59
Թանք (1) ե ւ սուլահիք (2) :
Ասկէ կըՀասկսՈլի թէ Հոն կը պա արաս–
տուէ էն ամէն աեսակ
յախճապակիներ
:
Արմ են ակ Պէյ Աաղրղեանի
«
ա յ Թպէս կը թ ո ւ ի թ-է հին ժամա­
նակները , ՚քւէօթահիոյ մա սնա գիտ ութիւնը կը կայանար, ամաններ
շինելու մէ ջ ե ւ թ է րնաւ պատի յախճասալ չ է արտադրած՛, ինչ Որ
մին չ ե ւ աստիճան մը կրնայ բացատրուիլ իր մրցա կից կ ե դրոնին
(
այսինքն ՚ Ա ի կ ի ոյ) մայրաքաղաքին ա ւելի մօտ գ տնուելո վ ; էվլիսւ
Չ է լ է պի կ ՚ ը ս է թ է Նիկիա կը կ ո չ ու էր « Ռ ո ւմի երկրին Չինը, որով­
հե տ եւ Օսմանի հարստ ութեան ամբողջ
հողերուն վ րայ շինուած
բարեպաշտական հաստ ա տութեանց ( իմ ա ր է թ ) գունաւոր յախճ ա ­
պակիները այսւոեղ շինու ա ծ ե ն » ( 3 ) : (իա գմա վ էպ,
նոյն էշ
1 4 5 ) ։
Իսկ երբ ՝ԲէօթաՀիոյ
վրայ կը խօսի , կը յիչէ
«
իր. սկահակները
յ
թա ­
ս երը , խմե լ ո ւ ծ ա ռ այող ամենա գ գի ամանները, կ ո ւժե րը, պուտուկ­
ները եւ պնակները»,
առանս
յի շելու
յա խճասա լերը
: (
իագմավէպ.
1935
Է1
143) :
Բայս կարելի չէ վճռական
ըլլալ եւ. ըսել , թէ ՝ԲէօթաՀի
սյ
«
թՈ –
նաւ պատի յախոասալ չ է արտ ադրած » :
ինչպէս
էվլիա
Ջէէէաի
ըսած՛ է* թէ իր թա ահ ամանները
Հ ե ­
ղակի ե ւ մէ կ տեղի յա տ ուկ չ են» ,
ել.
«"
սիկիոյ բ ազմա գ ոյն սկահակ­
ները նմանապէս աշխարհային հոչա կ մը կը վ ա յե լ է ին » , (Բազմա­
վէպ յ
նոյն
Է9
143))
նոյնպէս
պաաի
յաիւճասալ
պատրաստելն ալ
միայն
"
եիկիոյ մենաշնորհը
չէ ր , եւ. փէօթաՀիա
ալ անոնեմ է պա ա՜­
րա սա աօ՝ էր եւ.Հաւանական է որ
Փ •
պոլսոյ այգ յի շաա ակար աննե­
րումն մէկ մասն ալ ՚ԲէօթաՀիոյ
պաաի
յա խճա սալերով
ղարգարոլահ
էին մանաւանդ Ժէ • գարուն
"
կիզրՀն ետք , երբ *Հյիկիոյ
ան շքա ռ ո ւ -
մը անժխտելի
կերպով սկսած՛ էր եւ. այգ
«
մ ե ծ քադաք»^5>
1609
ին
«
մ ե ծ կէսն աւերակ ե ւ ամայի »
եղած էր (Աիմէոն
ԼեՀասի
քԱղեգր.
Է9
41)
ատգա-Հովաբաբ
իբր Հետեւանք
օգին վատառողջութեան
,
ի ն չ ֊
պէս
կը չեչաէ
Աիմէոն
ԼեՀացի
«
հաւան դ էշ »
ներկայացնելով
(
էշ
41)
եւ կրկին շեշտելով,
որ
«
ե ւ ղի օդն դաո նաշոլնչ է ր ե ւ դ ժնի կ , վասն
ա յն ոչ մի ա յն եկաց • այլ ե ւ բնակաց գ ոյն երեսաց դ եղին ե ւ նուաղ–
հալ որպէս մե ո ե լ ո ց »
(
էշ
42) *
Ի"կ եթէ արհեստաւորները
Հայ՛ էին,
իրենս
թիւն ալ, որ
1
ք>09/՚>՛ 15
աունի իէԱս* էր,
(
ն ո յ ն , * ք 41) ,
ար֊
(1)
Գաւաթ, սկ ահա կ։
( 2 )
Աիւրահի պարսկերէն րաո, է, երկարաձեւ ձուակերպ շ ի շ ,
սկաւառակ կը նշանա կ է։
(3)
Ըսա Արմենակ Պ էյ Սագըգեանի Աաատէատին ( Թ ^ ն - է թ –
Թէ վ արիխ
Ա. էշ
430)
միեւնոյԱ կերպով կ ՛ արտ այայտ ուի, մի ա յն
սա տ արբերութե ամբ որ ինքը քաղաքային շէնքերուն ալ խօսքը կ*Ը–
ն է ։
(
Բազմավկպւ
նոյն
էղ
145) :
Fonds A.R.A.M