րի եւ պարսիկների
մէ^ կնքուեց
Թո ւրք լքէԹչայի
նշանաւոր
գա–
շի
ս
քը,
որով Ռուսաստան
ր ձեռք էր րերում
Երեւանի
եւ Լյա էսի–
ֆիլանի
խանութ
ի լններր
:
Ս* ի քանի տարի առաֆ,
1813—
^5՛ ,
նոյն
Ռուսաստան
ր Պա ր սկա սա անին պարտագրել
էր
*
^|ււլ|ւսաա.ն.էւ
գա–
Հ
Ի
Ա
ՔՐ
1
"
Լ՛ք՛ ղօրոլթեամր
նա ^սեփականացնում՝^
էր Ղ^արաբաղի
եւ
Գանձակի
խանութիլններր։
Ադոիանապոլսի
գաշինքով
ռուսներր
օսմանցիներիս
րռնագրաւեցին
Արեւմտեան
Այսրկովկասի
մի քա­
նի
ծ
ո վ ամ ե րձ շր^աններր
եւ Հայկական
երկու
Հ ո գա մ ասեր՝
Ա—
խալցխա
ու Ախալքալտք։
1878
թ* Բեր լինի ՎեՀաժողովը
Ռու­
սաստանին
թողեց
կարսը, ԱրգաՀանն
ու Բտթումր։
Ռուսաստանի
ա յս գրաւումնե
ր ր վաղուց
մ շակուաօ՜
օ՜րագրի
եւ
քա ղա քա կան
նպատակների
Հետեւանքներ
էին : Այղ օ՛րագրի
իրականացման
վրայ աշվսատել
էր ռուս պետական
գորօ՚ի
շների մի քանի
սերունգ։
\
թա կապլում
էր Ռուսաստանի
ա րեւելեան
քա ղա քա կանո
ւթեան
Հետ , իրրել
նրա մէկ դրուագը
:
Այո րռնագրաւումների
Հետե­
ւանքով
էրգ որ
ստեղհ՜ուեց
Թուրք մ է ն չ ա յի
գաշրնքլյ
մէվ ղարձակէտ
էր Հայոց
նորագոյն
պատմութեան
մէֆ։
՛
Լերդանում
էր մեր պատմութեան
պարսկա­
կան շր^անր
,
ո
րի միայն
վերջին
մ ասր տեւեց
աւելի քան երեք
Հա­
րիւր տարի;
Այս պատմաշրջանը
մենք
կոշում
ենք
խանական.*
ի
նկատի
ունենալով
նրա ընկերային
ել քաղաքական
կառուցուահ՜–
քր , որ շատ
ընգՀանուր
գհ՜եր ունէր միջնադարեան
աւատականու­
թեան
Հետ
միայն
շեշտուահ՛
արեւելեան
բնոյթով՛.
Հայոց
Հասա­
րակութեան
մեհ՜ագոյն
մասը երեք գաբից
աւելի ապրեց
իւ ա Ն սւ—
կան միջավայրում
,
իր կագմից
շատ
բան կորցրեց,
ինշպէս
եւ իր
բաբո յական
նկարագրից
:
\
յ ո յն խանական
մի Հ^ա վ ա յրում
ել նրա
գէմ
սաղմնաւորուեց
ճ ա յո ց յ եզափո|սՈԼթփւնլ1*
"
կխլԲԷՀ
որսլէս
գի ւան ա գի տ ա կան
շարժում
,
ապա
որպէս քաղաքական
միտք
եւ
օ՛րագիր
եւ յետոյ
որպէս ագատագրական–յեղափոխական
ւսպրս—
տամբո
ւթ իւն : (&՝ուրքմ էնշա
յի գա շփ՛եք՛
1
վ
՚
Լեբ^ էր գտնում
նաեւ
Հայոց աղատագրական
աայքարի
մէկ նշանաւոր
գլուխը,
որ Հե­
տապնդում
էր պայհ՜առ նպատակ՝
Պ
ա
րսկաՀա
յաստանի
անկախու–
թ իւն ը Ռուսաստանի
օժանդակս
ւթե ամ բ եւ նրա
Հ ովանու
տակ
:
Բայց նա վերծանում
էր մեր Հայրենիքի
մէկ մասի՝
Պա
րսկաՀա–
յաստանի
կցում ով Ռուսաստանին
եւ Հա քոց քաղաքական
ձըգ–
աումների
խո րտակում
ով : ԱնՀ րաժեշտ
էր երկար
մամ տնակ
,
գագարի
եւ Հանգստի
մի տեւական
շրֆան , մինշեւ
որ
վերանորոգ–
ուա ծ՝ Հա յո ւթ իւն ը նոր ճիգեր
անէր
ինքնո րո շուե լու եւ ազատա­
գրուելու
:
Նախորդ
գարի երեսնական
թուականներին
,
երբ
Ռուսաստա­
նը Հաստատւում
էր մեր Հա յրենիքի
մի մ ասում
,
Ե բեւանի
,
Նա–
17
Fonds A.R.A.M