Կ ԱՐՍԻ ԽՈ ՐՀ՛ Ր Դ ԱԺՈՂՈ Վ Ը
Ինչպէս
յայտնի
Է , Հայաստանի
կառավարութեան
եւ. Աոսկլայի
ներ­
կայացուցիչ
Լեղրանի
միջել,
1920
թ. գե/չտ • 2-ին, կնքլած
համաձայնու­
թեամբ
,
Հայաստանը
պիտի
լինէր
Խորհրդային, անկախ հանրապետութիւն:
Այգ
անունով
Էլ մնաց
մինչեւ
Անդրկովկասեան
Դաշնակցութեան
կազմու­
թիւնը
1921
թ. դեկտեմբերին
,
երբ կովկասի
երեք
հանրապետութիւնները
ղրկւեցին
իրենց
ան կա խ ո ւթ ի ւն ի ց եւ Անդրկովկասեան
Դաշնակցութեան
մի­
ջոցով
դարձան
խորհրդային
Ռուսաստանի
մէկ
մասը։
Մինչեւ
Անդրկովկասեան
Դաշնակցութեան
ստեղծում
ը
խորհրդային
Հայաստանը
անուանապէս
պահեց
ղեր
ի շիան պետութեան
ձեւական
բոլոր
յատկանիշները,
որոնց մէչ ե լ արտաքին
միԼ-պետական
յարաբերութիւնն։.–
ՐԸ.1
ս
ո
յ
ս
Ի"Կ դեսպան
եւ հիւպատոսներ
ունեցաւ
որոշ
երկրներոլմ
:
խորհրդային
Հայաստանի
Հանկաիս»
գործերից
մէկը
եղաւ եւ կարս
ի
խորհրդաժողովը,
ուր
1921
թ– հոկտ. \2>–ին
խորհրդային
Հ այաստանի
եւ
Թիւրքիայի
միչԴլ
ստորագրւեց
կարս ի
դաշնադիրը;
կարսի
խորհրդաժ՜ողովը
նաիորոշւած
էր Ա՝ոսկւայում
1921
թ • մարտ
ճճ—ի ռուս—թրքական
դաշնագրով,
որի Անդրկովկասին
վերաբերող
մասերը
աէտք է վաւերացլէին
նաեւ Անդրկովկասեան
հ անրապետո
լթիլններ
ի կողմից :
Հետեւաբար
,
կարսի
խորհրղաժողովը
հաւաքւած
էր վաւերացնելու
համար
Աոս կլայի
մարտ \^^ի
դաշնագիրը;
խորհրդաժողովը
բացւեց
սեպտ
. 26—
ին,
իՒիլրքիայի
ներկայացուցիչ
Բեազիմ
Կարաբէքիր
վւաշայի
նաիագահոլթեամբ
:
Հայաստանի
ներկայա­
ցուցիչն
էր Ասք– Ս՚ռաւեանը,
Աղրբէջանի՝
Բէհրուտ
Շահթաիտինսկի
,
Վը>–
րաստանի՝
Շ ա լվա
է՛լի ա լա
:
Սրանց , իբրեւ դայեակ
,
խորհրդային
Ռուսաս­
տանի
կողմից
ընկ– Գանեցկի :
խորհրդաժողովի
առաշվւն իսկ նիստում առաջ եկաւ
տարակարծութիւն
թիւրք
եւ խորհրդային
պատւի
րակոլթիլննե
րի
միջել
թէ
իորհ
րղաժողովի
կազմի,
թէ իրաւասութեան
եւ թէ մի չարք
ուրիշ
հարցերի
շուրէ։
Բոլոր
հարցերում
խորհրղային
ներկայացուցիչները
զիջեցին։
Փաստօրէն
Դանեցկին
եւ իր ընկերները
ստիպւած
եղան
ընդունելու
Բեազիմ
կարաբէքիր
փաշայի
վերջնագրի
բնոյթ
կրող
պահանջները։
կարսի դաշնագրով
փաստօրէն
հայ բոլշեւիկներն
էլ իրենց
կնիքը
դրին
թրքական
զէնքի
ուժով
իլուած
Ալեքսանգրապոլի
դաշնագրի
տակ : Որոշ կկ­
տեր ում կարսի
դաշնագիրը
նոյն իսկ աւելի
ի վնաս էր Հայաստանի
,
քան
Ալեքսանգրապո
լինը :
թ՝իւրք–խ
ո րհ բղային
յա բա բե բո ւթ իւննե րի և Հայաստանի
կառավարու­
թիւն դարձած
հայ բոլչեւիկների
քաղաքական
տկարութեան
եւ
անճարակու­
թեան
բնորոշման
տեսակէտից
էլ հետաքրքրական
է կարսի
խորհրդաժողովը։
Այստեղ առաջ կը բերենք
այղ ժողովի
ամփոփ
արձանագրութիւները
այն­
պէս,
ինչպէս
տրուած
են «խորհրդային
Հայաստան»
պաշտօնաթերթի
1921
թ. հոկտեմբերի
համարներում:
643
Fonds A.R.A.M