դե լք Հանդիսացաւ.
,
սակայն
1894
թ* ան յաՀողեցաւ
քահանայ
ձեռ­
նադրուիլ
Տէր Գարեգին
անունով,
թ
ա
յ ց
ծուխ
չստացաւ։
1895–/՛
կարն ո յ վարդերէն
մէկ շաբաթ առաՀ, խաւար
եւ անձրեւոտ
գիշեր
մը) Տէր Գարեգինը
սքեմին
տակ
ուս երէն կախած
էր վեց հատ
հրա­
ցան եւ լապտերաւսր
երիտասարդի
մը Հետ կը փոխագրէր
ուրիշ
թաղ մը։ Զէնքերէն
մէկը
վար
Կ՝էյնայ
։
ԳիշերապաՀ
ոստիկան
մը
կասկածելով
կ՚ուղղուի
դէպի
իրեն։
Տէր Գարեգինը
անվրդով
զէնքը
թեւին
տակ
տեղաւորելէ
ետք
ծոցի Մաշտոցը
գետին
կը ձգէ։
Երբ ոս­
տիկանը
մութին
մէջ կը մօտենայ
,
Արժ» Տէր
Հ
ա
յ ր ր առնելէն
քալող
լապտերաւոր
երիտասարդին
կը Հրամայէ
որ Մաշտոցը
վերցնէ։
Ոս­
տիկանի
Հարցումին
ան կը պատասխանէ
թէ «գնում
է մի մերձ ի մաՀ
Հիւանդի
մօտ սրբութիւն
տալու»*™
եւ կը շարունակէ
ճամբան
• • • :
Տէր Գարեգինը
ինկաւ
Հերոսական
մահով
9 5 – /
կարնոյ
կոտո­
րածին
ատեն
(
պիտի
անդրադառնանք
անձնուէր
յեղափոխականի
նահատակութեան,
այդ դէպքերուն
առիթով)։
• • •
«
Պաշտպան
Հա յ ր ենեա ց»ո վ կը բացուէր
«
ար եւմտահայ
ազգա­
յին ազատագրական
շարժման
պատմութեան
ա յն լուսաւոր
է^ր
1
որուն
վրայ խորագրուած
է* «Ջայն
մը Հնչեց
էրզրումի
Հայոց
լեռ–
ներէն»•
իսկ այգ
ձայնը,
պայքարի
եւ ազատութեան
համընդհանուր
մարտակոչն
էր, սթափուող
ժողովուրդի
արթնութեան
ու զայն
Հե­
րոսացման
մզող դարեր լռած ազդաչեփորը»*
։
Այդ առթիւ
յօրինուած
«
Ջայն
մը Հնչեց
էրզրումի
Հայոց
լեռ–
ներէն»ը
,
Հայոց առածին
յեղափոխական
երգն էր*^ *
1882
թ*
Նոյեմբերին,
թրքական
կառավարութիւնը
յայտնա–
բերեց
Կարնոյ
«
Պա չտպան
Հայրենեաց»
գաղտնի
յեղափոխական
կազմակերպութիւնը։
Դ՛ատաստանը
եղաւ խիստ
ու դաժան։
Հյուրի
400
Հոգի ձերբակալուեցան
եւ բանտ առաջնորդս
լելով վայրագ
չար­
չարանքներու
ենթարկուեցան
։
Ոանտարկեալները
կը պահ էին բան–
աի ցուրտ ու խոնաւ գետնա յար կեր ո ւն մէջ կառուցուած
անձուկ
խու­
ցերու մէ^ւ Այգ խուցերը
« 1 0
թզաչափ
երկարութիւն
,
5
թզաչափ
լայ­
նութիւն
եւ մարդու
Հասակով
բարձրութիւն
ունէին»*^
։
130
Նոյն, էջ
88։
131
Ռ» Փ* ՑովՀաննիսեան,
Արեւմտահայ Ազգ ային Ազատագրական Շարժում­
ները հւ Կարինի «Պաշտպան Հայրենեաց» Կազմակերպութիւնը,
էջ
333։
13
Հ՛ Երամեան,
Ցուշամատեան Վան-Վասպուրականի, Հա.
Ա» , էջ
130։
133
Պարսամեան, Շ* Գ՛ Յարութիւնեան,
Հայ ժողովուրդի Պատմութիւն,
էջ
245:
֊ 54 -
Fonds A.R.A.M