31
մարդ Վրաստանու
պատմութիւնը
կը գրի, էն ժամանակ
կ՚երեւի,
թէ
Հ
ա
յՔ
Ի՛նչ արին,
ի՛նչ Հաւատարմութիւն
են ցոյց տուել տէ–
րութեանը,
ի՛նչ արիւն են վեր ածել...;։։
Պարսկաստանի
Հետ գ"՚չիէ քի կնքումէն
ետք, Ձարի
կառա֊
վարռւթիւնը
չ՛ուզեր
քա^ա լերե
լ Հայերու
քաղաքական
ձգտուէՈէե–
րը ե ամենէն
առաք Կովկասէն
կը Հեւա առնէ Ներսէս
Աչոարակհցին
,
զինք
նչանւսկեչով
Պես սէր ա պի ռյ
թ՜եմի ւսռա^նոոգ
*
ս
յն
պատձառա–
րանութեամբ,
թէ Օսմանեան
պետութեան
դէմ
սկսուած
պատե­
րազմի
առիթով
,
անՀրաժեչտ
էր Հոն ունեն
ւս չ Հեղինակաւս
ր Հայ ե֊
կեղեցական
՚
քը,
ո
Ր կարողանար
Յովսէփ
արք*
Արղութեանի
՛
հման
տարածե
լ ռուսական
ազգեցոլթիլնը
Պաչքանեան
թերակղզիի
Հա յ
ժողովուրդին
վրայ է
Աչտւս րւսկ ե պի ին ղէմ էր մաս՚էւ ւսլոր ա պէ ս
ըէւգՀանոլր
Հրա–
մանատար
Զ° /՚ * Պասկեւիչ
,
որ կը քան ա ր ռուսական՛
ազգեցոլ–
թ իւն ը խորացնե
լ ,առանց
Հայերուն
բացառիկ
գիրք
մը տալու.
I
1 8 2 8
(
Հունիս
(
ձին Պասկեւիչի
կողմէ
կոմս
ԴիբԻչԻ՛"
ուղղուած
գրութեան
մէք նկատելի
է որգեգրոլտծ
քաղաքականութիւնը*
<(...
Թէ ինչ
Հետեւանքներ
կարող են առաջ գալ, եթէ Ներսէսի
փառասիրու­
թիւնը եւ նորա անտեղի
կողՕԴւապաՀութիւնը
Հայ գործերում
նե­
ցուկ կամ պաշտպանութիւն
գտնեն այս ագգի
(
Հայոց)
միւս նը–
ղանաւոր
անձանց խորամանկութեանց
մէջ,– մի ազգի, որի Հաս­
տատապէս
ձգտուսՂ։
եղել է եւ է՛ որքան
կսրելի է
քսոյս տալ
մեր
օրէնքների
ազդեցութիւնից
եւ ներգործութիլնից։
Եւ
ի՞նչ
դրութեան
մէջ կըլինի
այնտեղի
գլխաւոր
վարչութիւնը, որը
պիտի ստիպուի անդադար
դիմադրել
բոլոր
այն խորամանկու­
թեանց եւ նենգութեանց,
որոնց միակ նպատակն է՝
դարձնել
այդ
ազգը,
որի բոլոր
բարօրութիւնը
կախուած
է
Ռուսիոյ
զօրութիւնից եւ Հովանաւորութիւնից,—
դարձնել, ասում եմ, այդ
ազգը առանձին
արտօնութեանց
տէր միդասակարգ,
որ ամէն
կերպ օգուտ
լինի քաղում
մեր վարչութիլնից,
բայց
միեւնոյն
ժամանակ
չի լինի կամենում
ստորադրոլիլ
ոչ Ռուսիոյ
ընդհա­
նուր կանոնադրութեանցը,
ոչ էլ այն պարտաւորութեսնցը,
որ
կատարում են Ն. Կ. Մեծութեան
միւս Հպատակները...՛՛։
Ներսէս
Աչտ«,րակեռի
1 8 2 8
Օգոստււս
ի՛ն կը մեկնի
կովկա–
սէն և Ա թալրսապօլէն
կը գրէ թիֆլիս՝
իր բարեկամներէն
մէկուն,
«•••
քանզի
որչափ և մտածեմ,
Համարեմ
ստուգիլ
ղինուո րռւ թ ե ան
սատանայի
՛
ի ձեռ՛ն
իւրոյ
արբանեկաց
յարուցեալ
ընգգէմ
մերումս
Հոգելորակէսն
կա ռա վ ա րոլ թ ե ան ց , րստ ո րոլ Հա ր կ ալ ո ր Է զգո լչան ա լ ,
մինչԱ
ցայն պատաՀարն
չարին խորտակեսցէ
ինքն
Տէր՛*–»*
Fonds A.R.A.M