Հ(». ԱՃԱՌՅԱՆԻ «ՀԱՅԵՐԵՆ ԱՐՄԱՏԱԿԱՆ Ր-ԱՌԱՐԱՆԸ»
Հրաչյա Անաոյանը սովետական հայա գ իտ ության ավադ սերնդի խոշորա–
դույն ներկայացուցիչներից մեկն է. դիտելիքների հսկայական պաշարով, բ ազ­
մակողմանիությամբ ու խորո ւթյամբ և դիտական արւոակարդ բեղմնավորու­
թյ ա մբ նա 20-րդ դարի հայագիտութեան բացառիկ դեմքերից մեկն էր, Ո Ր հրս–
կայական ավանդ է թողել հայա գ իտ ության գանձարանում։ Նրա « Հ ա յ բարբա­
ռագիտություն», « Հ ա յ ո ց լեգվի պատմություն», « Հ ա յ ո ց գրերը», հա յո ց լեգվի
«/
Լիակատար քերականություն», « Հ ա յ ո ց անձնանունների բա ասրան» և ուրիշ
շատ աշխատություններից յուրաքանչյուրը ներկայացնում է հայագիտության
մեկ բնա գ ա վ աոի ամփոփիչ ուսումնասիրությունն ու հանրագումարը։ Սակայն
այդ բոլորի մեջ առանձնահատուկ տեղ է գրավում «Հ ա յ ե ր ե ն արմա տ ական բա­
ռարանը», իր բնո ւյթո վ այդ բառարանը պատկանում է ստուգաբանական բա­
ռարանների տիպին և, իբրև, այդպիսին, հնդեվրոպական աոանձին լեզուների
ստուգաբանական բառարանների թվում լավագույններից մեկն է ։ ք ա յ ց Հր. Ա–
հաոյանի այս բառարանը իր կառուցվ ածքով ու ընդգրկած նյութով դուռս է գա­
լիս ստուգաբանական բառարանների սովորական շրջանակներից և ստանում
ընղհանուր բառագիտական-ստոլգաբանական բառարանի բ ն ո ւ յթ ։ Ինչպես հ ե ղի ­
նակն իր առածաբանում հանգամանորեն բացա տրում է, բառարանի յուրաքան­
չյուր բառահոդվածը բաղկ ացա ծ է հինգ բ աժնից , որոնցից առաջինն է բառա­
գիտությունը։ Այս բաժինը ներկայացնում է հայերեն արմա տ ական բառերը՝
քերականական, իմաստ աբանական ու կիրառական լիակատար քննությամբ,
հայ հին մատենագրության մեջ իրենց գործածությունների վկայություններով
հանդերձ։ Հեղինակն իր առջև, նպատակ է դրել այս բ աժնո ւմ ի մի բերել այս
կամ այն բառի քերականական ձևերի (հոլովում, խոնարհում և ն ) , բառակազ­
մական հիմքերի, իմաստների, գործածությունների հշգրտումն ու լիակատար
նկարագրությունը, և օգտագործելով հայագիտական ուսումնասիրությունների
բոլոր արդյունքները, ինչպես և իր սեփական հետազոտությունների մրա հ ե ն ­
վելով, կարողացել է տալ յուրաքանչյուր արմատի սպառիչ բառա գիտ ական
նկարագրությունը։ Ինքնին հասկանալի է, Ո Ր այս բ ա ժնի համար հեղինակին ան­
հրաժեշտ է եղել ամեն մի բառի կ ա պ ա կցությամբ դիմել հ ա յ հին մատենագ՛րու­
թյան տվյալներին, տպագիր ու ձեոագիր հուշարձանների, ներառյալ նաև հա­
յերեն արձանագրությունների, ողջ նյութի քննական օգտագործմանը, լեզվա­
բանական ու բանասիրական-ձեռագրագիտական հմուտ
վերլուծությունների
միջոցով հշգրտել յուրաքանչյուր տառի իմաստային, կիրառական, ձևական–
ձևաբանական առանձնահատկությունները և դրանով իսկ գիտականորեն ճիշտ
բօութագրել յուրաքանչյուր թաո։ Այս բ աժնի համար նա լիովին ընդգրկել
Fonds A.R.A.M