տերազմի
ճիգին
*
բայց այս բոլոր
զոհոդութեանց
դիմաց՝
ի^նչ եդած
էր կառավարութեան
վերաբերումը
խաղաղասէր
ու շինարար
Հայ
ժողովուրդին
Հանդէպ
:
Ր վարձատրութիւն
պատերազմի
դաշտին
վրայ
Հայոց կատարած
անձնազոՀութեանց
եւ պետութեան
Հանդէպ
ցոյց տուած անխարդախ
Հաւատարմութեան
«
քրիստոնեայ
ռուսէն
կրած
նեղութեանց
կատաղի
վրէժը ՝ քր–
րիստոնեայ
Հայէն
լուծել
ուզեցին
մասնաւորաբար
քիւրտերը։
Հյէյխ
ճելալետտինի
անասնական
վայրագութիւնը՝
կեղեքումի
,
պղծումի
,
կողոպուտի
նոր ասպարէզ
գտած էր եւ եղերական
բնաջնջում
մը
կը սպառնար
Հայերուն:
Գիշախանձ
Հրոսներ կը քանդէին
*
կը
բզրք–
տէին՝
իրենց բարբարոսութեան
բոլ որ Հնարաւորութիւնները
ի գործ
գնելով։
Հայկական
կեանքին
Հորիզոնը
աՀեղօրէն
մթագնած
էր
դարձեալ։
Պա յաղի տ եւ Ալաշկերտ
Հայ արիւնին մէջ կը լողային։
Ողջ
մնացող
Հայերէն
Հազարաւոր
ներ սարսափահար
քրուսիա կը դադ–
թէին»*
7
:
Ար Հա լիրքի այգ օրերուն*
Պայ ազի տ եւ Ալաշկերտ
30,000
զոՀ
տուած
էին
ՏՏ
։
Պոլս ո յ մէջ*
նորին
ՎեՀափառութիւն
Աուլթան
Աբգիւլ
Համիտ
շատ գոՀ մնացած էր* որ Հայերը
Օսմանեան
Հայրենիքի
պաշտպա­
նութեան
Համար ոչ մէկ ջանք ու ծառայութիւն
չէիս խնայած։
Իսկ
ՄիթՀագ
փաշան՝
յանուն
Օգոստափառ
կայսեր՝
պաշտօնապէս
շնոր­
հակալս
ւթի՛
ւն կըյայտնէր
Հայոց
Պատրիարքին
*
որ «Հայերը*
զէն
ի
ձեռինդ
անձնուիրաբար
պատերազմական
ծառայ
ութեանց մէջ
գտնուած
են»° ։Միեւնոյն
ատեն*
Աբդէ^֊է Համիտ՝
1877
Օգոստ
• 10–՛–
22-
ին*
Եըլաըզի
քէօշկին
մէջ* Ներսէս
Վարժապետեանը
կը
լոլոզէր՝
ցաւակցութեան
եւ գթութեան
կեղծապատիր
խօսքեր
շռայլելով
անոր • -
«
էթատ կը ցաւիմ
Հայոց
կրած
դժբախտութեանց
Համար*
բայց
Հաւատացէք
որ այգ արիլնաՀեղութեանց
պատասխանատուն
ես չեմ
բնաւ»*®։
Ապա,
կայսեր մէկ ակնարկով*
արծաթէ
ափսէի մը մէջ
գրուած՝
Օսմանիէ Ա* աստիճանի
պատուանշանն
ու
1
Որս\օնՀ1
կը
ներկայացնեն
*
զոր կայսրը կը Հրամայէ
կախել՝ ի պարանոց Պատ­
րիարքին
:
Պայազիտի
աւերակներուն
եւ Ալաշկերտի
դիակներուն
վրայ
87
Շ* Սենեօպօ, էջ
136։
88
Համբարձում
Երամեան,
Յուշարձան
Վան-Վասսյուրականի,
Հատոր Ա*,
# 9 9 ։
|
I
89
Շ* Աենեօպօ,
# 134-135։
90
Նոյն,
# 1 3 6 ։
- 37 -
Fonds A.R.A.M