227
ԺԱՆ
կան են միայն
«
ժանիքր
լարել
(
քիթը կա֊
խելի շան մանիք, շան մանիք
կնմանի»
ղարձոլածնհրի
մէջ. — նոյնս/էս նաև Արր. Պի
II.
Ժանիք,
Ասլ.
ժանիք, ժանի*
«
դէմքի
դառ֊
նոլթիւն, խոժոռութիւն,
քիթը
կախելը», ո֊
րոնք ղործածւամ
են հետևեալ ձևերով միալն.
ժանիքը կախել, ժանիք ընել
«
խոժոռիլ,
դէմ֊
քը թթուեցնել»,
ժանիքը ըացոփլ
«
խոժոռու­
թիւնը անցնիլ, ուրախ դէմք ստանալ»,
ժա­
նիքոտ
«
խոժոռ, թթուած
դէմքով»։
Արմատն
անի
Ղզ.
ժէն
«
ակռայ, ատամ», յդ.
Ժէնէր,
որի հետ հմմտ. Մադ.
ժայնալոր։
*
ԺԱՆՈԻԱՐ, ի-ա
հլ. «գահաւորակ»
Բուղ,
հրտր. Պատկ. էշ 100
ժանուաւ՝
սխալ դրուած
վւխ.
ժանուարաւ,
էջ159
ժանաւարս,
էջ 163
ժանոսսրօք.
ուրիշ օրինակ չկայ։ Յետին ժա­
մանակից
ունինք Զքր. սարկ. Բ. 128, 139
«
Տարեալ
մ ածին ի ժանու արն. Եւի մտանել
նորա իժանուարն, որ է քաճալայ
(–
պրս.
Հ&Տ
1
Հ Յ | Յ
\ ՚ 3
«
ոլղտաբարձ
պատգարակ»)։
= Պհլ.
2 3
Ո \ ՚ Յ ք
ձևից, որ աւանդուած չէ.
բայց կայ պրս. յՀ-յ
23
Ոե31՝,
23
ՈեՈք
«
մի տեսակ պատգարակ,
§6ՈԱՏ ք 6Ր0ս11
VIII քշքՇէո» (\^ս116քՏ),
«
զչորս փայտս քա­
ռակուսի կապեալ, զմէջ նորին հիւսեն չուա­
նաւ, կամ կապեն ի նմա զմասն ինչ գորգի,
այսինքն կաւդերտի, և կամ զմասն ինչ մոր­
թոյ և այնու տանին և կրեն այսր անդր զա­
ղիւս, զցեխ և զաթար»
(
ԳԴ). բառիս հին
պրս. ձևն էր
*
| Յ Ո 1 – \ \ ՚ Յ ք Յ – =
զնդ.
*
յ31Ո1–եՅքՅ–
(
տե՚ս
Հիւբշ. Բ&.Տ. Տէսձ. 123 և 182). իմաս­
տի վաւիոխութեան
համար հմմտ. տճկ.
էշ1–
^0X6,
որ յատուկ է թէ՛ մարդու և թէ՛ իրևղէն–
ների։ — Հիւբշ. 156։
ՀՀԲ նշանակած է արդէն
ժանաւար,
ժանուար
ձևերր, նՀԲ միայն
ժանու,
որ
սխալ է.ՋԲ
ժանու, ժանաւոր, ժանվար,
իսկ ԱԲ
ժանու, ժանաւար,
ժանուար։
Տէրվիշ. Մ ասիս 1881 մ այ" 8 ուղիղ է
համարում
ժանու
ձևր և սրանից ա֊
ծանցուած է դնում
ժանուար։
Ուղիղ
մեկնութիւնը տուաւ
Հիւբշ.
201
^0 36
(1882), 134
և յետոյ Պատկ. հրտր. Բա–
զանդի 1883, էջ 163, իբր պրս–
23
Ու)Յք
«
գահաւորակ
կանանց»։
Մէնէվիշե ան
\ \
ք 2 ա
3 (1889), 64
դնում է պրս.
Հյ)
23
Ո
«
կին»
+ վարել
բառերից։
Հիւնք.
ուղիղ մեկնութիւնր
գիտենալով
հան­
դերձ՝ դնում է լա.
յլ Ո ՚Ը ՈՅ Ա տ
«
Յորնաղ»
յատուկ
անունից։
*
ԺԱՆՏ, ի, ի-ա^.
«
դաժան, անգութ, խիստ
չար, գէշ»
ՍԳր. «վատ
տեսակի,
զզվելի»
Ոսկ. Եզն. Երեմ. իդ. 3. «ժանտախտ»
Բազ.
Ոսկ. մ. ա. 4. որից
ժանտագործ
ՍԳր. Ագաթ.
Կորիւն,
ժանտաթզենի
Ղ՚՚ւկ–
մթ. 4.
ժանտու­
թիւն
ՍԳր. Ոսկ. յհ. բ. 17. Սերեր,
ժանտկէն
Եւս. պամ.
ժանտափուշ
Ադաթ,
ժանտահոտ
Եզն. Ոսկ. յհ. ր. 27.
ժանտամահ
Սերեր.
ժանտախտ
Ոսկ. յհ. բ. 11,
ամաժանդ
«
աղ­
տեղութիւն,
կղկղանք»
Փիր լին. 83, 196.
կրկնաթև ամբ՝
ժանտաժուտ
Բ. մակ. ժե. 5
ևն։ Այս բոլորը դրւում եննաև
ժանդ
ձևով,
արդի դրականի մէջ րնգունուած է
միայն
ժանտ
ձևը։
֊
Իրան.
*2
ՁՈէ
բարբառային
անծանօթ
ձևից։ Սրա հետ հմմտ. զնդ.
^31ոէ1–,
պհլ–
^ Յ ո ժ
«
ժանտահոտութիւն, վատ հոտ», սոգդ.
քՁՈէՁե;
«
վատ, յոռի, գէշ»,
*;
ՈՏ^
«
հոտած»,
որոնք ծագում են հնագոյն
*
^0Ոէ1
ձևից, հմ­
մտ. սանս.
^ՅՈՃհՅ–
«
հոտ»։
Բայց հնխ. ար­
մատական
0՝
ածականների
մէջ պիտի ստա­
նար
6
ձևը. որով յիշեալ իրանեան
*
§0Ոէ1–
«
ժանտ հոտ» գոյականի դէմ պիտի ունենա­
յինք նաև
*
^6Ոէօ–
«
ժանտահոտ»
ածականք,
որ պիտի տար
ս//ւօ.*յՅոէ, 23Ոէ։
Ահա այս–
ւղիսի բարբառային
ձևից որ աւան գլած չէ
իրանեան
լեզուների
մէջ, փոխառեալ է հյ.
ժանտ։
Առաջին և նախնական
նշանակութիւ­
նը ("Ը է «հոտ»)
ունի սանսկրիտը,
նոյնը ի֊
րանեանների մօտ դարձել է «վատ հոտ», մի­
ջին տեղը
բռնում է հայերէնը, իսկ վեր­
ջին ծայրն է սոգդ, «գէշ, վատ»։
Հներից
Լմբ. առկ. ստուգաբանում է
ժանդ
բառով. «Այս է ժանդն, որ ստու­
գաբանի
Ժանգ,
զի որպէս ի ժանգն
չգոյ
ինչ պիտանի, նոյնպէս և նա օտարա֊
ցեալ է յամենայն
բարւոյ» (հրտր.
^V1^X.
էշ 344)։
Հիւնք.
դաժան
բառից։
ՏէՅշ1\Շ1–
հ61–ց
2
ՐաՕ
54 (1900),
էջ 106 պրս.
օձ֊-յ
ՃՅՈսՅ
բառի հետ, որ րստ
Ֆիր֊
դուսիի՝ նշանակում է «տգեղ,
անճոռնի»
և շատ անդամ
ղործածաած է փղիս
Fonds A.R.A.M