Հանդէս
եկաւ
Հայրենիքի
ընդՀանուր
բա ր են ո ր ո դո ւթե ան
ծրագրով
եւ ոք անդատման
կամ ազգային
անկախութեան
պահանջներով
:
Այդ
կուսակցութեան
առաջնորդ
Մ
•
Փորթուգալեանը
իր գործը
Համա–
բում էր
Հ
<էի*֊ր
ա
ԴգԻ եւ Օսմանեան
պետութեան
զոյգ
չաՀերին
նուիր–
ւած
գործ»*
2
:
1 8 8 5
- /
^1
Փարիզի
մերձակայ
Աոնպելիէ
քաղաքի
Հայ
ուսանողները
Հիմնեցին
ուսանողական
ակումբ
մը, որու
նպաաակն
էր «մարդկային
իրաւունքներէ
զրկուած
Տա ճկա սա անի
Հայ
ժողո­
վուրդի
ազատութեան
գաղափարին
ոտով ու ձեռքով
զոՀուիլը»
2
^:
Տարի մը ետք ակումբը
վերանուանուած
էր «Հայ
Յեղափոխա­
կան
ժողովուրդի
Իրաւունքի
Կուսակցութիւն»
*
ւ
Վան
ըլլա յ թէ Աարսիլիա,
Թիֆլիս,
Փարիզ կամ կարին,
ամե­
նուրեք
Հայ երիտասարդութեան
մտքին
մէջ սկսած
էր տեղ
չին
ել
զինեալ պա
յ քար
ո վ արեւմտեան
Հայաստանի
ազատագրութեան
գա­
ղափարը՝,
կային
նաեւ
ո ւրիչներ
,
որոնք կր Հա տա գովէին
քաղաքա–
կա ն ճանապարՀով
Հայրենիքը
ազատագրել
օտարի
լուծէն
:
80–
ական
թուականներու
կէսերուն
,
արեւմտեան
էյ ւր ո պա
յ ի
մայրաքաղաքներու
Հայ ուսանողներուն
եւ երիտասարդութեան
առ­
ջեւ կր պարզուէր
ազգային
ազատագրական
գաղափարի
երկու
շեր­
տաւոր ո ւմ • -
Առաջին
խմբաւորումին
կը պա տ կան է ին արեւմտեան
Հայաս­
տանը
ղէնքի
ուժով
ազատագրելու
կողմնակիցները,
որոնց
գաղա­
փա րաբանո
ւթեան
ներկայացուցիչն
էր Փ ո ր թո ւ գ ա լե ան ի
«
Արմենիա»
թերթր
Մար
սի լի ո յ մէջ*. Այս ուղղութեան
Հետեւորդներն
էին ռուսա­
հայ
երիտասարդութիւնը,
բալկանեան
երկիրներու
Հայաշատ
Հա­
մայնքներու
ներկայացուցիչները
,
ինչպէս
նաեւ Վաս պո
լրականի
երիտասարդութիւնը,
ուր լայն
ընդունելութիւն
գտած
էր
«
Արմե­
նիա»
թերթը:
եր կր որ ղ խմբաւոր
ո ւմը ՝ Համախմբուած
Լոնտոնի
«
Հայաս­
տան»
թերթին
չա֊րջ*. յարած
էր ա յն տեսակէտին՝
թէ կարելի է փրր–
կել ար եւմտահայ
ութիւնը
թրքական
Հալածանքներէն
եւ հասնի լ Հա­
յաստանի
ինքնավար
ո ւթեան
,
առանց
արիւն
թափելու
,
մեծ տէր ու­
թի ւնն եր ու դիւանագիտական
միջամտութեան
ՃանապարՀով:
Այս
22
Ա* Աս աո ւա ծա ար հան
,
Սոոուքոն Թէհփոհանի Մահուան Աոթփլ
(
Տես
«
Հայ­
րենիք» Ամսագիր, Դեկա*
- 1960,
էջ
3 9 - 4 0 ) ։
Ջոն Կիրակոսեան
,
Րուրժուական Դիւանա գիտ ութիւնը եւ Հայաստանը,
էջ 230 (Տես, «Արմհնիա » , Մարսիլիա, 1886, թիւ 6 ) ։
24
%
Ո
յ ն , էջ
230։
§
25
Նոյն, էջ
236։
- 70 ֊
Fonds A.R.A.M