ԿՆԻ
009
ԿՆՃ
հ ի ն ք ամա ր,
էնկիլրիի
թրքախօս
հայոց բար
բառով՝
ինք Տ ա մ ա ր
(
Բիւր.
1898, 789),
Ատն
լ ւ ն ք ա մ է ր
(
Արևելք
1888,
նոյ.
8—
9).
—
կրն–
քաւոր>Տ//ւ. կ նք ա վ ո ւ ր ,
Շմ.
կ ո ւ ն ք օ օ ր ,
Տիգ.
ինք
։
ա վ ոլր ,
Մկ.
ք՛աւոր,
Ալշ. Մշ. Ջղ. Սլմ,
քավոր,
Երև.
քավօր,
Վն.
ք՛ավոր,
Ոզմ.
.՛
ա­
վար,
Մրղ.
քավըԻր.
—
կ նք ա պ ա պ >Ջ^. Գ
ո
^–
ք ա բ օ բ ,
Հճ.
ղ ն ք ա բ օ բ , ը ն ք ա բ օ բ ,
Ակն.
հ ի ն ­
ք՛սւբլլւբ ,
Ատն.
ըն ք ա բ ա բ ,
էնկիւրիի
թրք. հյ.
ինքն ա բ ա ր ,
Ալշ. Մշ. Չրս.
ք ա բ ա բ ,
Սվեդ.
բ ա բ.—կ ն ք ա մ ա մ > լ / ՚ շ , ք ա մ ա մ ։ —
Ն ո ր
բա֊
ղեր են
կ ն ո լ ն ք ճ ա շ , կ ն ո ւ ն ք ա հ ա ց ,
կ նք ա կ ին ,
կ նն ք ՚ ա տ ա ն , կ նք ո ւ ա տ է ք , կ ք տ ո ւ կ ։
ՓՈհյ.— Հայ բոշ.
կավրսւվ
«
կնքահա
(
ր,
սանահայր»
(
դա.
քաւոր
ձևից),
գնչ.
1
օ1"\քճ,
1
ա՜Խօ, 1 < 1 \ ՚ 1 ՜ 0
«
կնքահայր»,
որից
գնչուերէնի
օրէնքով
իգական՝
1(11՝\0
«
կնքամայր»,
բո֊
լորն էլ մեր
քաւոր
բառից
են. (հ.
Ր Յ Տ թՁ Ս
սրանց
համար
գրում
է. «Որչավւ
ինձ ծա֊
նօթ է՝ չկայ
նման մի բառ՝ որ
կարենայ
սրան ծագում
տուած
հինել»՛ Ի Դ
ո1
Ր
ոլ
Ր
եմն
համեմատում
է սանս.
1\
Ա1՜\քՅւ
«
արարեալ»
բառի հետ, որ այստեղ
գործ
չանի)։
—
Քաւոր
ձևից են վւոխառեալ
նաև քրդ.
քիրվա, քիվ–
ՐԱ1, քրիվա
«
թլփատութեան
ծէսի
ժամանակ
կնքահայր
եղող
անձր». այս բառով են կո֊
չում
հայերը
բրդերին՝
բարեկամական
լեզ–
ւով. այս տիտղոսր
ծագում է նրանից, որ
շատ
քրդեբ
«
Հայոց
կնքահայր
կր
լինին
խաչ
բռնելով կամ այլոց
բռնել տալով, այ֊
սուհևտև
ա
յ ղ քուրդն
փեսայի
տան
քրիվան
է և անոր պաշտպանն
նեղ
վայրկեաններու
մէջ»։ (Այս քրդ՛ Բ
առ
Ը չէ նշանակած
յԱՏէէ.
ունին
միայն
ճ անիկեան,
Հնութ.
Ակնայ,
էջ
71
և Միրախորեան,
Նկարագրական
ու֊
զնորութիւն
1885
Պօլիս, հտ. Գ.էջ
219)։
Իբր թրք. բառ
յիշում է նաև
5
^,0,31՝Օ8՚հ
2,
135
Օյ^ք
ձևով և ասում է
թէ
գոր֊
ծածական
է Անդրկովկասում
ու մի քանի
գալառներում,
ինչ. Վարաբաղ,
Շամախի,
Նուխի, իսկ Ատրպ ա տ ական ում չի
գործած֊
ւում. նշանակում
է «կնքահայր»,
ինչպէս
երևում է թարք
մոլլաների
դրած
չափաբե֊
րական
մ ատեաններից
և է այն անձը՝ որ
թլփատութեան
ժամանակ
գրկում է
մանու֊
կին. այդ
առթիլ
մանկիկին
նուիրում է ամ֊
Արմատական բ ա ո ա ր ա
& ֊ 3 9
բողջ մի հագուստ
և իրաւունք
ունի
մինչև
մանկիկի
ծնողների
հարեմ ր
մտնելու։
—
Թուրքերէնի
վրայով
անցնելով
հյ.
կ ճ ի ք
բառր
տուել է նաև հունդ.
1
<ՃՈ)՚՚\՛
«
դիրք»,
մորդվին.
1
աՈ՚0\՜
«
թուղթ»,
հսլ.
ե ն Ո ՚ 1 § 3 ,
ա՛".
յ ա ^ Ր Յ ,
ուկր.
1
ա^113,
բուլգար.
1(
Ո1§3,
սերբ.
՚
ւ ա յ ք ^ Յ ,
չեխ.
ե ա հ Յ ,
լեհ. Կ.տ\գ%ձ
«
դիրք,
թուղթ,
սաղմոս,
խաղաթուղթ
ևն»,
այս կարծիքր
առաջարկել
է նախ
լ\\\^ճօ\ճ.
քտո-ստւ–.
ք՝ՕՐՏԸհսՈ§.
2, 77
և
1, 113՝
մեկնելով
ասուրական
1
աՈԱ1<1ա
ձևից, որ
հաստատում
են թուրքերէնի
միջոցով)
Բշ–
Ժ6ՐՏ6Ո ՒՀ2
39, 464
և
40, 189,
ՒձսոՀձօտԼ
1
< 61Տ11 Տ26Մ116
2, 312,
որ և
ընդունում է
861–
Ո6ե&ք 664՝
իբրև
ամենից
աւելի
հալա֊
նականր՝
սլ.
1(
ԱՈ 1 § 3
«
գիրք»
բառի
համար
տրուած
բացատրութեանց
մէջ։
ԿՆՁԱՁԱՅՆ
տե՜ս
Կաղկանձել։
ԿՆՁՆԻ
«
մի տեսակ
յաղթանդամ
ծառ է.
լտ.
ս1աԱՏ
1՝
ՅՈ1բ6ՏէոՏ
Լ» (րոտ
Տիրա–
ցոլեան,
Շօոէոեսէօ
§81)
Վեցօր.
93. -
ՀԲուս.
դնում է նաև
կ ն ձ ե ն ի
ձևր։
Հիւնք.
կ ի ն ն
բառից։
ՀԲուս. §
1438
յիշում է իռլ.
01
Ո363Ո, 1ԱՈՏ63Ո
«
կնձնի»։
Հյ. բառի
նշանակութիւնր
ճշտելու հա­
մար հմմտ. Ղ՛ եպս. Դուրեան ՀԱ
1914,
336,
ԿՆՃԱԿ
«
լուծի
երկու
ծայրերը»
Շնորհ,
առկ.
62 (
«
Լծած
վեց եզն յերկոլ
կնճակ»).
«
ծառոյն
հաստ
ճիւղն որ ի բունէն
ելանէ»
Վստկ.
174
(
Զրնկուզի
կամ զկաղնի
թորխն
կամ
զչոր կնճակն
ջրեա, նա մենակ
սունկ
հանէ),
ուրիշ օրինակ
չկայ։
(
Չունի
ՆՀԲ)։
ԳԻՌ^֊֊ՆԲ,
կնսակ,
Ալշ. Կր. Մշ.
կ նջ ա գ
((
լուծի
երկու
ծայրերը»*
իսկ Վն*
կ ն ս ա կ
են
կոչւում աշխ ա տ ող
լծակից
եզներր կամ
լծան
երկու
տաւարներր։
ԿՆՃԱՓՈՂ
«
գինի
բաժանելու
ամանի
ծուռ
քիթը»
Բրս.
արբեց։
= Բարդուած
է
կ ի ՞ ն ճ
թէ
կ ն ճ ի թ –|– վ ա ղ
բառերից։
ԿՆՃԻԹ, ի- ա
հլ, «խոզի՝
վարազի
քիթ»
Ագաթ. Խոր. աշխ, «փղի
պատիճ»
Նիւս,
կազմ,
որից
կ ն ճ թ ե ղ
«
քիթր
մեծ»
Եղիշ. ծն.
առ
վրդ.
կ ն ճ թ ա կ ե ր պ
Ագաթ.
կ ն ճ թ ա ց ե ա լ
Ագաթ,
շ ն կ ն ճ ի թ
Ոսկ. մ.
ա. 4.
շ ա ն ա կ ն ճ ի թ
Fonds A.R.A.M