ամփոփուած մէկ հատորի մը մէջ, զ՜այս կրելու համար իրենց հետ եւ
կամ իրենց բարձին տակ , անկէ ստանալու համար հացկական սնունդ,
խանդավաոուելով միաժամանակ այն հերոսներով, որոնք առանց
ընկրկումի կուրծք տուած են անհամեմատ թշնամի ուժերուն՝ իրենց
գոյամարտի յուսահատական ճիգերով: Զոհերը խաբկանքի եւ անար­
դարութեան , որոնք տարուեցան եւրոպական շահամոլ եւ անտարբեր
իյաղհրէն, Պհրլինի խրախուսումով եւխաբէութեամբ, թուրք դսս–
հիճնեբու գործունէութեամր եւ Լօզանի վեհաժողովին արդարութեան
ուբացմամբ :
Եզրակացութիւն — ՛Նկատի ունենալով վհրոյիշհալ պահանջներն
ու ճշմարտութիւնները
,
հեղինակս պարտք եւ իրաւունք կը համարի .
իբրեւ ականատես եւ դերակատար այդ դժբախտ օրերու, մաս կազմած
ըլլալով Զօր • Անդրանիկի սպայակոյտին, եւ անոր Եւրոպա անցնելէն
վերջ ծառայած ըլլալով Հայկական Հանրապետութեան գունդերուն
մէջ, մասնակից եւ ականատես դարձած եմ հայութեան այդ բախտո­
րոշ շրջանի բոլոր դէպքերուն իբրեւ վաշտապետ ռազմաճակատի»
արտաքնապէս՝ սահմանային եւ Ղաբսեան պատերազմներուն
,
ն
՛
երք­
նապէս՝ Մայիսհան եւ Փետրուարեան եղբայրասպան պայքարներուն։
կեանքիս մէջ՝ որեւէ կուսակցական կաշկանդիչ շղթայ վիզս ան­
ցուցած չըլլալով՛, անկողմնակալ եւ ճշգրիտ արձանագրութիւնը կա­
տարած եմ, միաժամանակ գործակից եղած ր լ լ
ա
լ ո վ
,
եւ հետեւաբար
ճանչցած ըլլալով ռազմական եւ վարչական այն ղեկավարներն ու
իրենց գործերը՝ որոնք դարբնեցին գրուած յուշերուս բովանդակու­
թիւնը :
Վերջին կէս դարու հայ ազատագրական պայքարը լուսաբանող
սոյն հրատարակութիւնը՝ խիտ, կուռ, նուազագոյն բառերով եւ
առաւելագոյն տուեալներով, փաստօրէն
ցոյց կուտայ յուշապա–
տումը գլխաւոր երեւոյթներուն՝ Պերլինի դաշնադրէն մինչեւ Լօզանի
դաւաճան դաշնագիրը եւ Հայաստանի խորհրդայնացումը:
Յիշատակութեամբ՝ Զէ յթո ւնի , Սասնոյ , Պոլսոյ , Վանայ ցոյցե­
րու , դէպքերու ու զանոնք ղեկավարող կազմակերպութիւննեբու կամ
դէմքերու:
Մասնաւոր գլուխներ յատկացուած են՛ մեծ եղեռնի օրերուն տեղի
,
ունեցած գոյամարտներու մասին , ինչպէս Ագ–Տազի, Շապին–Գարա–
հիսարի , Վանի
,
Ուբփայի , Սուէտիոյ : Լուսաբանութիւններ տրուած
հն հայ կամաւորական գունդերու խրախուսման, գործունէութեան
,
եւ յանկարծ՝ ռուս վերին հրամանատարութեան դաւագրու–
թեամբ՝ անոնց
լուծումն եւ Վանայ նահանջը պարտագրող:
Զօր • Անդրանիկի եւ Աարտարապատեսա հարկադրական պատերազմ­
ներու , երկու տարի Հայկական Հանրապետութեան շրջաճին տեղի
ունեցած ներքին թ է արտաքին ըճդհարումներու
,
Վարսի անփառունակ
անկումի եւ Հայաստանի խորհրդայնացումի մասին, ինչպէս նաեւ
Fonds A.R.A.M