոս,
զայն
յղանալու
եւ
յաջողու­
թեամբ
աւարտելու
Համաբ^
պէաք
էր
ունե­
նար
ոչ միայն
խոր
ծանօթութիւն
յոյն
բա­
նաստեղծներու
եւ իրմէ առաջ
ծ աղկած
լա­
տին
գրողներու,
այլ եւ Հին
աւանդավէպերու,
Հին Հաւատքներու^
Հին բարքերու։
եթէ
սա­
կայն
միայն
այս արժանիքն
ունեցած
ըլլար
(
ան
պիաի
դառնար
լոկ ա ղեքս անդր ի ա կան
ճա­
շակէն
ներշնչուած
լաւ աղս
յ՛ս
քերթուածը,
բա
յց աբղէն
շեշտուեցաւ
որ ան
ունէր
նաեւ
Հայրենասիրական
եւ կրօնական
մեծ
շս՚Հե–
կանութիւն
մր։ Ասկէ
զաս։
Վիրղիլիոս.
ա–
ռանց
Հոմերոսի
չավ։
կեանքն
արտագրելու
ե
ուժզին
իրականա
ի)իւն
ունեցող
անձեր
ստեղ­
ծելու
ձիրքով
օժտուած
բլլալու,
երեւան
կոլ.
գայ
իբր վարպետ՝
||րր1ւ|ւու ն կ ա յ ա ւ ց յւոլ|(Ւհտն
Ււ նկ ա ր ա գ - րրնե - ր ո ւ վ ե ր լ ո ւ ծ - ո ւ ւ քին
ս՞էյլ։
Երկու
խոշոր յաակա
իմ ի՛ններ
որ կր պակսէին
Հի՛ս
գրողներու
եւ մանաւանդ
Հոմերոսի
մէջ, ե ո֊
ր ո ն ր ւ|
ի ր գ ի լ ի ՚ օ ՚ լ
1
1
|Լ՛ մօտհյյն1ւն ն ո ր ա գ ո յ ն
գը–
ր
ո դ ս ե ր ո ւ ս , ո ր ո ն ց
պ հ ա ր
կր հ ա մ ա ր ո ւ ի
ան
ր–
ր ա ւ ա մ ՚ բ ։
Ոմանք
մեղադրած
են թէ
ս Ենէակա–
ն»ի
ղլխաւոր
գերակատարը,
Ենէոս
է
քիչ մը
պաղարիւն
է, արզար
րլլալո։
Համար,
պէաք
է շատ
մօտէն
չբաղղ ատել
Ենէոսբ
Հոմերոսի
գերակատարներուն
Հետ եւ յիշել
որ
Վիրդի–
լիոսի
Համար,
Ենէոսբ,
ամէն
բանէ
ա ո ա Հ ՚
բարեպաշտ,
աստու ածնեբա
Հնազանդ
ծաոայ
մրն է. եւ այսպէս
կր բացատրուին
իր նկա­
րագրին
որոշ կէտ երբ,
որոնք
յաճախ
իրը
թերութիւն
կր նկատո՚ին։
Հակաոակ
ասոր,
կա ր ե լի չէ չրնդուէ՛
ի լ որ ա յ դ
անձնաւորու­
թիւնը^
իր ամբողջութեան
մէջ.
միութեան,
միատպութեան
կատարեալ
ղբոշմր
չի
կրեր։
ճշմարիտ
է նոյնպէս
որ երկրորդ
կարդի
ան–
ձերբ շատ ադօտ
են ե։ անորոշ,
այս տեսա­
կին
կը վերաբերին,
օրինակի
Հա՚՚՚ար,
Ենէոսի
ընկերները։
Ս ակտ
յն
կան
դէմքեբ
ալ որ
խիստ
լաւ
գծաղրո։
ած
են.
ասոնց
մէջ
նկատելի
են Տուրնոս
եւ Ս՚եդանկոս։
Պէաք է
ընդունիչ
որ Վիրզիլիոսի
Հանճարը
նուազ րն–
ղունակ
է
զօրաւոր
ձշզբտո։
թեա՚է՚ը
տոդոր–
ուած
ազդու
եւ առնական
Հերոսներ
ստեղծե­
լու։
Ան ընդՀակաոակն
կր գերազանցէ
՛
իա–
վաւկ
յոյղերու
եւ ։1՚անաւ տալ
սիրոյ
Նկար­
չութեան
մէջ.
զորս
կ՛ արտայայտէ
իրենց
ամբողջ
տենչով
եւ ամբողջ
սաստկութեամբ։
Եւրիպիդէս^
որ այս սեռին
մէջ մեծ
վարպետ
մրն էր Յոյներու
մօտ,
Վիրզիլիոսի
Գիդոնէն
աւելի
լաւ
ուսումս ա ս ի բ ո։ ած
ե։ աւելի
կեն­
դանի
նկարաղիր
մը չէ տուած։
Վիրդիլիոսի
Հողին անսաՀման
/
սորա թի,1, մր անի
Համա­
կրութեան
եւ խանդաղատանքի,
ան կր
յաղ­
ուի
մարդկային
բոլոր
դ ,/բախտո։
թ ի ։
ններու
առջեւ։
Ի՞նչ
աւելի
Հողե յոյզ
է քան
Պրիո՛մի
՚
ք
աՀր,
զոր Ենէոս
կր պատմէ
Բ, Գրքին
մէջ
Ահա Պոլիտ, պւդի թ շուաո Պլփամին որ , Պիւոոսի
Ձեոքէն փախած , մէջէն նետից եւ թշնամեաց հըրոսի ,
Սիւնաշարի տակէն, պալւապ սըբահներէն կուտայ խոյս՛
Fonds A.R.A.M