Պատերազմի
մր յա թո զ ե լքր Հետեւեալ
պայմաններու,
առաւե­
լուիք–ի ւնն ե ր էն կախեալ
է ;
X -
կռուս զներու
դիրքը :
2 •—
թուական
առաւելութիւնը
:
3 "
~~
ք՝արո յա կան ը :
4
՚
—
Զինական
առաւելութիւնը
:
5 • -
Փոխագրութեան
գիւրութիւննե ր ը ;
Ուրեմն
քննենք
առանձին
առանձին
Հայկականը
եւ
բաղդա­
տենք թրքականին
Հետ :
1
—
Հայոց
երկիրը
շատ
անառիկ
էր եւ անհամեմատ
առաւե­
լութիւներ
կը ներկայացնէր
յարձակող
թուրքերուն
վր
ա
յ
՚՛
2 •—
Հա յ րնակչութիւնը
գերազանց
էր քան թրքականը
եւ եթէ
թագաւոր
ալ շկար ,
Հ
ա
յ
ժողովուրդը
զէնքի
ւէարժ՜
պատերազմիկ
ժ ողռվուրգ
մրն էր եւ ունէր
բազմաթիւ
փորձառու
իշխան
եւ
սեպուՀ
զօր ամաբներ
:
3 *—
Հ
ա
յ
ո ռ
բարոյականը,
այսինքն
Հոգեկան
ոյժը,
եթէ առա—
ւել էէր թուրք
մահմետականներէն
,
երբեք
նուազ ալ չէր՛
Որքան
որ
մ աՀմ եաականնե
ր ր անվախօրէն
կռուի
կ երթային
շէճքւա
(
նահա—
տակ
յ բլլալոլ
,
Հաւատալով
որ երկնից
արքայութեան
արժանի
պի­
տի
րլշային
եւ Հուրիներ
պիտի
ստանային
Հոն, նոյնքան
ալ
Հայերը
կը փափաքէ
ին նաՀատակոլիլ
,
երկնից
արքայութեան
արժանի
Աէ~
լալու
Համար
՚
եւ երբեք
կռիւ
մը չէր սկսեր, առանց
Հաղորդութիւն
տալու
Հայ զինուորին։
Մինչեւ
մեր օրերուն
նոյն
թերմ
Հաւատքը
գոյութիւն
ունէր
մեր
մէթ։
Աէյթունցի
16
տարեկան
պատանի
մը,
որ
30
թուրք
զինուորներ
ս պանն ահ՜ էր կացինով,
ամենայն
պա
զա–
րիւնութեամբ
ել անկեղծ
Համոզումով
ըսաւ
ինձ» <ձԱ՛լ ք–
ո
է
ո
Ր
մեղ­
քերս
քաւուեցան
եւ անկասկած՜
արքայութիւն
պիտի
երթամ
• 10
Հատ
սպաննեցի
Հօրս
Հոգւոյն
Համար,
10
Հատ
մօրս
Հոգւոյն
եւ
10
Հատ
աչ իմ Հոգւոյս
Համար»։
Հայ կիներու
պարագլուխ
Թուրվան–
30
տարեկան
հուժկու
Հարս մը, որուն
ամուսինը
թուրքերն
ս պանն ահ՜ էին Ա* արա
շի բանտին
մէթ, ըսաւ
ինձ՛–
^18
զինուոր
սպան­
նեցի
սուրովս
եւ կացինով.
9/՛
ամուսինիս
Հոգւոյն
եւ §ը իմ Հոգ–
,
ո յս Համար*
ալ արքայութիւն
1
լ երթանք»;
Հայերուն
Հոգեկան
ոյ­
ժը
Հաւասար
էր թրքականին
,
Հաւատքի
Համոզումներով
:
4 * "
Զինականին
մէթ՝ թրքական
բանակը
գերազանց
ել թախ–
թախիչ
առաւելութիւններ
ունէր,
որով կարճ ժամանակի
մէթ
Անիի
եւ
ս՛ուինի
պէս
բազմամարդ
քաղաքները
մոխրակոյտի
վերած՜եց
։
Այն ատենուան
կռուելու
զէնքերն
էին՝
սուրն
ու աղեղը;
Հայոց
սուրերը
շինուած
էին Հայաստանի
երկաթաՀանքերէն
;
Ունէին
եր­
կու մեծ
թերութիւններ
•
Ա • երկաթը
կակուղ
էր , հ* զա յն
դիմաց­
կուն
ընելու
Համար
կէսին
վրայ
սաթուրի
նման ուռ
ունէր,
որ կը
ծանրացնէր
զայն;
Հայ պատերազմիկը
երկու
ժամ
վահ անն եր ու
40
Fonds A.R.A.M