72
ԱՆ Ա
եւ զարգիւք
սլա սա լականաւք,
՛
նուէրք
ի՛նձ
ի ՚Բրիստոս,
եւ. զարմ՛իւք իմ՝ եւ որ գլոց՝
Ամ՝ սլա ա այ, Արա
սա
յ եւ
Աշոսւոյ։
«
Հրաժայեալ
եմ՛, ես՝ սւէր
Աարգիս,
սպասաւորաց
եկեղեցւոյս,
յետ ելից րա֊
րհպաշսւ
թ՜ագուհւոյս՝
զՎարգավաքին
յիսնեակսն
մ՛իով քառասնիւ
կատարել
ան­
խափան,
մ՛ինչեւ ի գալուստն
՚
Բրիստոսի։
ԷթԷ ոք զարձանագրեալգ
սւնվայթ
առնէ,
գա ա ա սլա ր ա հ ա լ եղ իցի ի
՛
Քրիստոսէ։
«
ի վեց Հազար
չորեք
Հարիւր
երեսուն
եւ երեք ամացն Ագամ՛ա
յ, ի Հազար և եր­
կոտասան
ամ՛ի
մ՛ար ւՈւան ալ ո յ
Ասսաւանն
Բանի, ի
Չ
եւ ԺԱ
ամ՛ի Հաւատալս
յ ի
•
Բրիստոս
Հայոց,
գրեցալ
յիշատակարանս
ի ձեռն
իմ"
Բենիաժին՚է։»
ինչպէս կր տեսնուի,
եկեղեցին
շինել
տուող կատրանիգէ
(7)
թագուՀին՝
Աիւ1ւ–
եաց Վասակ
թագաւորին
աղՀիկն է։ Վա­
սակ՝ որգին էր Աիւէւեաց
Ամ՚րատ
թագաւո­
րին, որ մ՚եռահ՜ Է 998 թուականէն
յա–
ռաՀ. իսկ իք՚ք/ձ Վառ ակ՝
կենգանի էր 958
եւ 1019
թուականներուն։
Գալով Գագիկի,
ասիկայ
ժեր
սլտտժու–
թեան
մ՛էչ ծանօթ
Գագիկ
Ա.
ԵաՀնշաՀ
թ՜ագաւորն
է, որգին
Աշոտ
Գ.
Ողորմ՛ան­
թ՜ագաւորին
(953—977),
որ իր
եղբօր՝
Ամ՛րաւս Բ. • Տիեզերակալ
թագաւորին
յա–
Հորգած
է 989ին, եւ մ՛եռան֊ է
1020
ին։
Գագիկ
Ա.
շինել տուած է Անիի Ա,
Գրիգոր
եկեղեցին,
որուն
վւլատա1լներուն
տակէն
Հանու ան՜ է իր մ՛են՜ագիր
արձանլլ։
Հիմայ գանք
ուրիշ կէտի
մ՛ր
քՊւնու–
թեան։
Տարիներ
յառաՀ
Պարիսի
ձօաՈՅ.\
ճտա–
ճզԱՇ
Հանգէսին
մ՚ԷՀ կր պնգէի, թէ այն
ժամ՛անակ երր ՜ճարտարապետ
ու թ եսւ՚էւ ԺԷՀ
«
Գոթական»
կոչուան՜
ո՜ճր տակաւ ին
ծ
III֊
նօթ չէր կւրոսլայի,
Անիի
Մտյր
եկեղեցին
Ր յ
(\՚
լ ա՜կ
<՚||<աո|ււււււ՚հդէ՚»,
ի ն յ յ ւ | է " "|>ւալ
կլւ 1|ւււ|ււլ ա՛հ տ ք ա նք ։
Հ / ՚ Տ
նոյն ոճի առաՀ ին օրինակ ր կր ներկա յա.
ցնէր
Հայոց
Ժէի8)։
Այս պարագան
եւրոպացի
գիտնական,
ներն ալ նկատի
առնելով
կ՚րսէին եւ ցարգ
յաժառօրէն
կր պնգեն, թէ Հայերն
իրենց
Հին պատմ՛իչներէն
Հատուաններ
«
արտա­
գրած»
գրած
են Հաժեժատապէս
նոր
պատմ՛ական
յիշատակարաններու
վրայ, ել
կամ՝
իրենց
շէնքերուն
վրայկն
Հնագոյն
արձանագրութիւններր
քակելով
տարած
զետեղած
են ուրիշ՝ աւելի
նոր
ժամ՛անակ,
ուտն
շէնքի
ւՐշ վրայ, օրինակ՝
Անիի
Ա՛այր
եկեղեցւոյ
վրայ,
կարենալ
ապացուցանե­
լու Համ՛ար
վերՀինիս
Հնութիւնր։
Այս տա­
րօրինակ
կարծիքն
յայտնած
է
նոյն
իսկ
Պրոֆ. Մառ, կ. կոսաանեանցի
վերոյիշեալ
«
Վիժական
Տարեգիրք»ին
ռուսերէն
յսւռա֊
Հարանին
ԺԷՀ (9)։
Հ. Ներսէս Վ. Ակին եան,
որուճւ
Հաղոր–
գած
էի Մ ա յր եկեղեցւոյ
վերի
արձանա­
գրութեան
ժէկ լուսանկար
ր,
1922
ին
ինձ
կր գրէր այգ ժասին. —
«
Այս
արձանա­
գրութիւներ շատ կարեւոր է, վաււն ղի վրա­
ցի, ռուս եւ եւրոպացի
գիտւււ1ւք կր կաս­
կածին
եկեղեցւո
յ Հնութեան
վրա
յ, որ ա–
ււ ա Հին
(
ւոթիկ^/
է իւր Հնութեաժր,
Հայկա–
կան
Հողին
վրայ։»
է լ
էր°Ք
՚ "
յ
Ս
արձանագրութիւներ
կուգայ
ապացուցանել,
թէ Անիի Ս՛այր ե–
կեղեցին, որ գոթական
ո՜ճի առաՀին
օրի­
նակն է Հայաստանի
ԺԷՀ, կառուցուած
է
ճիշտ
1001
թուականին,
եւ
արձանագրու–
թիւնր
փորագրուած
քարր գրսէն
բերուած
չէ, ինչպէս կր Հաստատեն
քարե րա
նոյ–
նութիւէւր
(
տեսակով
ու գոյէւով),
անոնց
Հաժաչափութիւ1ւն
ու գիրքր
(
նիստր)։
Մայր
եկեղեցւոյ
գլխաւոր
արձանա­
գրութեան
իսկական
րլլալուէւ
աւելի
փայլուէ։
ապացոյց
Է նաեւ այն, որ
նոյն
եկեղեցւոյ
Հիւսիսային
պատին վրայ, գետ–
նէն
գրեթէ
ժէկուկէս
ժետր
բարձրու–
(8)
յօ ս ւ Ո 3 1 Ճտւ3էւցս6, 1908, 1 ^ 3 1 ֊ մ ս ա ,
երես
530՛
(9)
Անգ, եյփս XV I I I , ինլ պ է ս ն ա ե ւ օ֊ա–
նօ1(Ւ.
11։
Fonds A.R.A.M