քաք) գյուղը,
այժմյան
Ջերմուկ (Եստիսու)
բուժավայրի մոտ, հողերը
ոռոգելու
••
ամար, իսկ մի փոքր ավելի հարավ, Որոտանի (Քոչբեկի)
լեռնանցքով,
խճու­
ղին շատ թեթև գալարումներով
ելնում՝
իջնում է մի կողմից
մյուսր։ Այդ է
պատճառը, որ Հայոցձորի
(
Ղաբալադյաղի)
հնում՝ Վայոց ձորի գոգհովիտը իր
պատմական
անցյալով շարունակ կապված է եղել Զանգեզուրի
Սիսիանի
(
հին
Ծղուկի) գավառի հետ։ Քաչալղաղի հարևան Անանուն
(663
եա5ա Տ եա)
դագա֊
թից դեպի հարավ, որտեղից սկսվում է այժմ Հայաստանի և Նախիջևանի
միջ­
հանրապետական
սահմանագիծր,
ձգվում է շղթայի ամենաբարձր
հատվածր։
Այստեղ են գլխավորապես շարված նրա ամենավեր
ելնող գագաթները։
Այս­
տեղ երկու կողմերից հարևան տարածոլթյուններր
ընղհանրապես
ավելի և
ավելի արագ ցածրանում
են, սեռր ավելի սուր և շեշտակի է որոշվում, լան–
ջերր դառնում են խիստ զառիթափ։
Այստեղ Սարվարղ (Սալվարդ՝ Աղոթարան
)
գագաթի
հ արա վով Բիչանաղի (Բիչենաղի)
թամքոցով
խճուղին
բազմաթիվգրժ–
վարին կեռմաններով
տանում է Նախիջևանից
հին ճահուկ գավառի
Շահապոնս
գավառակից՝
Սիսիան։ Այս լեռնանցքով շատ հին ժամանակներից
Նախիջևանի
աղը վւոխաղրվել է Զանգեզուր և ավելի հեռու՝ ՚Հարաբաղ և
Մերձկասպյան
տափաստաններր։
Այս լեռնանցքով
տեղի էին ունենում Նախիջևանի
խաներ՛ը
հրոսակների
ներխուժումներր
Ղարաբաղի
խանության
գյուղերն ու Զանգեզու­
րի մելիքական
կալվածքները։
Սարվարգից (Սալվարդից)
դեպի հարավ
սեռը
ավելի և ավելի բարձրանում է և փոխվում է սուր և ցից ժայռերի,
լանջերը
ավելի դժվար ելանելի են դառնում, մանավանդ
արևմուտքից։
Այդտեղ են
բարձրա գույն
գագաթներր՝
Ղազանդաղր
—
3 858
մ,
Կապուտջուղը
(
Կապուտջիղր)֊–3
920
մ,
Յաղլուն
—
3 843
մ
և
Կապ սարը (Ղափլանդաղը) կամ Այիչինգիլը
—
3 305
մ ;
Կապուտջուղր (Կապուտջիղը)
Արազածից հետո (4 096 մ) Սովետական
Հայաստանի
երկրորդ հավերժական
ձյունով ծածկված
լեռն է
համարվում։
Լեռնաշղթայի
դեպի հյուսիս-արևելք
նայող գոգավորությունների
մեջ
ձյունը
մնում է երկար ամիսներ, հաճախ
մինչև նոր ձյան
իջնելը։ Բիչանաղից՝ Սի­
սիանի լեռնանցքից
(
Բիչենաղից)
հարավ
թամքոցներր
մատչելի են
միայն
ամառային
ամիսներին
քօշվօրնէրի
տեղափոխության
համար։ Քիչ շատ հար­
մար է Քաջաբանի (Կապուտջիղի)
լեռնանցքը,
որը Կապուտջոլղի լեռնագագա­
թի դռնակի մոտով միացնում է Նախիջևանի ԱՍՍՀ-ի Ագուլիսի և Օրդոլբադի
հովիտներր
Ողջի (Օխչի) գետի հովտի հետ, սակայն այդտեղով
անցնող կա­
ծանի դժվարությունները
հաղթում են միայն թեթև բարձած գրաստների քա֊
րավաններր, այն էլ տարվա
հինդ տաք ամիսներին։ Կապ սարից
(
Ղափլան–
դաղից) դեպի հարավ լեռնաշղթան հատկապես կոչվում է Ալանգյազ
(
Զանգե­
զուր), բաժանեքով Օրգուբագի
շրջանը Մեղրու շրջանից։ Սեռր հետզհետե իջ­
նում է և լայնանում, իշխում են կմախք ապառաժներ և հողմահարված
քարա­
յին
մանրուքներ։
Մոտենալով Արաքսին, լեռնաշղթան
հանկարծ հատվում է գրեթե ուղղա­
ձիգ փուլքով Սևքարի (Ղարադաղի)
լեռնաշղթայի
արևմտյան
ծայրի դիմաց,
տեղ-տեղ այնպես րնդհուպ կախվելով դետի ջրերի գլխին, որ կիրճով սու տա
երթևեկության
համար չի մնում տարածություն և այստեղ
մինչև
Ալյաթ֊Ջոլլ–
16
Fonds A.R.A.M