Ա Ն Ա Հ Ի Տ
81
թ՛երեւս
ընթե րցողբ
զարմանայ
երբ իմա­
նայ թէ
մ եհ՝ պատերազմէն
սւասՀ
Ամերիկա
պարտական
էր կւրոպայի
:
իրաւ է թէ
1913//5
>
երբեմն
Ամերիկա
փոքր
60
Ո611Լ6
ի վրայ փոխա–
տւութիւններ
բրաօ՜ է զանազանաց
,
բայց եր–
կրէն
դուրս
ե լահ՜ այգ դրամբ
քանի մբ մեհ՜ա–
Հ սւ լւ ււ ւ ւէա
Ամ ե ր ի կա ց ինե ր ո լ
դրամարկղի
բուն
մէ^ փոչոտահ՝
միլիոններն
էին– Ամերիկայի
մի–
^ին ե դորհ-աւոր գասակա րգե րբ գրեթէ
սան­
թիմով
մ՝իսկ
չէի՛ս մասնակցած– այգ փոիւատբ–
լութեանց
:
Այսպէս
Նիւ Եորքի,
Պոսթբնի եւ
(
հիլաաէլֆիայի
քանի մբ ֆինանսական
մեհ–
Հաստաաո
լթ իւննե ր որոնց
գլոլիյբ կբ
գտնուէր
յ. Բ. աՕՐ§ա1 ՕՕ , 1914
է՛ս ս՚՚ւաշ փռի սալ ահ
են -
Քանատայի
սալար 759,000,000
Եւրոպայի
, ,
350 ,000,000
Հարաւային Ամերիկայի
, , 1,300 ,000 ,000
Զանսպանաց
,,
225,000,000
Գէտ ի
1916
Ամերիկա
յէ փոխ
առնուած֊
գրամնեբբ
գրեթէ
ամ բողէ– ո վին
Հատուցոլահ
էին,
այնպէս որ սոյն
թուականին
Նիւ
Ե ՚ ՚ բ ք ի
պ11
ր
1111111
0
Օէ)6Ա–
կ՝բնէր
միայն
6
օտար
արժ է–
թոլղթեր
փոխանակ
23
է ՚՛ Պաշտօնական
աե–
ղեկո
ւթի
ւնն ե ր կր Հ ա ս ա ա ա են թէ ա յ"օր
Ամե–
րիկա փոխ
ււա ւ ա <) Է
120
օաար
կառավարու­
թիւներու
ե ընկեր ո ւթիւննե
րո լ
:
Ամերիկա
յի
էք լ լւււ սլա յի Հանգէպ
ունեցած
ֆինանսական
կ*"՛
ալ ա էք հ ան շրշում ր
հ եա ե ւանքն է անշոլշա
մ եհ՝
սլատերաղմին
:
Համաշխարհային
պատե
րաղմր
Ամերիկայի
Հայթայթեց
լ՛ ա ւլ կա պո ւտծ
առիթը
էյ ւրոսլա
յէն ետ
գնելու իր ա րժ՜ե թո լղթե րր ո–
րոնք կեգրոնացած
էիս Լոնաոն ե կր ներկա
յա՛
օն էին
285,000,000
անգլիականի
ոչ
արհամար­
հելի
գումարը : Ա յս թուանշանին
վրա
յ
աւել՛
ռ
Ր"ելոէԼ
Փարիւլի
Լլ Լ ւ լւ ո սլա (լան ուրիշ
մալրա–
քաղաքներս
լ ձեռքը գանուած
ա րժ՜եթո ւղթեր
ը ,
Ամերիկա
յի
մի^աղգա
յին պարտքր կր լ՛ա ր ձ ր ա -
նար
400,000,000
անգլիականի։
Մեծ
պատերազմին
շնորՀիւ
Ամերիկա
Ե՚ -
ր ո սլայի
ելմտական
Լ
ոլ
ծը
թոթուելէ
վ^ր^ր*.
անցաւ
յա ր ձա կո գա կան ի ե պա ր ա ա տ է րի ։Լի ճա­
կէն
դուրս
գալով
սլա րաապահան^ի
առաւելու­
թիւնը ապահովես : Ահա թէ ինչպէս :
1918
ին Ամերիկայի
գրամաաէրերր
սկսան
խ
ո
շոր
քանակութեամր
անգլիական
ե
ֆրան­
սական
պանքնօթ
գնել
հրապարակ
հանման
գնով
(
ք>էհւ
ճ ՚ Շ Ո յ Ա Տ Տ ա ո )
եւ ղանոնք
Նախել
մեծ
Հւիռիմ ՝$>
ո
վ
ա
յ
ս
ագգերուն
ո րոնց գրամնե
-
րր սկսած
էին թաւագլոր
երթալ։
Պ"՚նքնօթնե՛
րոլ ա յս առեւտուրէն
դո յառած
Հսկա
յ
Լ
ա
Հ^րր
սրեց էն
Ամերիկա
յի
շահադէտներու
(
Տ՚թՑՕԱ–
1
Ձ
,
է6ա՛)
ախորժակը
,
որոնք րնականարար
մըղ՛
ուեցան
դէպ ի օաար ա րժեթո
ւղթե ր ը Հ Հետե–
ւանքր այն եղաւ որ միշ^ագգային
հրապարակ–
նե րու է՛ն հռչակաւս
ր թրրսթներոլ
Ձ,ՕէաՕՈ
սերը
ե
օպլի կաս
ի ոնն ե ր ը \թիւ Ե" րքէ պո ր սան
մ ուա
գտան . կա^յ ^էկբ
ո
Ր
չճանչնայ
11-0
^3.1
յ^)\\էշ\ՂրԱշթարհ
ի ամ ենահղօր
այս
քարիւղի
ընկերութեան
ա րժեթո
լղթե ր ր առանձնաշնո
րհ–
եա
լ
ձեռքերու
մ Է^ կուտակուած
է էն
:
Ա
յգ
ա րժե
թո լղթե ր ը
1919
ի
ս
առածին
անգամ
ԷՀԼԼ
ա
՛
լով
ՏՐ66է //
մէչ
&
քք1շե6
/ ՚ /
ճ "
/
ճ "
ք
֊
պա ա ւո յն կամ ան սլա տ ւո ւթ ե ան
արժ՜անացան
:
Եւ երր
192֊/՛
^՛
Ղ՝երմանիոյ
Հլ
Աւսարիոյ
տըն֊
տեսական
պա յմ անները հետգհեաէ
վատթարա­
նա լով
Պեռլինէն
ե Վիէննայէն
ահագին
գոլ՛
մ արներ սկսան
թո յս տալ դէպ ի Ամ երիկա
,
ա–
հա ա յգ
օրէն սկսեալ
\
թէւ Ե
ո
րք Գ
ա
գրեցաւ
ագ–
գային
հ րասլա րակ
մ ր րէ
Լ
ա
լէ ե եղաւ
մ ի^աղ–
գա յին
Հձֆօնտ^երոլ
ժամ ադրավա
յր ը :
192
Ա»
մինչեւ
1926
Նիւ Եորք
հրապա–
րակը
նե տուած
օտար ա րժեթո
ւղթե
րո
լ պատե–
րագմին
սաստկութիւնր
կրնայ գնահատուիլ
հե­
տեւեալ
թուանշաններէն
ւ–
1921
Ա– Ո–
110,600,000–...
1922
»
146,800,000
1923
,,
79,000,000
1924
,,
175,400,000
1925
,,
206,241,400
1926
,,
233,638,004
Ա– Ո–
951,679,494
Այս
գումարին
վրայ
աւելցնելով
1,200,"
000,000
անգլիականբ
որ կբ ներկայացնէ
ամե­
րիկացի
անՀատներոլ
օտար բնկե րո ւթ իւննե
բու
բբահ
փո խատւո
լթիւննե
ր բ ,
յետոյ
Ա– Ո–
300,220,000
որ կբ ներկայացնէ
դրամատունե­
րու
բրաօ՜ Հավանս^նեբբ
Հլ
վերջապէս
Ա - Ո •
699,000,506
պատերազմական
պարտքեբոլ
պա–
\
ան^բ,
Ամերիկայի
աղգային
մայր—տոմարնե­
րուս մէ^ օտար
երկիրներու
պարտքբ կբ թա–
լալի Ա. Ո–
3,150,900,000։
Ամերիկացիք
կ՝բն–
դունին
թէ իրենց
աղգա
յին
հարստութիւնը
Ա– Ո–
17,800,000,000
է– Ա
ԲԳ
եթէ այս եր–
կու
թուանշանները
երեքի
կանոնով
համեմա­
տս ւթ Լ ան
էէն էք , պիտի տեսնէք որ Ամ երիկա
իր
քսակին
պարունակութեան
գրեթէ
17%
Հ*
Բ
ա
Լ"
խած
է եւրոպական
կառավար
ութ իւննե րու
,
II
Fonds A.R.A.M