լ՛ան ու աւարած : Ուրեմն
ՀՀկյթուսն ալ մնացած է չքաւոր ու անկար
։
Աւելի
լաւագոյն
գաղափար
մը կու ՛ո այ այս Ժ՜ամանակի
խըժ–
գըժութիւններու
մասին Աովսէս
Վարգապեա
։
Աա
Զէյթ
ՈլԱօ
ի
Կա­
րապետ
կաթողիկոսի
ձեռնասունն էր , որուն Հետ
\)
րուսաղէմ
ուխտի
դացած էր
1705
թոլին
,
էջմիածին
դառնալու
Համար,
եկաւ
Հռոմ–
կլո՚յ եւ Զէյթ"
)
ուր մնացին
Հ
ո
Ր
ս
ամիս ժամանակի
շփոթութեան
եւ ճանասլարՀի
անաոլտՀովութեան
սլա աճա
ո աւ : Այս Ղ^*
ս
1
Ք1Լ Հե­
տեւեալ
կերպով կր նկարադրէ
Մովսէս Վարգապեա»
«
Անգ
Լի ՀՀէ#–
թուն)
ղու խաս մեր կատարեցաք,
թէ՛ ի Ա» Փրկիչն, թէ՛ ի Ա»
Ասա–
ուա ծա ծ նայ
վանքն եւ թէ՛
Ահանիա Աււաք17լոյս
սոլրր
ո՛քն, որ ի
Հէէյթունայ
Վանքն կայ, եւ ուսուցիչին
մերոյ
գերեզմանն
(
Ատեփա–
նոս
\)
պի ս կո սլո ս ի) • եւ անդէն
զա եղի կալաք,
աւուրս
Հարիւր եւ
քսան,
յաՀԷ
Թորգոմանց
,
որ իբրեւ
զառիւծ
Հրքէի
ս
լ
\
Ոէ
՜
Րւ\
զմեօք,
բայց
յեաոյ
փախսաեայ
ճանապարՀալ
Հասանք ի Հաճն ո յ Վանքն ,
աո
Ովուննէս
Կաթողիկոս»
։
Ասիկա որոշապէս
ցոյց կոլ ւոայ թէ* այս խժգժութեանց
շոր–
քանին
ամ բողք
^իլիկիո
յ մէք միայն մէկ քաղաք
կանգուն եւ
ամուր
մնացած է եւ բազմացած»
ույն է Հաճընը
,
զոր .կր
կառավարէին
աակաւին
քՒուր—Աարգիսեան
իշխանները,
բացարձակ
մինչեւ
1675
թուականները
եւ կիսանկախ
մինչեւ
1842
թուականը;
ք*սկ ինքը՝ կարապետ
կաթողիկոս
,
որ ոաաՀ Անկորայի
առաք–
նորգ էր
(1604-1726)
ու վերի,
կքմիածնի
կաթողիկոս
(1726-1730)
Տ
Զէյթունի
ակարացման
մասին
այսպէս կը զրէ Ս • **Ր
ոռ
յիշատակա­
րանի
մէք»
«
Լեալ
նախագոյն
Սոխ
եւ
ւիաոթ–1աք ,
արգ վասն
մեղաց
մերոյ
նուասաացեալ
եւ աղքատ » բայց
ունի աակաւին
ղօթանեսին
եկեղեցիս
ո
Ր
ո
9
մեծագոյնն
է Ա»
Աստուածածինն»։
*
կարապետ կաթողիկոս որքան որ ալ կ ՚ ո դ բ այ Զ է յ թ
ո լ
ն ի տկարութիւնը,
իր գրածէն կ ՚ ե ր ե ւ այ թ է
4
դես.Զ է յ թ
ո ,
–
ս
ի գաւաոը պյդ ժամանակ, երկու անգամ
աւելի հայո ւթիւն ունէր քան այժմ, այսինքն ունէր մօտ 100 հագար բնա կիչ։ Ո–
րովհետեւ ա յժմ ամբողջ Զէ յ թունի, Անտրունի եւ կոկիսոնի
գաւաոնհրուն մէջ
հազիւ թ է 40 հկհզեցինեբ կան, Լուսաւորչական, կաթոլիկ եւ Բողոքական։ Ամէն
մի գիւղ ունեցած է միշտ մի ե կ եղեցի։ Եկեղեցիի թիւը կ ՚որոշէ ուրեմն մե ծ գիւ­
ղերու թ ի ւ ը ։ Այ» հաշուով երբ 70 եկեղեցիներէն դուրս հանենք
Զ է յթ ո ւ նի եւ
Ֆոնուսի վանքերուն ու եկեղեցիներուն թի լը որ13 էր. կը մնայ 57 եկեղեցի,
այսինքն 57 մե ծ գիւղեր, որոնց մէկ մասը այսօր աւերուած է եւ մէկ մասն ա լ ՝
բոլորովին անյայտ ։
54*
Fonds A.R.A.M