8
Ա Ռ Ա Ջ Ա Ր Ա Ն
Հայրենակիցներ \
Որքան ցաւալի պիտի ըլլար չքրքրել Զմիւռնիոյ պատուաբեր հայ գաղութին անցեալը:
Անցեալ մը՝ որուն արմատը փնտռելու է Արարատի ստորոտը:
Հայը բաւական ժամանակ
Ասիոյ մէջ ման գալէ յետոյ , Իզմիրի մէջ
1
իբր ծովեզերեայ եւ վաճառաշահ քաղաքի՝
հիմը
դրաւ Զմիւռնահայ գաղութին: Հայկական պատմութեան համար այսպէս սկսելով նոր շրջան
մը՝ որ Թրքահայ կեանքի մէջ կատարեց վճռական մեծ դ ե ր։
Այսօր միեւնոյն հայութիւնն է որ կրկին, աշխարհի չորս ծագերուն վրայ ցիր ու ցան,
մնայուն վայր մը կը փնտռէ, իր ինքնութիւնը, իր արժէքը ցոյց տալու։ Րայց առօրեայ կեան­
քի հագար ու մէկ պահանջքին հետ, օտար միջավայրը կը խափանէ իր մէջ ամէն ին չ ։ Ցաւ
ի սիրա Զմիւռնահայութիւնը ոչ եւս է : էքօտաւորապէս վեց հարիւր տարիներ շարունակ
Փոքր Ասիոյ տեղացի ագգերոլ կողքին լուսաւորութեան 1ւ ճարտարարուեստի առաջնութեան
մրցանիշը շահելէ վերջ, այսօր ամէն կոդմէ մշտնջենական մահուան դատապարտուած * վե­
րականգնելու ոչ մէկ յ ո յ ս կը ներշնչէ:
Զմիւռնիոյ աղէտալի փլուգումը, իրապէս , վերջակէտն էր Փոքր Ասիոյ քաղաքակիրթ
աշխարհին, եւ սկիգր՝ 20րդ դարու անգոյն քրիստոնէութեան, շահերու անկուշտ խաչա­
ձեւումներուն - • • :
Րայց պատմութիւնը՝ դարերու հոլովումներով, կը կրկնուի շարունակ։ Հեռաւոր եւ փո­
թորկալից անցեալէն կրկին աւերակ՝ հունէն չորցած ծառը 1920 Ն » յ • 29էն ի վեր հիասթափ ,
բողբոջ ծիլեր կ՚արձակէ, հայ ժողովուրդի վերակենդանացման եւ անոր բարօրութեան հա­
մար :
Ուսաի, ներկան, արձագանգը կ՚ըլլայ հեռաւոր անցեալին, կրկին կը բոլորէ իր շուրջ
շահսւգործուած, չարաչար խաբուած հայոլթիլնը, ինքնաբերաբար գայն ընելով իր իսկ երկ­
րին ու նորագոյն պատմութեան ճշմարիտ ժառանգորդը։
* * *
Զմիւռնահայ գաղութին համար, 1922էն ի վեր, արտասահման ո՛չ մէկ ձեռնարկ ըրած
էր Վերաշինաց Միութեան մը կագմութեան : Ընկերային, մտաւոր եւ տնտեսական արժէքնե­
րու իր ինքնաբաւ վիճակը յանցանքի մը ամօթով պիտի համակէր զինք՝ ի տես անցեալի
վարած իր փառայեղ գործունէութեան:
Fonds A.R.A.M