55
Հայաստանէն
, --
ուր ա՛յնքան
զարգացած
էր
այս արհեստը
-
փոխագրած՜ էին կուտինա
,
#»
լ^ւ
ինչպէս
բոլոր Անատոլոլի
թրքական
քաղաքներս
ւ֊ մէք
Հայերու
մենաշնորհը
եղած ֆին արհեստները
եւ
առեւտուրը։
Նաեւ նկատելի
է որ Աահակ
գրիչի վարժապետն
էր
կաֆա յեց ի Գրիգոր Վրգպ ՚ , ի
ս
չ "Ր 9 "49 կսւտայ
թէ
կուտինայի
Հայոց մէք մտաւորական
շարժման
ծ՛լարձակում
կը կատարուէր
կ.
Պոլս ո յ գիծ ոփ եւ կաֆայէն
հասած
անձեր ո
լ
մի քո ցաւ , վասնզի
ինչ–,
պէս տեսնուեցաւ,
տեղւոյն
վրայ ասկէ առաք
1486
եւ
1490
թուա­
կանով գրուած՛
երկոլ գանձատետրերսւն
գրիչը Կաֆայեցի
մըն էր
եւ այս գեղեցիկ
Աւետարանին,
-
որուն սկզբնատառերն
ոսկիով
շինուած՜ եւ լուսանցքի
ծ՛աղիկները
ոսկեխառն
նկաբուած
են
-
ԳԸ~~
րիչը Կաֆայեցի
վարդապետի
մը աշակերտն
էր։
Մկրոէիչ Աբքեպ • Աղաւնունի
(
տես
Րիւգանդիււն
թ»
350)
ու­
ռան ց յիշատակարանին
ամ բոզք ական պատճէնը
տալու
կ՚ըսէ , թէ
օրուան առաքն որդն էր կարապետ
էյ պս • , որով կարծես կ ՛ո լզէ
տալ
կուտինայի
Հայոց
առաքնորդոլթեա
ս
պատկառելի
հնութիւն
մը,
սակայն
ես այս կարծիքէն
չեմ :
ինչպէս
որ
1445/՛
յիշոլած
Եպիսկոպոս
ը կ . Պոլս ոյ $ ո վա­
կի մ Եպս • էր ,
1495/՛»՛
ալ յիշոլած
Եպիսկոպոսը՝
կ • Պոլս ոյ կարա­
պետ կաֆայեցի
Պատրիարքն
էր , որ
1489
^1» 1509
պաշտօնավարած՛
է :
կուտինա հակառակ
ՀԻԳ *–Ժ*Ե • դարերու
ընթացքին
հետզհետէ
իր ստուարացող
Հայ գաղթականութեան՝
մինչեւ
•
դա՛ր
ուղղա­
կի կապուած՛ էր Կ» Պոլսոյ Պատրիարքներուն
եւ անոնց ան միք ական
հովուութեան
տակ
կը գանուէր
,
ինչպէս
Օսմ • կայսրութեան
ա–
րեւմտեան
րոլոր հայաբնակ
վայրերը։
(
Տես՝ Արշակ Ալպօյաճեան
,
Կ • Պոլսոյ Պաարիարքութ-իւն ու Պրուսայի, էտիրնէի եւ Ո»ոտոսթոյի
աոաջնորդութիւնները, Ամէնուն Տ արեցոյց, 1909
էք
209-214,
հատ–
ւած
«
Ռումէլիի Հայերը»
ձեռադիրէն) :
Ասոր անժխտելի փաստը կսւտայ մասնաւորապէս
Գա բան աղ­
ցի (տես էք
181—182) ,
որ
1610—1613
պատրիարքական
աթոռին
Հուրք,
մասնաւո րապէս
Գրիդ որ կես արացիի գէմ կատարուած
ձեռնարկ­
ները եւ պատրիարքութիւնը
մասերոլ
բաժնելու
մ անրամ ա սն ու­
թի լեները տուած ատեն կը նկարագրէ
,
թէ ինչպէս
1613
Մ
ա
յիս
2
օին
«
չաւուշ» / /^
կ. Պոլս էն հեռացուցին
կեսարացին
,
անոր
բարեկամ
Կիէիկի"յ
Կաթողիկոսը
Տովհաննէս
Այնթապցին
եւ էրղբՈւմցի
Ա ի–
նաս եւ §°ացախ Աինաս կարգապետները,
եւ յետոյ
հաւաքուեցան
«
ամենեքեան Վարդապետքն եւ ամենայն քահանայքն եւ խալիֆայն»
իր մօտ
«
նոր թատպիր առնելու»
Համար
եւ
«
ասացին Զաք արին
(
Վանեցի)՝
թէ
այս անդամ դու մի լինիր <Ա
ոլ
խ > թ՜ող Ցովհաննէս
(
Խուլ)
լինի, նորա յանգ է ՛ որ տեղացի է եւ հանդարտ մարդ
ք Ձ,ա–
քարէն այլ իւր յօժար կամօքն զայիլ ե ղ ե ւ ։ Եւ գրհցին գպարաթ-ն ի
Fonds A.R.A.M