I
ֆրանսացի
ուղեւոր
Լէոն Բօլ, որ քսում ր մ ո ՏՀԷ յթունցիներով
կոկի–
սոնէ
կողմ երէն
անց ահ՜ միջոցին,
Հանդիպած
է չէրքէզներու։
ֆրան­
սացի
ուղեւոր
ր Զէ յ թոլն
այցելեց
1864
Տ ունիս
2 7
ի ն
եւ մնաց
երեք
օր։
Հիւրասէր
ՉԼԷ յթ
ոէ
–
ս
*
յիներ
դիմաւոր
եցին
ղայն մէկ ժ՜ամ ո լան տեղ
եւ ՀրացանաւՀգութեամր
ու ցնծութեամբ
առաջնորդեցին
իրենց
քա–
ղաքր
(*) ։
|՝.
I
Ա
1865
^՛
ամրան,
Հէրքէգսհրր՝
ձանձրացած
եւ վերք
տալու
Հ ա—
մար
սէյս
աղիտաբեր
վիճակին
,
մեծաքանակ
նուէրներ
ուղարկեցին
Զէ յ թունի
իշխաններուն
եւ Հրաւիրեցին
ղանոնք
բարեկամական
դա­
շինք
կնքելու։
Հայ իշխաններր
սիրււվ
րնդունեցին
այս
Հրաւէրը
եւ
իրենց Հետ առած
±0ի Հ
,
ս
փ Հարուստ
մեծաւորներ
եւ
30/՛
է՚՚՚փ
ք^էԿ՜
նասլաՀներ
/
լացին
Աէիշար
լերան
Պ*ապաղ–/(հէ վւէ 1լոշուած
թրքական
գիւղր։
Հայկական
պատոլիրակներր
1
լ առաիորդէր
ո լ. կր
նախա–
դաՀէր
է%ռնուզի
վանաՀայր
\,
իկողայոէւ
Եպիսկոպոս
՛
դաւթեան
ր՛.
Հաւաքուած
էին 21 շէրքէդ
ք՚Հկեր,
300
ձիաւորներ
.
,
որոնց
կր նախագաՀԷր
Հռչակաւոր
ցեղապետ
Ս՝ՈւհաԱսէ"ա ք^էկ
՚.
Չէրքէզ­
ներն ի սկզբան
շատ անվստաՀ
.
էին
Հայերւաւ
մասին ել կր վախնա­
յին
մօտենայ
անոնց
,
Տակառակ
իրենց
անՀամեմատ
բաղմ՚ութեանր
:
Երեք օր ձդձգելէ
՚ /
է ՚ ր ք *
Նիկողայոս
Եպիսկոպոս
զայրացած
,
որոշ­
եալ
մի9ավայրի
մր վրայ
առաջացա
Լ
.
Հոն Հրաւիրեց
Ա՝ուՀամմէա
Բէկբ
^*
Լ
–
ՈԼ
ՐԻՀ
երեք
նշանաւոր
րէ կեր՛
սկսաւ
այպանել
անոնց
երկ–
շոաութիւնր
եւ անոնց
ւլ ոռոզութիւնր
Հետեւեալ
խօսքերով.
-
«
ՄուՀամմէտ
Բէ՛կ,
Մ ուՀամմէա
Բէկ,
րսէք
ինձ, եթէ
աստուածն
ի ղ կր սիրէք»
որքա ն դո ո ալ է այս ձեր
մաՀմետական
ազդր, որ յաղթուած
ատենն ալ աշխարՀին
տէրր կր կարծէ
ինքզինք*
եւ դուք
այսօր
1
լ ուզէք որ ձեր ոտքին
ւլ անք խոնարՀ
ի լ : Ըսէք
իւրնգ–
*
Այս մասին այսպէս կը գրէ ինք ՝ Լէոն ք*ոլ՛
-
«
կը ցաւիմ որ սոսկ աղօտ գաղափար մը պիտի կրնամ տալ մեր ընդու­
նելութեան մասին։ Այս պահուս իսկ կը լսեմ լերան արձագանգը, գոր արտադրե­
ցին հրացանի հարուած՜ները, որոնք պարպուեցան ի պատիւ մեգ, գոոումով մր ՝
հանգ ոյն որոտա մ ի ։ Միակ վիշտս, քնանալէ առա*, այն է ՝ որ չկրցայ նկարել մի
քանին այն տեսարաններուն որ հմայեցին գմե գ » :
Յե տոյ կը գրէ Ջէյթո ւնցինե րո ւ նարպիկութեանը եւ գ եղեցկութեանդ մա­
սին այսպէս*
-
«
կատուներու պէս կը մա գլցին ծաոի մը
վրայ
,
կը պահուըտին տերեւ­
ներուն մէջ, կը կոթնցնեն իրենց գէնքի փողը ճիւղի մը վրայ ե ւնշան կ՚առնեն բա­
ւական ճշ դ ո ւթե ամբ : իրենց երկրէն աւելի գեղեցիկ րան չկայ մե ծ փիճիներ,
՚
հ ս կ ա յ թեղիներ, կանանչ կաղնիներ կը հանգչեցնեն անուշութեամր մարդուն աչ­
ք ե րը։ Աոուներ որ կ ՚ ո լ ո րին օձապտոյտ, հեղեղներ որ կը գահավիժին, անապակ
եւ սաոն ա կ եր՝ որ կը յա գ եցնեն պապակը եւ կը պահեն կիրճերը մշտա­
կ այ դալարա գ եղութհամբ , հակաոակ արեւու կիզիչ ճաոագայ թնհրուն» :
I
111
Fonds A.R.A.M