ատեն
իրենց
միտքերէն
չէին անցուցած՜
Հ^մէկ ու. կէս
փամփուչտո//»
Օսմանեան
Հզօր
կայսրութիւնը
տապալել։
Անոնք
իրենց սա հման ա–
Փակ
փամփուշտներով
-
զորս կր գնէին
իրենց
Հացի դրամով
կր
էանային
պաշտպանել
Տարօնի Հայ գիւղացի
ո ւթի ւնր
նախայարձակ
թուրք
բարբարոսներու
եւ քիւրտ
Հարդարար—թալանիչներու
դէմ:
Այսպէս էր պարագան
ե՛ւ Աասնոյ
Աոաջին ե՛ւ Երկրորդ
այսպէս
կոչ՜­
լած
«
ապստամբսւթիւններո*֊$/»
,
երբ Հայոց
բազմապիսի
թշնամի֊
ները, դեռ
Հազիւ
ապրիլեան
ձիւնաՀալքր
սկսած՜ կր չր Հապ ատ
էին
Աասնոյ գաւառակը
իրենց
ան Հա մար
զօրքով եւ ղին ե աչ
խուժանովդ
քանդելու
Համար
Հարծուեբոյները»
:
Իսկ այն չքնա՛ղ
գաղափարը
,
թէ դուրսէն
Տարօն եկած
չուրՀ
200
ֆե տայիները
փոխանակ
Աասնոյ
գաւառակի
անառիկ
լեռներ
ուն
վրայ կեդրոնանալու
-
ուր պատրաստ
Հող կար զինեալ
ինքն ապա չտ­
պան ո ւթ ե ան —պէտք էր որ գործ՜էին
էւրե ն(յ
չրՀաններուն
մէՀ^ ատի­
կա , Պր* <ձՍՀան»,
ձե՛ր կարծիքն
է* • • :
յ*ալո վ մեր պատմութեան
-
եւ վերոյիչեալ
ցուցակին
-
դ ա ֊
րասկիզբին,
բնական
աճումով,
Հայ ժողովուրդին
թի՚֊ը աէտք էր
գոնէ
Անգլիոյ
բնակչութեան
չափ եղած
ըլլար
,
եթէ ոչ երեք
անգամ:
Ո^ւր են այգ Հայ երր • • • : Հայութեան
թի*~ը
900
տարիներու
ընթաց­
քին մէկ—եր ր որդի
ի Հա ծ էր - փոխանակ
բազմանալու
-
Հայ
յեղա­
փոխականներուն
«
մէկ ու կէս փամփուշտով»
Օսմանեան
կայսրու­
թիւնը տապալելու
սկսելէն
առա
Հ * * * :
Վերոյիչեալ
ցուցակէն
կարելի է եզրակացնել
,
թէ Հայ
յեղափո­
խական կամ ազատագրական
չար ժումէն առաՀ, Հայոց
բնաՀնՀումը կը
կատարուէր
գրեթէ
անընդմիջաբար
1
Հայկական
գիւղերու
Հարգով
ու
թալանով
-
ամենօրեայ
սովորական
բաներ — բայց ոչ աշխար
Հ եւ
ոչ ալ Հայերը
լուր
կ՚առնէին,
Հաղորդակցութեանց
միՀոց ներ ու չգո­
յութեան
կամ թերութիւնն
եր ուն պատճառս
վ\
Միակ
տարբերութիւնը
այնէր որ մինչեւ
1895—96–/՛
Համիտեան
ՀամրնդՀանուր
Հարդերը,
Հայութեան
բնաՀնՀումը
վստաՀուած
էր
անխիղճ ու անգութ
«
Հարկա
Հաւաք ներ ու, ոստիկաններու,
դատա­
ւորներու
եւ քիւրտ
զինեալ
խուժանին»
:
Օսմանցի
թուրքերու
օրով, մասնաւորաբար
16—19
գար ^
Հայոց
Հանդէպ
սովորական
Հալածանքներէն
ու Հարս տա Հար ո ւթիւններ
էն
զատ
1
թուրքերու
Համար
սովորութիւն
դարձած՛ էր անարգել
ոչ
միայն ո ղՀ Հայերը,
այլ նոյնի
սկ • • • մեռելները
:
Թաղմանական
արարողութեան
մը Համար պէտք էր
արտօնու–
2 6
ճ » 6&1ւօշւՅ,ո,
7
Խ ձոո€Ո%Աոտ։ ՂԴսա ՈւտԽոյ &ՇսԼէս՚ո,
^օւ՚ե, 1980,
թ. 20.
- 15 -
Fonds A.R.A.M