ցէս
)
փոփոխեցին
ել մնաց տակը անորոշ ու վերացական
"
էէնէ
չրսոզ
յայտա­
րարութիւն
մը։ բ. կկտի դէմ առարկեցինք
,
որ կը վախնանք
ռուսներէն ըս–
տաց ահ
զէնքերը մեր դէմ գորհահեն
թուրքերը,
ինչպէս ել թուրք
բազմոլ–
թիւններոլ
մեր Հողերուն
վրա դտնլիլը։
Վերք ի վերջոյ
համաձայնեցանք
մեր
զինւորական
մ արմիններու
քննութիւնն
ու վաւերացումն
ստանալէ
ետքը,
որ
1–
զօրք կրնան
անցնել
երկաթ ուղխով "բոշ ճոկլած
պայմաններու
տակ,
անզէն եւ փոքր—փոքր
քանակութեամբ
.
2–
իսկ գալով
զէնքին
ռուսները
ըն­
դունեցին,
որ ինչքան
զէնք որ անցնի մեր Հողերուն
վրա
յէն , անոր
լաւ
Հեմ
յիշեր
25
թէ՞
30
տոկոսը պէտք է մնա մեզի,
իբրեւ
ինքնապաշտպա–
նոլթեան
միքոց։ Այդ երկու
թիլերուն
վրա գիտեմ որ սակարկութիւն
եղաւ,
վերքը որըմնաց չդիտեմ,
կարծեմ ՏՕը: գ՛ կէտը , այսինքն մեր
3
դրացինե­
րուն Հետ վէճերը
կարգադրելու
Համար
ռուսներու
արբիտրաժը
ընդունե­
ցինք :
•
Փոխարէնը
անոնք
կ՝ընգո
լնէին մեր անկախութիւնը,
մեր ներքին
դո ր–
հերուն
չխառնուել,
արեւելեան
սահմանի մէք պէտք է մտնէր
Հէանգեզոլրը,
իսկ Ղ*ս բա բաղի
Համար
իրաւարարութիւն
,
ինչպէս ել \, ա խ ի 9ե լան ի Համար ,
իբրեւ
բալանս : իսկոյն պէտք է միքամտէին
թուրքերու
Հետ մեր
պատերազմը
կասեցնելու
եւ իբրեւ
առածին
պաՀանք պէտք է ստեղհէին
չէդ
ո
ք
գօտի
մը
մեր ու թուրքերուն
մէք Հին ռուսական
սահմանին վրա* ել այս բոլորը
իբրեւ
մեր ու թուրքերու
ընդհանուր
բարեկամ : Մեղի անմիքապէս
պէտք է
վճարէին
2 1/2
միլիոն
ոսկի,
թաղուի
նաւթային
ճամբան
պիտի
բացլէր
,
պէտք է տա­
յին երկրագործական
ղորհիքնեբ
,
պէտք է յանձնէին
Մ ոսկւա
յ ի մէք մեր Է9—
մ ի ահն ական եւ այլ է
ս
չքեբը,
դիւր ութ իւննե բ պիտի
տային
ռուսական
քանի
մը կենտբոննե
բու մէք Հաւաքւահ
Հայ գրենական
եւ գեղա րլեստա կան եր­
կերը Հայաստան
փոխադրելու։
ԱՀա
1
խոշոր
ղհերով եւ ինչ որ Հիմա
կրնամ
յբչեր
,
ինչ որ երկու
կողմ էն ստորագրած
ենք։
8՛
Լըգրանը
սաստիկ
կը շտապէր մեր բանակցոլթիլններու
միջոցին,
մենք քիչ մը ծանր կը շարժէինք,
ական քնիս կարս ի կողմը։
Ա տո րազրւե
լուն
պէս
Լըգրանը
գնաց
ինքը, մեր կողմէն ոչ մէկ առաքաբկ,
Համոզելու
Բագուի
ընկերները,
որ ընգոլնին
մեր եկած
Համաձայնութիւնը,
նոյնը
նաեւ
պիտի
աշխատէր
թուրքերուն
Հետ։
Բայց թէ մեր կառավարութիւնը
,
թէ մեր
զին–
լորականները
,
թէ անգլիական
ներկայացուցիչը
կը զարմանային
բոլշեւիկնե–
բու այգ տեսակ
պայմաններ
ստորագրած
ըլլալուն
.
կա՛մ թուրքերը
չէին
ճանչ
նար ինչպէս
Հարկ է, կամ մեզի
օրօրել
կոլզէին
,
կամ վստահ էին որ անգամ
մը Հայաստանի
մէք ոտքերնին
դնելէն
ետքը,
ամէն
ինչ կը
պայթեցնէին.
գուցէ եւ այս երեքը
միասին։
Եւ վերջապէս
եղածը
թուղթի
կտոր մըն էր ել
դատարկ
ստորագրութիւն
մը, ի՞նչ
կարեւորութիւն։
9–
Լըգրանի
գիրքը
երկդիմի
էր– մեզի,
այսինքն մեր
կառավարութեան
Հանդէպ
լիազօր բանագնաց
մըն էր, մօտալորապէս
ինչպէս
մենք
էինք
Մոս–
կըւա . բայց անտարակոյս
է, որ բոլչելիկեան
մարմիններոլ
Հանդէպ
անիկա
ունէր
մասնաւոր
իրաւունքներ
ու ՀրաՀանգներ
թէ՛ Հայաստանի
մէք եւ թէ՛
Հայաստանէն
դուրս
Հայաստանի
Հետ կապլած
գործերոլ
վերաբերմամբ,
613
Fonds A.R.A.M