48
են էբրեւ
«
ձեռագործը Դավրէժցի վարպհտներու«(1) —
մեծ նը–
մանու թիէն
ունին գրեթէ
նոյն ժամանակները
կառ ուսուած
կուտի–
նայի
Կէօք շատրուանին
մէչ՝
կէրմիան
ՀԼաաէ էագուպ
Զէլէպիի
դամբանը
զարդարող
յախճապակիներուն
Հեա (ահս,
նոյն
էք
218) »
ինչ որ փասս, մըն է թէ Եէչիլ
ճամիի եւ կուաինայի
գործարաննե­
րու
աոաջին
յախճապակեգործներր
եղած ենմիեւնոյն
մարզիկը
(
նոյն,
էշ
219) :
Հաւանական է ենթադրել, թէ այգ ՛հազարէ մ գի
արհեստաւոր­
ները
Հ ա ս ա ա ա ո լած
էին այգ շրջանակին
մէք՝ Պրոլսա
,
Նիկի
ա
\2/
գ
ԲէօթաՀիա
,
Գոնիա , Թոդաա եւ այլն՝
նոյն իսկ Եէչիլ
ճամիի շի­
նութենէն
առաք կամ շաա շաա անկէ անձ՝՝իքապկս
ետք(ֆ) , եւ մաս–
նաւորապէս
անոնք կոլտինայի
մէշ կրցած էին Հասցնել
իրենց
գործը
անօրինակ
բարգաւաճման
մը, մինչ
«
Փոքր Ասիոյ զանագան կեդ­
րոններու խեցանոցները երկար կեանք մը չեն ունեցած եւ իրենց
արտադրութիւններն ալ աննշան ՈՆ անզարդ մնացած ես վերջի վերջոյ
անհետ կորած են։ Հետաիայզ մը ինչպէս ներկային՝ անցեալին
համար ալ յանսփյ զուր կը նգնի անոնցմէ ապացոյցներ, յիշատակ–
ներ, օրինակի համար՝ աւերակ կամ երկրին ընդերքին մէջ թաղ­
ուած յախճապակիի թրծոց, րրուտի դոՆբգ, տաշտ, երանգապնակ,
գաւազանիկ եւայլն րնձեոել ուզած ատեն։ Կուտինան այսպէս չէ,
սովորական բան մըն է անոր հայկական Վերի Թաղէն գրեթէ ո՚եւէ
տունի մր յատակը պեղելով հին հնոցի մը փլատակը գտնել»
(
Առ–
նակ,
նոյն
Է9
213-4)
կամ Հայ տուներու
փլցուած
ատեն
միշտ
չռան–
(1)
Մզկիթին
միհրապիՐւ
վրայ արձանագրուած է Հ,|յ1Ա«,|
Լ/
1
յլյ՝՝
(
զ
ո
ր ծ Դավրէժցի վարպետներու.)
։
Աոնակ
(
Ժողովուրդի
Զայնր
Ժամանակ, թ՛
618, 3914)
հոս մեծապէս իրաւունք ունի
այդ Դավրէժցի վարպետները Հայեր ենթադրելու։
(2)
Փոքր Ասիական յախճապակիներու համար ՝քէօթահիայի
չափ համբաւեալ մէկ կեդրոն մըն էր , որ ԺԸ - գարուն անշքացած էր.։
(3)
Ուշագրաւ փաստ մը եւս հերքող այն տեսութիւնը՝ թէ
այս արհեստաւորները կ– Պոլիս եւ շրջակայքը փոխադրուած են
Սուլթան Սէլիմ Ափ կալմէ 1514 Սեպտեմբերին, ինչպէս ԺԸ.դԱԱ
բու թուրք պատմիչներէն Գարա Չէլէպի Զատէ Ազիզ (Սուլթան Մէ–
հէմէտ Դփ ատեն Շէյխ իւլ իսլամ) կը հաւաստէ ժողովրդային ա–
ւանգութհան մը արձագանգ ըլլալով: Արմենակ Ս՚ագըզեան հերքած
է
(
Բազմավէպ
1935
էջ 147) այս տեսութիւնը տարբեր Փաստերով,
որոնց կարելի էր կցել նաեւ 1414ին կստուցուած Եէշիլ ճամիի յախ­
ճապակիներուն
«
Գավբէմցի
վարպետներու
ձեռագործը՝»
ըլլալու
այս անհերքելի փաստը:
Fonds A.R.A.M