կը ղրկե՛ն
Լոնտոն՝
՝
Լ։որ թՀըմարր
լէնդի
գոլքս
ին Հայ ձիապան
ի մը մի -
Հոցով , որ լեզու,
չէր գիտեր.
էմին
անոր
թարգմանը
կ՚ըԱայ
ու.
այս առիթով
կր ծա՛նօթանայ
դուքսին։
Տովսէփ
էմին
ՆորթՀըմսլըրլէնգի
դուքսին
ուղղուած
իր
նամակին
մէՀ կր գրէ
Հետնւեալր
.
« ...
Բացարձակապէս
յօժար կամքով՝
ես իմ ետեւս ձը–
գ ա ծ եմ շատ Հանգստաւէտ
կեանք մը, յւսնծնաո֊ու
ըլլալով
այս
խոնարՀ
վիճակին։
Եւ զղջացած
չեմ ատոր
Համար;
Իմ ձգտումս
է, որ ես Հասնիմ իմ նպատակիս։
Որքան
որ
կը յիշեմ՝ մեր սեփական
ընտանիքը,֊
եւ ես կր յիշեմ
մինչեւ իմ
մեծ Հօր Հայրը,֊
մեր ընտանիքի
բոլոր
այրերն
ալ
զինուոր
ե–
ղած են։ Հակառակ
որ ՇաՀ Աբբաս
զանոնք պոկած
ու
Հեռացու­
ցած
է իրենց
Հայրենիքէն՝
Հայաստանէն,
եւ տարած
ու բնակե­
ցուցած
է Համատան, անոնք երբեք չեն մոռցած
՚
Բրիստոսը, եւ ի–
րենց գերութենէն
վերջն ալ սՂւացած են
զինուոր։
Իմ Հօրեղբայրներէս
երկուքը
իրենց
արիւնը
տուած
են
Կ՛՛ուլի Խանի ծառայութեան
մէջ, իմ Հայրը, երկար տարիներ
այս
վերջինի
գերին
ըլլալէ վերջ, Հարկադրուեցաւ
փախչիլ
Հնդկաս­
տան,
որով Հետե ւ այս բռնակալը
իր պատերազմական
տապարը
սրած էր աւելի
իր սեփական
բանակին,
քան թէ
իր
թշնամի–
րուն
դէմ։
Շատ
չանցած
իմ Հայրս կանչեց զիս Կալկաթա,
ուր
կը
զբաղէր վաճառականութեամբ։
Հոն ես տեսայ
եւրոպացիներու
ամրոցները,
անոնց
զօրքերու
մարզանքները
եւ նաւերը։
Տեսայ
թէ անոնք ո՛րքան ճարտար
ու կատարեալ
էին ամէն
բանի
մէջ։
Այս բոլորը խորապէս
ազդեցին
ինձ։ Ցաւեցայ
իմ կրօն­
քին ու Հայ րենքին
Համար
եւ դառնօրէն
ան դրա դար ձայ,
որ
մենք գերի էինք ու տգէտ՝
երկրի երեսին, թափառական
Հրեա­
ներու
նման։
Ես խօսեցայ
իմ Հօրս այս բոլորի
մասին
եւ
բացատրեցի
իրեն, թէ բոլորը արդիւնք
էին այն բանին, որմեր
Հայրերը
չէին
կռուած
իրենց
Հայրենիքին
Համար։
Իմացեր էի, սակայն,
թէ լոնտոնաբնակ
սեւ
Հայերըք*)
ազատ էին եւ իրենց մանկութենէն
իսկ զէնք կը գործածէին։
Իսկ
անոնք որ կը գտնուէին
պատրիարքի
իրաւասութեան
տակ
եւ
(*) %'
սրա բազ ցիներր
,
որոնց
մասին
էմին
տեզե կ ո
լ
թ
իւններ
ւայ իր նամակի
վերջաւորութեան։
Fonds A.R.A.M