մէջ
հռչակ
ունին եւ հզօրագոյնն
են ։ Առանց
չա ւի ա զ սւնց ո ւթ ե ան
չորս
ձիու
բեռներ
կրնային
աանի
լ անոնցմէ
իւրաքանչիւրը։
Ահու
այս
ուղտերն
եզան
իրենց
յառաջխաղացութեան
ամենամեծ
ղօրա–
վիգները։
Անոնց
շնորհիւ
իրենց
բանակները
միշա պա բեն ալսբո
լած
մնացին, երբ հայկական
ու բիկզանգականները
չորս անգամ
աւելէ
ձիեր
ունենալու
էին եւ բանակին
կէս մ ասը ան ոնց մ ո լէ զբաղելու
Հ ը :
Աուլթան
Աուրատ
/» •
իր
20
հազար
ուղտերուն
շնորհիւ
էր որ ա ա–
բաւ իր մեծ յաղթանակը
Աերպերուն
զ՛բայ՝
Գոսով այի գաշաին
մէջ՛.
ԱՀսոնցմէ
հազիւ թէ
40
հատ ողջ մնացած
էին» երախտագէտ
Ա ուլ–
թանը
Հրամայեց
որ Հանգստեան
կոչուին
անոնք եւ արածին
ուր որ
ուզեն,
նոյնիսկ
եթէ ուզեն
կրնան
ուտել նպարավաճառներու
խանու­
թէն։
թ՛րքական
արշաւանքը
գէպի
Ալրոպայի
խորերը
կասեցաւ
մի­
այն այն ատեն, երր Գերմանիս
յ կայսրը
յաջողեց
աւ խճուղիներ
շի­
նել եւ մթերքը
փոխագրել
կառքերով,
գերակշռելով
ուղտերու
բեռ­
ները
ւ
քիուբինեանց
օրերուն
Հայոց
զիրքեր
ը լեռնային
էին
Հայաս­
տանի պէս»
բայց փոխուեցաւ
իրենց
սուրերու
եւ աղեղներու
որակը։
Ա եր ռազմագէտ
իշխաններն
ու թագաւորները
շուտ
ն չմարեցին
ի–
րենց
զէնքերուն
անհաւասարութիւնը
ել
կ՛ի՛լի՚կի՛ո յ
մերձաւորու­
թեամբ
Աուրիայէն
ձեռք
բերին
արաբական
պողպատներ
ել
էնէզէ
լարեր , զորս կը գնէին
Հալէպի մէջ, փոխանակելով
չամիչի,
քաղց–
բեղէն
ի ել բրդեղէն
Հի լսուածներու
Հետ ։ Ալ
օդա ո ւե ցան
իրենց
թիւրքմէն
դրացիներու
ել Հպատակներու
ուղտերէն
փոխադրու­
թեան
Համար եւ Հայերն ալ սորվեցան
սնուցանել
ուղտեր
։
Զինա­
կան
Հաւասարութեամբ
փայլուն
յաղթանակներ
տարին
։
Գրաւեցին
երկիր մը, որ իրենցը
չէր՛
վանեցին
յոյսերը,
թուրքերը
եւ արաբ­
ները, երբ իրենց
թի՚-ր մէկ կամ երկու
միլիոնը
անցնելու
չէր՛՛ Եւ
եթէ
300
տարի վերջ ընկճուեցան
,
անիկա առաջ եկաւ
թշնամինե
բու
անհամեմատ
թուական
առաւելութենէն
։
Եթէ թագաւս
բութիւն ը շա­
րունակած
րլլար
մինչեւ
1440
թուականները
շատ
Հեշտութեամբ
ձեռք պիտի
բերէին
Հրացաններ
եւ այսօր
ամենայն
Հաւանականու­
թեամբ
Հայը մեծ ազգ մը եւ– կայսրութիւն
մը եղած պիտի ր//ար
։
Զինական
Հաւասարութեան
պատճառաւ,
Զարմանուհի
Տիկին,
Տօրոսի
վրայ էն վանեց
թիւրքմէնները,
քանի որ ունէր
անոնց
վրայ
նաեւ թուական
առաւելութիւնը
:
Աակայն,
գմբա խտարար
Հայերն
այլեւս
կտրուած
էին Եւրո–
պայէ եւ չէին կրնար
օրինաւոր
յարաբերութիւն
ունենալ։
Եվրոպայի
Փէք մեծ յեղափոխութիւն
մը. տեղի
ունեցաւ
\*
>րդ գարու
կէս էն վա–
42
Ա. : .
Fonds A.R.A.M